“İklim değişiminin en bariz neticesi”

Henüz haziran sona ermeden “Bu yaz en sıcak yaz olacak” söylentilerini duymaya başladık. Hal böyle olunca söylentilere kulak asmayalım, işin aslını astarını bir bilene soralım istedik. Bu konuda en güvenilir isimlerden, “Havayı koklayan adam” olarak da bildiğimiz meteoroloji mühendisi ve sunucu Bünyamin Sürmeli ile buluştuk. Sürmeli maalesef bu söylentileri doğruladı! Yani evet, gerçekten de bu yıl “En sıcak yaz” olacak ve bu durum böyle gitmeye devam edecek. Gelecek yaz bu yazdan da sıcak olacak. Peki bu durumda ne yapmak, nasıl önlemler almak gerek? Onu da İstanbul Florence Nightingale Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Bülent Yardımcı’ya sorduk.

- Bu yıl da her yıl olduğu gibi en sıcak yaz olacak söylentileri dönmeye başladı. Ne kadarı doğru haberlerin?

Biraz sansasyonel gibi görünüyor ama iklim değişiminin en bariz neticeleri son 15 yıldır yaşanıyor ve her yıl bir önceki yıldan sıcak oluyor. Mesela modern kayıtların tutulduğu 1800’lü yıllardan bu yana 2015 yaşanmış en sıcak yıldı, 2016 onu egale etti. Bütün aylarıyla hem de...

- Yani her yılın daha sıcak olduğu doğru ama biz de biraz abartıyoruz.

Evet, biraz duygusallık katıyoruz. Burada iletişimin ve sosyal medyanın çok ilerlemesinin etkisi var. Takipçisi güçlü herhangi biri çıkıp “Bu ne sıcak!” dediğinde o yayılıyor.

“Ege ve Akdeniz’de rekorlar kırılıyor”

- Artık hep kötüye mi gidecek?

Korkumuz sıcaklığın dalgalı bir şekilde olması. Bu ani tavan sıcaklıkları getiriyor. Mesela ortalama 33 derece olacak deniyor ama 33 neyin ortalaması; 25 ile 40 küsürün... Düşünün 40’lara çıkan, arada 25’leri gören ve böylece 33’lük ortalamayı yakalayan yaz mı sizin için sıkıntılıdır yoksa stabil bir şekilde 33 derece giden yaz mı? Böyle olduğunda akılda 40’lar kalıyor, görülen zarar da ve travlamalar da büyük oluyor. Ölümler, şoklar, harcamalar, elektrik sarfiyatı her şey artıyor...

- Mevsim normallerinin çok mu dışındayız artık?

Şu anda orta ve güney bölgeler çok, kuzey bölgeler ise normallerin biraz üzerinde. İstanbul şu anda en tavan yaptığı zamanda yani kışın normalini 10-12 derece aştı. Şu an mevsim normali 27-28 derece, biz en fazla 33 dereceyi gördük. Yani İstanbul tarihinde hiç görmediği bir haziranı yaşamıyor. Dalgalanma şu anda daha çok Ege ve Akdeniz’de görülüyor hatta rekorlar kırılabiliyor.

- Bu yıl en sıcak bölgeler hangileri olacak?

Normal şartlarda en sıcak yerler belli: Güneydoğu, iç kesimler ve Kuzey Afrika üzerinden gelen sıcak hava dalgalarına bağlı olarak Ege ve Akdeniz. Ama Basra körfezinden gelen sıcaklar bazen o kadar kuvvetli oluyor ki İstanbul’un sıcaklığını Adana’dan daha fazla yapıyor. Yani yaşayarak göreceğiz.

“Kentsel dönüşüm bir ihtiyaç ama sıcaklıkta etkisi de var”

- İstanbul için konuşalım... Şehrin içinde olmamız, ağaçların yerini betonarmenin alması sıcaklıkların artmasında etkili mi?

