Kişiye özel yaşam haritası

Mayo Clinic uzmanlarıyla buluşmaya gidiyorum dediğimde, etrafımdaki çoğu insanın sağlığımla alakalı endişeli sorularına maruz kalmam elbette şaşırtıcı değildi. Zira yıllardır Mayo Clinic uzmanlarının “Kansere karşı korunma” veya “Kalp krizi riskini azaltmanın yolları” gibi tavsiyeleri özellikle gazete ekleriyle zihnimizde fazlasıyla yer etmiş vaziyette.

Mayo Clinic 150 yıllık, tıbbi bakım ve araştırma alanında dünyadaki en mühim referans kurumlardan biri. Amerika’da Minnesota, Arizona ve Florida kampüslerinde toplam 60 bin kişiyle hizmet veriyor.

Hastalıklar henüz kapımızı çalmadan önlem alabilmemiz, sağlıklı bir hayat sürdürebilmemiz için mühim. Bunun için de genetik kodlarımızı bilip ona göre davranmak ve yaşam şeklimizdeki defoları minimize etmek gerek. Mayo Clinic uzmanları tıbbi araştırmalar rehberliğinde yaklaşık altı yıldır kişiye özel sağlıklı yaşam haritası çıkarma üzerine bir çalışma yapmışlar ve bunu 2014 temmuzunda Amerika’da uygulamaya koymuşlar. Amerika dışındaki ilk işbirliğini ise Mandarin Oriental Bodrum’la yaparak birkaç gün önce uygulamaya başladılar. Bu programı almak isteyenlere tek ve beş günlük olmak üzere iki seçenek sunuluyor.

“Hikaye uydurmayı bırak”

İrademiz, vücudumuzdaki kaslar gibidir. İstersek onları güçlendirebilir veya aynı güçsüzlükte kalmalarına göz yumabiliriz. Malum pek çoğumuzun iradesi bende de olduğu gibi yemek konusuyla sınanıyor. Programı uygulamaya aç karnına, kan testleriniz yapılarak başlanıyor. Sınırın üstünde çıkan kolesterolünüze siz de benim gibi bir gece önce odada, nasılsa sebzeden yapılmış, sağlıklıdır diyerek koca bir kase yediğiniz ev yapımı sebze cipslerini bahane gösterebilirsiniz. İşte o anda uzmanın yumuşak ve anlamlı “hikaye uydurmayı bırak” bakışlarıyla yüzleşiyorsunuz.

Mayo uzmanları irademizi zayıflatan şeyleri şöyle sıralıyorlar: Stres, yorgunluk, alkol, ani duygu değişimleri. Güçlendirenler ise uyku, fiziksel aktivite, sağlıklı beslenme, stres yönetimi, kararlılık.

Uygulanan programda tamamen bu konular üstüne yoğunlaşılıyor. Tek günlük program bize tavsiyelerde bulunmak ve yol göstermek üstüne kurgulanmış. Beş günlük olan ise bu tavsiyeleri hayatımızda bir alışkanlık haline dönüştürebilmeye odaklanıyor.

Program dahilindeki en merak ettiğim şeylerden biri uzmanların menüye koydukları yemekler. Öğle yemeğim için menüyü incelediğimde yüzümdeki rahatlama, bana eşlik edecek olan Laura Peterson’ın da gözünden kaçmıyor. Mayo uzmanlarından biri olan Laura açlık korkusuyla masaya oturan bendenize “Saşırdın değil mi?” diyor gülümseyerek. Sebzeli ekmekle servis edilen hindi burger, tam buğday unlu penne arabiata, fırın somon menüdeki alternatiflerden birkaçı. Yemekler son derece bildik. Yerel malzemeler kullanarak Mayo Clinic’in beslenme tavsiyelerine uygun değerlerde ve sağlıklı pişirme yöntemleriyle hazırlanmış.

Yemeğim önüme gelip çatalımı elime aldığım an Laura’nın ilk lafı, “Bir şey yemeden önce ilk yapman gereken fiziksel açlığınla mental açlığının hissettirdiklerini kimliklendirmek olsun. Yani şu anda gerçekten aç olduğun için mi bu yemeği yiyeceksin?” oluyor. Bir malzeme ya da şef uğruna kilometrelerce yolu kat etmeye ve merak ettiği bir şeyi tatmaya her an hazır birisi için oldukça mayınlı bir soru bu. Neyse ki gerçekten açım bu kez. “Tamam o zaman” diyerek devam ediyor: “Lütfen çatalını diğer eline al çünkü bir egzersiz yapacağız. Yavaşla ve yemeğine konsantre ol. Farkındalık o an yaptığın şeye dikkatle odaklanmaktır. Bilinçli beslenme hayattaki en iyi deneyimlerden biridir. İyi malzemelerle hazırlanmış ve doğru yöntemlerle pişirilmiş şeyleri sofrandan eksik etme. Yediğin yemeğin tadına var, keyfini çıkar. Stres yaratan düşüncelerden, etrafında dikkatini dağıtan şeylerden uzaklaş. Bunlar porsiyon kontrolünde seni zorlar. Unutma önüne konan her nimetin topraktan tabağa bir hikayesi var. Bunları düşün, her lokmanın keyfine var, doğru nefes alıp ver ve anın tadını çıkar.”

Sonuçta tabağın yarısına gelmeden doyuyorum. Program asıl amacına dolaylı yoldan da olsa ulaşmış oluyor bu vesileyle: Zihinsel ve fiziksel bir sağlıklı yaşam için hayatımızdaki farkındalıkları artırmak ve sağlığımız için yapacağımız değişiklikleri, bizi zorlamadan sürekli uygulayabileceğimiz şekilde hayatımızın içine sokmak.