Kopyalamak ya da kopyalamamak

Bizim gibi çok hücreli canlılarda iki çeşit hücre bulunur. Biri, çeşitli dokuları ve organları oluşturan "soma" hücreleri. Diğeri de o canlının kendisine benzer canlılar üretmesine yarayan "cinsiyet" hücreleri. Örneğin koyunların, maymunların, insan yavrularının oluşması, cinsiyet hücresi olan spermin yine cinsiyet hücresi olan yumurtayı döllenmesi sonucu gerçekleşir. Diğer bir deyişle, vücudun diğer hücrelerinin, yani karaciğer, deri, mide gibi farklılaşmış organ hücrelerinin yeni yavru oluşturmakla ilgisi yok. Taaaaa ki, kopyalanmış olan şu meşhur İskoç koyunu Dolly'ye kadar! Nasıl mı? Önce bir ak koyunun meme hücresini (soma hücresi) aldılar. Sonra bir kara koyunun yumurtasını çıkarıp içindeki genetik materyali boşalttılar. Ak koyunun soma hücresindeki genetik materyali içi boşaltılmış yumurta hücresine aktardılar ve rahmine yerleştirdiler. Ak koyunun özellikleri Dolly'de tıpkısıyla ortaya çıktı. Bu birinci yenilik.Ya ikincisi? Doğal olarak üremede (yumurta döllendiğinde) bir taraftan yumurtadan gelen kromozomlar diğer taraftan spermden gelen benzer kromozomlarla eşleşir. Bu genlerin birbirlerini etkilemeleri sonucu yavrunun özellikleri belirlenir. Dolayısıyla anneye ve babaya tıpatıp benzemeyen yavrular oluşur. Peki, Dolly neden tıpatıp annesine benzedi? Soma hücrelerinde kromozomlar çift çift bulunur (insanda 23x2), cinsiyet hücrelerindekigibi tek tek (23x1) değil. Sadece ak koyundan alınan çift kromozomlar tek ebeveynli döllenme oluşturdu. Eyvah erkeklere ihtiyaç kalmıyor çünkü Dolly deneyinde sperm kullanılmadı. Öğrendiklerim yıllardır kafamı kurcalıyor. Buyur ola mantığını aralamaya çalıştığım klonlama testusuna bir kez daha... 1- Kopyalamanın bir adı da klonlama. Klon, Grekçeden geliyor. Ne demekmiş?a. Müsvetteb. Seksc. Hayatd. Dal2- 1996'da kopyalanan ilk memeli Dolly adını kimden almış?a. Aktris Barbra Streisand'ın Dolly Levi karakterini oynadığı 1969 yapımı "Hello Dolly" filmindenb. Eski ABD Başkanı James Madison'un karısı "First Lady Dolley"denc. İsim listesinden kura çekmişlerd. Amerikan country şarkıcısı Dolly Parton'dan3- İnsan kopyalaması henüz gerçekleşmedi. Pek çok devlet kopyalamayı yasaklamaya çalışıyor. Peki, kopyalamanın olumlu ve olumsuz ne sonuçları olabilirmiş?a. Hastalıkları yok etmede. Hasta kişiyi kopyalarsınız. Kopyalarken hastalığı yok edersiniz. Orijinal hasta ölebilir, kopyası sağlam.b. Organ nakli için yapılan kopyalamalar, doku reddi ve organ bulma sorunlarını ortadan kaldırabilir.c. Küresel emperyalizm bunu da ticarete dönüştürebilir.d. Hepsi4- Dolly'e Dr. Frankenstein'ın canavarı diyenler var çünkü o insan eliyle yaratıldı. Aklıma 1978 yapımı bir film geliyor, Schnaffner'ın filmi. Bu filmde Nazi doktor Mengele, 94 Brezilyalı çocuk üzerinde yaptığı deneylerle yeni Hitlerler klonlamaya çalışıyordu. Filmi bildiniz mi?a. Diktatörb. Terminatörc. Sophie'nin Seçimid. Brezilyalı Çocuklar 5- Peki, delinin biri gerçekten Hitlerler kopyalayabilir mi?a. Evet ama elde Hitler'in canlı hücresi varsab. Evet ama ölümden önce veya hemen sonra hücreleri dondurularak saklanmışsa (Bu yöntem Mengele'nin zamanında yoktu)c. Evet ama saklanmış hücreler bugün kullanılabilir durumdaysad. Hepsi evet ama klonlanmış yumurtanın bırakılacağı rahmin sahibi hanım ve kocası kişilik olarak Hitler'in anne babasından çok farklılarsa ve çocuğu çok farklı koşullarda büyütürlerse, bambaşka bir Hitler'le yetinmek zorunda kalabilirsiniz. Koyun Dolly'yi kopyalayan doktor Keith Campbell, İstanbul'a konferans vermeye geldi. Benim de 10 yıl önce yazdığım bir testus aklıma geldi. "Hoş geldin, koyun kızım Dolly" demiştim. "Annenin şıp diye burnundan düşmüşsün." Klonlama yeni bir şey değildi. Eş yumurta ikizleri, arılar yani genetik materyali aynı olan her canlı birbirinin kopyası sayılmakta. Peki öyleyse yeni olarak ne bulunmuştu?