Tabii. Bir kere yağışların cinsini değiştiriyor, yağışın oluşumuna etki ediyor. Sadece şehirleşme değil, şehrin yenilenmesi de burada faktör. Kentsel dönüşümün ciddi etkisi söz konusu. Ne olursa olsun bir deprem gerçeği olduğu için buna ihtiyaç var, o ayrı ama bunun iklim üzerinde etkisi yok diyemeyiz. Çünkü ışın alan her cisim ısı yayıyor. Hava güneş ışınlarıyla ısınmıyor. Yeşil bir yüzeyle, toprakla bir betonun emeceği ve yayacağı ısı aynı değil. Beton ısıyı yüzeyde tutuyor ve hemen geri veriyor.

- Serinlemeler olacak mı?

Olacak. Mesela temmuzun 1-2’sinden sonra 20’lere iniyoruz. Normalin 5-6 derece altı.

- Bizlerin elinde olan bir durum var mı?

“Ben mi kurtaracağım?” dememek lazım. Kullanmayacağımız ürünleri alıyor, yiyeceklerle dolapları dolduruyor, kullanmayacağımız odaları olan büyük evlerde yaşıyor, sırf performanslı olsun diye koca motorlu araçlara biniyor, “aydınlık seviyorum” deyip evin bütün ışıklarını yakıyorsak biz de ısınmaya neden oluyoruz.

Sıcaklarda en çok neye dikkat etmeli?

Uzm. Dr. Bülent Yardımcı
(İç hastalıkları uzmanı)

- Giydiğimiz kıyafetler açık renkli, ince, pamuklu ve bol olmalı.

- Az ve sık yiyerek beslenmek çok önemli. Kalorili gıdalar, şekerli yiyecekler vücut ısımızı yükselttiği için çok fazla tüketmemek gerekir. Daha sebze-meyve ağırlıklı, daha hafif; karbonhidrat ve şeker içermeyen gıdalar tercih edilmeli.

- Abartmamak kaydıyla su içmelerini öneriyoruz çünkü fazla içildiğinde vücuttaki tuz miktarı düşebilir, kramplar halsizlikler görülebilir.
2-4 litre ideal.

- Spor yapmak isteyenler akşamüzeri ya da sabah serin saatleri tercih etmeli.

- Dışarıda çalışanlar, çocuklar, yaşlılar ve hamileler risk grubunda olan insanlar. Güneş altında çalışanlar belli aralıklarla sıvı almayı ihmal etmemeli, gölgelere geçmeye çalışmalı. Çocuklar ve hamilelerin ısı regülasyonu iyi değildir. Kısa süre içinde sıcak çarpması meydana gelebilir. Sıcak saatlerde çocukların güneşin altında oynamaları engellenmeli. Yaşlılarda da çok sıcak olduğunu, güneş çarpmasını algılayamama gibi bir durum olabilir. Dikkat edilmeli.

- Genel olarak dışarı çıkıldığında gölge yerlerden yürünmeli, şapka hatta şemsiye kullanılmalı.

- Yüksek tansiyon, kalp, şeker, böbrek, karaciğer, tiroit hastaları ile yoğun psikiyatrik tedavi ve nörolojik tedavi gören insanlarda güneş çarpmasına dayanıksızlık daha fazladır.

“Aşırı sıcak, çabuk yorulma ve sinirlilik sorunu yaratır”

- Aşırı sıcaklar kişide çabuk yorulma, güçsüzlük, isteksizlik, dikkat dağınıklığı, sinirlilik ve tahammülsüzlük gibi problemler yaratabilir.

- Güneş çarpması sonucu fenalık hissi, aşırı bitkinlik, yorgunluk arkasından soğuk terleme, el ve ayağın buz kesmesi, bulantı hissi, biraz bilinç bulanıklığı, aşırı huzursuzluk gibi belirtiler meydana gelir.

- Klima bizi değil çevreyi soğutmalıdır. Klimanın direkt vücuda gelecek şekilde ayarlanmaması gerekir. Direkt vücuda tuttuğumuzda kas krampları, kas ağrıları, nefes darlığı problemleri; direkt yüze tutulması sonucu yüz felçleri gibi sorunlar meydana gelebiliyor. Temizlenmeyen klimalarda bakteriler solunum yolu enfeksiyonlarına yol açabiliyor.