Rock konserinde alkol koması, caz konserinde kalp krizi alarmı!

axpaz021.jpg Rumeli Hospital doktorlarından ortopedist ve travma uzmanı Dr. Evren Atay, anestezist İlhan Alpay, çevre sağlığı uzmanı İdris Çelik ve operasyon menajeri Kamil Ertürk tarafından altı yıl önce kurulan Stage Doctors örnek almak için yurtdışında da benzer bir oluşum aramış ama bulamamış. "Woodstock festivalindeki sağlık operasyonundan daha gelişmiş durumdayız" diyen doktorlar, her şeyi deneme yanılma yoluyla öğrendiklerini anlatıyorlar. Sahne doktorlarının kadrosu konser ve festivalin büyüklüğüne göre 250 kişilik ekip arasından seçiliyor. Stage Doctors veya Türkçe ismiyle "Sahne Doktorları"nın görevi, eğlencenizin yarım kalmasını engellemek. Konser alanındakiler kendilerinden geçercesine içki içip tepinirken onlar oluşabilecek kaza, hastalık ve yaralanmalara karşı önlem almakla uğraşıyorlar. Kimsenin ayağı burkulmasın diye zeminin düzgünlüğünden içilen suyun temizliğine kadar izleyicilerin sağlığını ilgilendiren her detayla ilgileniyorlar. Sağlık hep cephe gerisi bir konu olmuştur. Organizasyonlarda sanatçıya, teknik ekibe, herkese para harcanır ama sağlığa gelince bir ambulansla yetinilir. Biz bunu değiştirmek için bir araya geldik ve 2000 yılında Stage Doctors'ı kurduk. 40-50 bin kişiyi bir araya topluyorsunuz. Her birinin çeşitli sorunları olabilir. Ayrıca sanatçıların da sağlık ihtiyaçları oluyor. Stage Doctors nasıl kuruldu? "Cumartesi akşamı alarma geçeriz" Pozitif'in organizasyonlarında mutlaka bulunuyoruz. Rock'n Coke , Efes Pilsen One Love Festival, Efes Pilsen Blues Festivali, Akbank Caz Festivali'nden sorumluyuz. Ayrıca Tarkan'ın konserlerinde ona ve orkestrasına çözümler sunuyoruz. "Çırak" programı, "Mucizeler Komedisi" ve "Hürrem Sultan" müzikallerinde çalıştık. Hürrem Sultan dansçılarının check up'ını yaptık. Şu kişinin şu kası çok gergin, yaptığı dansa uygun değil, şöyle ısınarak bu kası kuvvetlendirsin dedik. Çalışma ortamlarından toz örnekleri aldık; evlerine gelen suyu inceledik. Her zaman her şeyi hesap etmeye çalışıyoruz. Elimizde çok önemli konser ve festival verileri birikti. Hangi organizasyonlarda ve kimlerle çalışıyorsunuz? Rock konserlerinin hangi aralığında ne tip problemler çıkıyor biliyoruz. Mesela cuma günü başlayan bir festivalde cumartesi gecesi çok tehlikelidir. Cuma günü insanlarda bir yorgunluk oluyor ve alkol tüketimi belli oranda kalıyor. Cumartesi herkesin beklediği gece. Hava karardıktan sonra alarma geçiyoruz çünkü vaka sayısı patlıyor. Pazar ise cumartesinin yorgunluğuyla ve hafta başı bilinciyle yavaş geçiyor, daha çok yorgunluğa bağlı gribal enfeksiyonlar görülüyor. Ne gibi? Tabii. Sıcak havalarda alkol ve sıcak birleşerek sıkıntı yaratıyor. Çok yağmur yağdığında ishale karşı önlem alıyoruz. Ayrıca yiyecek tüketimi olan festivallerde halk sağlığı ekibimiz iki-üç saatte bir numuneler alıyor. Hijyene uygun olmayan yeri kapatma yetkimiz var. Havanın da önemi var mı? "Sokmalara karşı arı kovanlarını taşıdık" Haftalar öncesinden alana giriyoruz. Çevre sağlığı ekibimiz yılan, akrep ve haşeratla ilgileniyor. Ama yanlış anlaşılmasın, yok etmiyoruz; sadece konaklarının yerlerini değiştiriyoruz. İlk yıl