İlk toplam kalite yöneticisi Atatürk

20nci yüzyılın başından itibaren üretim seferberliğine başlayan Japonlar dünyadaki tüm ekonomileri sollamadı mı? Bu şahlanış Japon mucizesi kısa adıyla anılır oldu. Tabandan tavana doğru tüm çalışanların yönetime yaratıcı katılımını öngören bir uygulama modeli yaratmışlar. Buna da "toplam kalite yönetimi" demişler. Toplam kaliteyle ilgili kitapları okuduğunuzda şu kavramlarla karşılaşıyorsunuz: Gelişme ve yaratıcılıkta tüm katılanların katkısı, sürekli motivasyon, eğitim, kalite devrimi, onurlu çalışma ortamı, sürdürülebilir gelişme... Peki ama Atatürk bu sayılan değerlere parmak basarak bir kalite seferberliği başlatmamış mıydı? Türkiye, Japonya ile hemen hemen aynı zamanda başlamamış mıydı? Atatürkün sofrasındaki beyin fırtınaları Ankarayı bir düşünce ve eylem atölyesine çevirmemiş miydi? Ta 1938e kadar... Bugün Japonya nerelere yükseldi? Savaşta kaybetmesine rağmen... Biz nerelerde tıkandık kaldık? Biz içeriden, Arie Oostlander gibi kişiler dışardan yapacağımızı yaptık! Birlikte sürdürülmesi şart olan kaliteli eğitim-kaliteli üretim tartışmalarının ne yazık ki yok olup gittiği günümüzde yine de dönüp bir bakalım... Ve gösterelim biz kimiz... Yakın tarihimizdeki kalite arayışlarına buyur ola bu testusta... Gündemin baş köşesinde Oostlanderin raporu... Hani, geçen gün "Kemalizm, ABye engel" diyen Avrupa Parlamentosu üyesi Hollandalı Arie Oostlanderin raporu... Adam sanırım yakın tarihi bilmiyor. Ya da Türkiyeyi dışlamak için başka çare kalmayınca zırvalamaya başlıyor. Ben birinci şıkkın üzerinde duracağım. 1930lar Türkiyesini okusun derim. a. Toplam ıslahat yönetimi b. Orduda toplam yeni düzen ya da Nizam-ı Cedit yönetimi c. Toplam Fransız yönetimid. Topu2- Sultan II. Mahmud devri toplam ne yönetimi idi dersiniz?a. Topunu sallandıracaksın bak asi yeniçeri kalır mı ya da "Vaka-i Hayriye" yönetimib. "Bu serpuşun adı festir beyler devrimi" yönetimic. Bu ülkenin hali nicedir deyu toplu hüzün yönetimid. Topu 3- Kenan Evren devri toplam ne idaresi idi acep?a. Toplam totaliter idareb. Topyekun yasaklarla idarec. Toplam çarpma, bölme, toplama, çıkarma idaresi d. Topu4- Peki, devr-i Özal toplam ne yönetimiydi acep?a. Toplam Özallaştırma idaresi b. Toplu vizyon yönetimic. Toplama prens yönetimid. Topu5- Amerikada özgün eğitim felsefesiyle deneysel çalışmalar yapan çok ünlü bir düşünür, Türk eğitiminin çağdaş temeller üzerine oturtulması için girişilen çabalar sırasında Türkiyeye çağrılmıştı. Hazırladığı rapor 1924 tarihlidir. Atatürk Cumhuriyeti kurar kurmaz kalite devrimine böyle başlamıştı. Kimdi?a. John Deweyb. Mr. ve Mrs. Çalapalac. E.V. Gatenbyd. Dale Carnegie6- Atatürkün toplam kalite seferberliği iki ana devreden oluşur. Birincisi 1924 ve 1932 arası gerçekleştirilen devrim yasaları devri. İkincisi ise 1933 ve 1945 arası Alman aydınlarının beyin göçü. Atatürkün teşvikiyle, Türk üniversiteleri için gereken yetişmiş aydın kadrosu, "Alman Nazizmi"nde açığa çıkarılan beyinlerle oluşturulmaya çalışıldı. Bu ortamın sağlanmasında ona yardımcı olan devrin maarif bakanı kimdi?a. Şükrü Saracoğlub. Nevzat Tandoğanc. Refik Saydamd. Dr. Reşit Galip7- Peki, Alman beyin göçü, hangi