Obeziteden onu nasıl korumalı?

tkumeli@milliyet.com.tr Çocukların almaları gereken günlük enerji miktarı ortalama 1800 ile 2 bin kalori arasında. Tabii bu rakam çocuğun fiziksel aktivitesine bağlı olarak değişebilir.Çocuklardaki şişmanlığın temelinde öncelikle beslenme, kalıtım, hormonal durum, yaşam tarzı (hareketsizlik) ve psikolojik etmenler yatıyor. Büyüme hormonundaki yetersizlik endojenik obeziteye neden oluyor. Hipotroidizm genellikle obez çocuklarda görülen bir rahatsızlıktır. Hipotroidizm kabızlık, üşüme, deri kuruluğu, kızlarda adet düzensizliği gibi problemleri beraberinde getirecektir. Hiperkortizolizm ise bir diğer obezite nedenidir. Çocuklarda obeziteyle birlikte trigliserit seviyesi yükselir, kan basıncı yükselir, akne ve deri problemleri gözlenir, fazla kilo taşıdıkları için ortopedik problemler yaşanır.Hareketsiz yaşam süren, boş zamanlarını bilgisayar veya televizyon başında geçiren, spor ve egzersize yer vermeyen çocuklarda da şişmanlık yüksek oranda görülüyor. Bunun yanında televizyon karşısında atıştırılan yüksek kalorili yiyecekler de bu orana ivme katıyor.Çocuklar yetişkinlere göre daha duygusal yapıda olduklarından aile ve çevrelerindeki her türlü olumsuz etmenden etkilenirler. İçedönüklük, iletişim eksikliği, arkadaşlarıyla olan ilişkilerinde veya derslerinde başarısızlık, asi davranışlar şişman çocuklarda gözlenen genel davranışlardır. Çocuklarda sağlıklı beslenmenin genel ilkeleri besinlerde çeşitliliğin sağlanması, yağ ve şekerin sınırlandırılması, lif bakımından zengin besinlere yer verilmesi, vitamin ve minerallerin yeterli düzeyde alınması ve sağlıklı vücut ağırlığının korunmasına dayanır. Günümüzde çocuklar önceki yıllara oranla daha fazla hayvansal gıda ve şekerli yiyecek tüketiyor, öte yandan daha az lifli yiyecek yiyor, daha az demir ve kalsiyum alıyor. Çocukları obeziteden korumak, obezite görüldükten sonra bu sorunu çözmeye çalışmaktan daha kolaydır. Bu doğrultuda dikkat edilmesi gereken hususları şöyle sıralayabiliriz:Çocuk düzenli öğün yemeye alıştırılmalıdır.Günlük beslenmesinde tüm besin gruplarına yer verilmelidir.Su içme alışkanlığı kazandırmalı, hazır meyve suları ya da kolalı içecekler gibi meşrubatlardan uzak tutulmalıdır.Yemek ödül olarak kullanılmamalı, yeme konusunda çocuğa baskı yapılmamalıdır.Öğünler dışında abur cubur olarak adlandırılan yağlı, şekerli ve fast food tarzı gıdaların tüketimi önlenmeli ve çocuk bunları tüketmeye alıştırılmamalıdır.Aralarda süt+meyve ya da ekmek+peynir+domates gibi sağlıklı gıdalardan oluşan öğünler oluşturulmalıdır. Hamburger yerine yağsız tost veya peynirli sandviç tüketmesi sağlanmalıdır.Yavaş yavaş değişik besinler tattırılmalı ve sağlıklı-sağlıksız gıda ayırımı öğretilmelidir. Sabahları kahvaltı yapmak istemiyorsa evden çıkmadan bir bardak süt ve bir elmadan oluşan bir kahvaltı yapmasını sağlayın.Çocuğun, yaşına ve beğenisine uygun bir egzersiz programına katılması sağlanmalıdır."Tombul" çocuğun sağlıklı çocuk olmadığı yetişkinlerce kabul edilmelidir. Bunlara dikkat edin haftanın besini Malzemeler: 1 yemek kaşığı pirinç unu, 1 bardak yarım yağlı süt, 2 adet organik kuru kayısı veya kuru erik, 5 adet kuru üzüm (istenirse şekerden yapılmış doğal tatlandırıcı).Yapılışı: Pirinç ununu sütle ezin ve hep aynı yönde karıştırarak 10 dakika pişirin. Sonra küçük parçalar halinde doğranmış kuru meyveleri muhallebinin içine ekleyerek bir süre daha pişirin. Dilerseniz şekerden yapılmış doğal tatlandırıcı da ekleyebilirsiniz. Kurutulmuş meyveli muhallebi haftanın öğüdü Besinler yedi renk grubuna ayrılır ve her birinin ayrı işlevi vardır. Büyüklerin ve özellikle de çocukların yiyeceklerini onların hoşuna gidebilecek, değişik şekillerde ve renklerde hazırlamak hem tüketimlerini artıracak hem de sağlıkları için olumlu olacaktır.Mor: Böğürtlen, üzüm, şarap, kırmızı lahana, mürdüm eriği, patlıcan... Bu besinler çok güçlü antioksidan, yani sağlıklı dokuları ve hücreleri koruyucu maddeler içeriyor. Kalp hastalıklarına yakalanma ve kriz riskini azaltıyor. Kırmızı: Domates, karpuz, kan portakalı veya greyfurtu... Kansere karşı güçlü bir kalkan olan ve prostat kanserine karşı koruduğu ispatlanan likopen maddesini içeriyorlar. Turuncu: Kayısı, kavun, havuç, mango, balkabağı... Sağlıklı gözler ve sağlıklı bir cilt için gerekli olan betakaroten maddesini içeriyorlar. Hücreleri zararlı maddelerden koruyorlar. Sarı-turuncu: Limon, portakal, armut, mandalina, greyfurt... Beta-cryptoxanthin adındaki çok güçlü bir antioksidan madde içeriyor ve hücreyi yaşlanmaya karşı koruyorlar. Sarı-yeşil: Kabak, salatalık, bezelye, kivi, kıvırcık salata, ıspanak, bakla, avokado... Lutein adlı antioksidan madde içeren bu ürünler katarakt gibi çeşitli göz hastalıklarına karşı savaşıyor. Yeşil: Brokoli, lahana, brüksellahanası... Toksinlerden arındırıcı özellikleri var. Karaciğerin salgıladığı faydalı enzimlerin miktarını artırıyorlar. İçerdikleri flavanoidler sayesinde kansere ve kalp hastalıklarına karşı koruyorlar. Beyaz: Pırasa, turp, sarmısak, mantar, soğan, kereviz... Alisin ve flavanoidleri içeren beyaz renkli besinler çeşitli hastalıklara ve tümörlere karşı bağışıklık sistemini güçlendiriyor, A vitamini içeriyor. Diyetin rengi