‘Instagrammable’ sanat çağı

Günden güne daha da nızlı dijitalleşen bir çağ ve bu dijitalleşme ile paralel bir dönüşüm geçiren kültür sanat sahnesi var önümüzde. Bugünkü müzelerde sergilenen eserler arasında ‘instagrammable’ (instagramlanabilir) olma amacıyla yola çıkmasa da sosyal medyada on binlerce kez paylaşılan sergilere tanıklık ediyoruz. Diğer yandan içinde bulunduğumuz kültür sanat sahnesinde ‘instagrammable’ olma amacını taşıyarak açılan sergiler de mevcut. Paris’teki Louvre Müzesi’nde sergilenen, Leonardo da Vinci’nin en bilinen eserlerinden Mona Lisa, dünyada önünde en çok fotoğraf çekilen eserlerden bir tanesi. Bugün Louvre Müzesi’nde turist ve sanatseverlerin Mona Lisa tablosunun önünde selfie çekilmediği bir gün bile yok. Hatta izleyicinin müzenin işlek bir saatinde Mona Lisa’nın önünde durup tabloyu dakikalarca izleme ve üzerine düşünme şansı da neredeyse yok çünkü hızlı bir ‘fotoğraf çekip gitme’ döngüsü mevcut. İkinci bir örnek ise New York’taki Guggenheim Müzesinde 2013 yılında gerçekleşen, sanatçı James Turrell’in ışık enstalasyonundan verilebilir. Turrell, izleyicinin ışık deneyimini en etkili şekilde yaşayabilmesi için ziyaretçilerden içeride fotoğraf çekmemelerini talep etse de, sanatçının ışık şovunun fotoğrafları Instagram’da beş binden fazla kez paylaşılıyor. Bu görseller de aynı şekilde, sanatın erişilebilirliğine farklı perspektiflerden etki etti. Çeşitli nedenlerle sergiyi müzede izleyemeyen yüz binlerce kişi, Instagram üzerinden ışık şovunu deneyimledi. Instagram, eseri onca kişiye ulaştırdı belki, fakat orada olanlar dışında aslında kimse ‘gerçekten’ o deneyimi yaşamadı. Bir diğer yandan da Guggenheim Müzesi’ni bilmeyen ama sosyal medya kullanan birçok kişinin eserden ve sanatçı James Turrell’den haberdar olmasını sağladı ve nihayetinde müzeye olan ilgiyi arttırdı. Bu da yine sanatın düşünce üretme amacına katkı sağlıyor.

Bir diğer örnek ise Los Angeles’taki “Museum of Ice Cream” (Dondurma Müzesi). Burası tamamen interaktif ve ‘instagrammable’ olma hedefiyle düzenleniyor. Müzenin iç mekânının çizgi film sahnesini andıran pastel tonlardaki rengârenk odaları ile izleyiciyi sanat eserinin içine, bir parçası olmaya ve orada ‘selfie’ çekilmeye çağırıyor. Bahsi geçen ‘instagrammable’ sergilerin, müzelerin ve eserlerin birçok örneği Türkiye’de de var. Dondurma Müzesi’ne konsept olarak oldukça benzeyen, İstanbul Galata’da açılan Happy Hour sergisi bunların bir örneği.