Nobel mükafatı

Nobel mükafatı
"Akıl Oyunları" filminde hayatı anlatılan Nobel ödüllü matematik dahisi John Forbes Nash, Jr. bir "çatlak profesörödü. Tıpkı ödüllere adını veren kimyager Alfred Nobel gibi. Bu hafta da Nobel ödüllerinin tarihi testusuna buyur ola...
Testus Nobellimiyus / AHMET TURHAN ALTINER

Belki bugün ilk kez Nobel ödülü Oscar ödülü kazanmış olacak. Çok ödüllü star Russell Crowe’un, 1994 Nobel Ekonomi Ödülü sahibi matematik dahisi John Forbes Nash, Jr.’ı oynadığı "Akıl Oyunları / A Beautiful Mind" filminden söz ettiğimi derhal anladınız.
Prof. Nash 1950’de yazmış olduğu "oyun teorisi" tezinden sonra paranoid şizofren hastası olarak kayıplara karışacak, tam 44 yıl sonra Nobel kazanacaktı. "Çatlak profesör"ün dehası, deliliği, nefret, korku, dedikodu, spekülasyon, hayranlık, kıskançlık, ihtiras... Bunlar aynen filmdeki gibi, bugün 101 yaşındaki Nobel ödülünün de sayısız sıfatlarından. Yaratıcısı kimyager ve mucit Alfred Nobel de ardında bıraktığı ödülü gibi karmakarışık bir çile değil miydi?
Dinamiti icat etmiş olan Alfred Nobel muazzam bir servet kazanmıştı. İcatlarını peş peşe patlatmaktayken 1888’de bir gün ölüm ilanını okuyuverdi: "Ölüm Taciri öldü!" Ölen abisi Ludwig idi gerçekte. Bu gazete haberi hatası Alfred’in hayatını değiştirdi: O gelecekte bir ölüm taciri olarak mı anılacaktı? Bu korkusu onun servetini sanata, bilime ve barışa adamasına vesile oldu. Bıraktığı muazzam servet 101 yıldır bilim ve sanat dahilerine veriliyor. Altı kategoriden her birine ödül tam bir milyon dolar! Gönüllü yaratıcılığın karşılığı para! İşte en büyük tezat! 1954 Edebiyat Ödülü sahibi Ernest Hemingway "Yahu bu ödülü kazandıktan sonra artık yazı yazamıyorum, yazanı da görmedim" diye yakınmamış mıydı? En mükemmel ödüle kavuşmak yaratıcılığı sönümlendirmiyor muydu? Yirminci yüzyılın en büyük ödülü sayılan "Nobel mükafatı"nın artık geçerliliğinin kalıp kalmadığı soruşturulmakta. Bir başka soru şu: 11 Eylül 2001’den sonra değiştiği söylenen "her şey"in her yıl gibi bu sefer de 10 Aralık’ta ilan edilecek 2002 ödüllerini acayip etkileyeceği... Yaratıcılık hepimizin sorunu iken "dahi deli"lerin azabı ne zaman dinecek? Peş peşe ödüller kazanacak "Akıl Oyunları" filminin uyandırdığı dramatik ve trajik Nobel mizahına buyur ola bu kez de...

1 Nobel Ödülü’nü yaratan ve bir kimyager ve mucit olan İsveçli Alfred Nobel’in en büyük icadı neydi?
a. Sünnet makası
b. Kıyamet topu
c. Dinamit
d. Solingen tıraş bıçağı

2 Aşağıdaki yazarlardan hangisi Nobel ödülü almadı?
a. Leo Tolstoy
b. James Joyce
c. Orhan Pamuk
d. Hiçbiri almadı

3 Avrupa dışından Nobel edebiyat ödülünü kazanan ilk kişi kimdi?
a. Yaşar Kemal
b. Necip Mahfuz
c. Rabindranat Tagor
d. Pearl Buck

4 Nobel ödülünü 25 yaşında kazanan en genç bilim kişisi kimdi?
a. Marie Curie
b. Martin Luther King, Jr.
c. Sir William Lawrence Bragg
d. John Forbes Nash, Jr.