çalışan 30-35 kişiyi arı sokmuştu. Kovanların yerini değiştirdik ve 10 binin üzerindeki festival katılımcısından sadece 11'ini arı soktu. En kapsamlı işiniz olan Rock'n Coke festivaline nasıl hazırlanıyorsunuz? Kene için ilaçlama yapıyoruz. Ardından zemin düzenlemesi yapılacak. İlk yıl alan çok kurak ve çatlak olduğu için burkulmalar olmuştu. Bunun üzerine alan çimlendirildi ve ikinci sene vakalar azaldı. Daha sonra hastane kurulacak. Acil çadırı, kolay bulunabilmesi için sahnenin yanında kurulur. Altı ambulans sürekli orada; ihtiyaç olduğunda helikopter ambulans geliyor. Alanda ilkyardım çantalı gezici ekipler dolaşır. Geçen yıl bir kalp durmasını tespit edip anında müdahale ederek bir kişiyi hayata döndürdüler. Keneye karşı önlem alınıyor mu? Neredeyse her şey. Ağrı başlarsa o üç günü zulüm haline getirebilir diye diş ünitesi de kuruyoruz. Az değil diş ağrısından başvuranlar. Laboratuvar kuruyoruz, alkol ve kan şekerine kadar her şeye bakıyoruz. Bu yıl radyoloji ünitemiz olacak, röntgen çekebileceğiz. Katılımcıların hedefi festivale devam edebilmek. Alçıyla devam edenler bile oluyor. Bir riske girmeyecekse, biz de kalabilmeleri için elimizden geleni yapıyoruz. En büyük amaçlarımızdan biri sağlık sorunları sebebiyle gitmelerine engel olmak. Hastanede her türlü tedavi yapılıyor mu? Tabii ki. Festival başlayana kadarki süreçte gelip bir şeyler danışan, ilacını alıp giden köylüler oluyor. Üç gün boyunca orada olduğunuzu bilip çevreden gelenler oluyor mu? "Uyuşturucu vakası olmuyor çünkü kapıda sıkı kontrol var" Geçen yılki 2 bin 800 vakadan hiçbiri uyuşturucuyla ilgili değildi. Zaten kapıda sıkı kontrol yapılıyor ve ilaçlar dahi toplanıyor. Katılımcının ilacı reçeteliyse, onu numaralandırıyor ve saati gelince cep telefonundan ulaşarak gelip ilacını içmesini hatırlatıyoruz. Genelde alkolü fazla kaçırma, gribal enfeksiyon, ayak burkulması oluyor. İki-üç kritik vaka gelebiliyor. Kalbi duran birkaç kişi oldu ama hayata döndürüldü. Uyuşturucu ile ilgili problemler yaşıyor musunuz? İlk yıl 10 bin vaka vardı. Geçen yıl daha çok katılımcı olduğu halde 2 bin 800'e düştü. Bu rakamlar azalsa bile insan faktörü olduğu için hiçbir zaman sıfıra inmez. Yıllar içinde vaka sayısında azalma oldu mu? "Korn'un solistinin solunum sorunu vardı, sahneye oksijen sistemi kurduk" Gelecek sanatçının kendi risklerini, yaptığı müziğin dinleyiciye etkisini önceden saptıyoruz. Diyabetliyse, ona uygun yemek çıkarıyoruz. Örneğin geçen yıl Korn'un solistinin bir solunum problemi vardı. Sahneye ona uygun oksijen sistemi kurduk. Müzisyenlerin ne gibi problemleri oluyor? Elbette. Bu coşturacak, bu daha saldırgan kılacak, bu duygusal anlamda yıpratacak diye düşünüyoruz ve ona göre önlem alıyoruz. Müziğe göre duygu yoğunluklarını da hesaba katıyorsunuz o zaman... Rock konserlerinde alkole bağlı travmalar, düşmeler ön plandayken, klasik müzik konserlerinde yaş ve duygular değiştiği için kalp problemleri olabiliyor. Caz festivalinde kalp durması müdahalesi yapıldı mesela. Bu yüzden klasik müzik konserinde mutlaka kardiyolog bulunduruyoruz. Rock konserlerine ise travmatolog ağırlıklı bir kadro götürüyoruz. Rock konseriyle caz konseri arasında ne gibi fark var?