iki Almanın önayak olmasıyla başlamıştı?a. Cenevre Üniversitesi Pedagoji Profesörü Albert Malcheb. Franfurtta patoloji profesörü iken "komünist" denip atılan Doktor Philipp Schwartzc. Türk gelir vergisinin mimarı maliyeci Profesör Fritz Neumarkd. Türkiyede çağdaş işletme biliminin kurucusu olan Prof. Alfred Isaac8- Türkiyeye sığınan Alman beyinlerin arasında daha kimler yok ki! Manyastaki kuş cennetini keşfeden zoolog Curt Kosswig; 1933te milletvekili iken toplama kampına atılan ve kaçıp gelen Profesör Ernst Ritter; neoklasik iktisadın son büyük temsilcilerinden Wilhelm Röpke; "Günümüzün Yeri" adlı dev yapıtın yazarı iktisat tarihçisi, sosyolog ve kültür bilimci Aleksander Rustov. Bir de Mussolininin İtalyan faşizminden kaçıp gelen bir İtalyan vardı. Bakalım aşağıdakiler arasında bu İtalyan alimini yaratıcılığınızı kullanarak kestirebilecek misiniz?a. Umberto Ecob. Umberto Riccic. Adriano Celentano d. Enrico Fermi9- Ernst Eduard Hirsch 1929da Frankfurt Üniversitesinde doçent olmuştu. Nazilerin yönetime geçmesiyle 1933te Türkiyeye geldi. 1952de Almanyaya dönene kadar İstanbul ve Ankara üniversitelerinde ticaret hukuku ve hukuk felsefesi profesörü olarak görev yaptı. Aşağıdakilerden hangisi onun büyük katkısı?a. Türk Ticaret Kanununu hazırladıb. Fenerbahçe futbol takımının fahri asbaşkanlığını yaptıc. İsmet İnönüye danışmanlık yaptıd. Demokrat Partinin programına göz attı10- Nazi yönetiminden kaçarken Atatürke güvenip Türkiyeyi seçen 20nci yüzyılın önemli Alman filozoflarından Hans Reichenbach İstanbula gelerek Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümünde ders verdi. Mantıksal pozitivizmin önde gelen düşünürlerindendi. Atatürk ölünce ne yazık ki Los Angelesa gitti yerleşti. Onun yetiştirmiş olduğu büyük Türk düşünürü kimdi?a. Cahit Arfb. Şerif Mardinc. Mübeccel Kırayd. Nusret Hızır 11- Atatürkün kalite seferberliği güzel sanatları da kapsamaktaydı. 1936da hükümetin davetlisi olarak Türkiyeye gelen Macar besteci Bela Bartok Türk müziğine büyük katkı sağlayan çalışmalar yaptı. Onunla birlikte davet edilen Alman tiyatro öğretmeni Carl Ebert Türk tiyatrosunun gelişmesinde büyük rol oynayan sanatçılar yetiştirdi. Aşağıdakilerden hangisi onun yetiştirdiklerinden?a. Ahmet Evintanb. Cüneyt Gökçerc. Agah Hünd. Hepsi12- Mimar ve şehircilik alanında da pek çok Alman Musevi Türkiyeye geldi, çalıştı ve sanatçı yetiştirdi. Bu son soruda ise bir Türk mimardan söz edeceğim. Osmanlı neoklasizmi ve seçmeciliğinin kalıplarını aşmakla kalmayıp devrimin modern ihtiyaçlarına evrensel yaratıcılıkla cevap verebilen bu mimar Atatürkün büyük takdirini kazanmıştı. Atadan Köşkü, Dış İşleri Köşkü, Floryadaki Cumhurbaşkanlığı Deniz Köşkü onun eserlerinden. Erken Cumhuriyet devri modern mimarlığımızın en önemli temsilcilerinden sayılan bu büyük mimar kim?a. Sedat Hakkı Eldemb. Emin Onatc. Şekip Akalınd. Seyfi Arkan 1- Atatürk zamanında gerçekleşen yeniden toplanma süreci, ta 1789a, Sultan III. Selimin tahta çıkışına kadar uzanır. Bir de toplam kalite açısından bakarak, sultanın zamanı "toplam" ne yönetimi idi acep? Yazara e-mail Yanıtlar: 1) a, 2) d, 3) d, 4) d, 5) a, 6) d, 7) a, b, 8) b, 9) a, 10) d, 11) d, 12) d.