5 Sovyet yönetiminin baskısı yüzünden 1958’de kazandığı Nobel edebiyat ödülünü geri çeviren yazar kimdi?
a. Boris Pasternak
b. Boris Vian
c. Boris Karloff
d. Boris Yeltsin

6Jean Paul Sartre 1964’te Nobel Edebiyat Ödülü’nü hangi gerekçeyle geri çevirmişti?
a. "Bu ödül benim dişimin kovuğunu bile doldurmaz."
b. "Pek çok büyük yazara verilmemiş olan bu ödülü kabul etmiyorum."
c. "Bu ödül yazarın okura karşı sorumluluğuyla bağdaşmaz."
d. "Ben Nobel’den daha büyüğüm."

7Nobel ödülü kimya, fizik, tıp, edebiyat, barış ve ekonomi dallarında verilir. Hiçbir kadının henüz ödül kazanmadığı dal hangisidir?
a. Kimya
b. Fizik
c. Tıp
d. Ekonomi

8 Peki, yukarıdaki dalların arasında niçin matematik yok?
a. Rivayete göre Alfred Nobel’in aşk teklifini reddetmiş bir kadın bir matematikçiyle beraber olduğu için.
b. Alfred Nobel matematiği sevmediği için.
c. Matematik bütün bilimlerin anası babası olduğu için.
d. Hepsi

9 Alfred Nobel’in 1895’te tanzim ettirdiği vasiyetnamesine göre Nobel ödüllerini veren jüriler, üçü İsveç’te olan dört kurum tarafından seçilir. Barış ödülünden sorumlu dördüncü kurum aşağıdakilerden hangisidir?
a. Norveç Parlamentosu
b. Vatikan Kardinaller Meclisi
c. Avrupa Parlamentosu
d. Brüksel NATO Karargahı

10Alfred Nobel’in vasiyetinde bulunmayan ekonomi ödülünü 1968’den beri bir Nobel ödülü olarak veren kurum hangisi?
a. Dünya Bankası
b. IMF
c. İsveç Bankası
d. FakFukFon

11Nobel barış ödülünü aşağıdakilerden kim kazanmadı?
a. Yaser Arafat
b. Mahatma Gandi
c. Dalay Lama
d. Birleşmiş Milletler Barış Gücü

12Nobel ödülü kazananlar yaklaşık bir milyon dolar yanında ne alırlar?
a. Oğlum, kızım sen bu işi bırak, bu işin sonu yok, şeklinde bir nasihat
b. Diploma ve altın madalya
c. Dinamit lokumu
d. Kol saati

13Barış ve kimya dallarında iki ödül Nobel almış bilim kişisi kimdi?
a. Marie Curie
b. Doktor Frankenstein
c. Albert Einstein
d. Linus Pauling

14Nobel ödülünü kazanan ilk kadın 1905 yılında "Silahı Bırak" adlı kitabından dolayı barış ödülüne layık görülmüştü. Kimdi?
a. Barones Bertha Sophie Felicita von Suttner
b. Prenses Banu
c. Çıplak Ayaklı Kontes
d. Agatha Christie

15101 sene önce ilk Nobel fizik ödülünü kim hangi buluşuyla kazanmıştı?
a. John Achmet, devri daim maişet motoru ile
b. Wilhelm Röntgen, X ışınlarıyla
c. Doktor Mengele, kas gerdirme makinesiyle
d. Sihirbaz Houdini, kız testeresi aygıtıyla

Yanıtlar: 1) c, 2) d, 3) c, 4) c, 5) a, 6) c, 7) d, 8) d, 9) a, 10) c, 11) b, 12) b, 13) d, 14) a, 15) b



PAZAR