Sanatçıların gözünden Kadıköy

Mario Levi

“Evimde hissediyorum”

45-50 yıldır Kadıköylüyüm. Çocukluğum Kadıköy’üyle bugünkü arasındaki en temel fark şudur; eskiden kıyılarından denize girilirdi, bugün girilemiyor. Bir de tabii eskiden de kalabalık olmasına rağmen bugüne göre daha tenhaydı. “Havalı” tabirini sevmesem de, Kadıköy’ün havalı bulunmasına fikren ve duygusal olarak katılıyorum. Birçok özelliği vardır Kadıköy’ün; örneğin her bir metresinde ayrı bir renk, koku ve lezzet barındıran Kadıköy Çarşısı bana göre dünyanın en güzel yerlerinden biridir. İkincisi, çok genç bir nüfusa sahip olması nedeniyle 24 saat yaşayan, dinamik bir semttir. Tırnak içinde demokrat bir semttir. Ben kendimi evimde hissediyorum Kadıköy’de. Yine Kadıköylü bir şair Ahmet Haşim de anılarında şunu söyler: “Karşıyakadan Kadıköy vapuruna bindiğimde pijamalarımı ve terliklerimi giymiş gibi olurum.”

İdil Biret

“Kitapçı, terzi kapanıp kahve oldu”

Ailem Kadıköylü. Büyükanne ve babamın Kadıköy iskelesi yakınında evleri vardı. Küçükken yaz aylarında Ankara’dan gelip onlarda kalırdık. Sonraları Paris’ten yaz tatili için geldiğimizde gene oraya gittik hep. Halen oturduğumuz Moda iskelesi üstündeki daire 1966’den beri aileme ait. Havalı semtler zamanla değişiyor. Beyoğlu öyle idi, havasını kaybetti. Ortaköy ve Nişantaşı semtleri hâlâ havalı. Kadıköy ise öteden beri serbest ve rahat ortamı olan bir semt ve bu nedenle cazip geliyor insanlara. 1900 başlarında eşimin babasının büyükannesi Kadıköy’de başı açık gezermiş. Her zaman aydınlık ve serbest bir ortam varmış bu semtte. Kadıköy’ü cazip kılan da bu olmalı. Fakat, madalyonun bir de tersi var. Kadıköy’de yaşayanlara hizmet veren pek çok yer kapanıp kahve, lokanta, bar haline geliyor. Örneğin Moda’daki tek kitapçı Alp Kitabevi kapandı, yerine kahve yapıldı. Bunu durdurmak için çok uğraştık ama kirayı üçe katlayan mal sahibi hiç umursamadı. Moda’daki Gül Eczanesi’nin yerine bir pizzacı açıldı. Bir terzinin hizmet verdiği yer şimdi kahve oldu. Dışarıdan gelenler için cazip ve havalı olan bu durum semtin sakinleri için pek de öyle değil.

Mustafa Horasan

“Özel kılan özgürlük duygusu”

Yaklaşık 25 yıldır Kadıköy’de yaşıyorum. Kadıköy, son 5 yılda, özellikle Beyoğlu’ndaki terör saldırıları ve bazı kısıtlayıcı uygulamalar sonrasında bu “havalı” noktaya geldi. Bir kültürel alanı zaten vardı, bazı eğlence mekanlarının da buraya taşınmasıyla iyice gelişti. Haftasonu Kartal’dan, Merter’den gelenler bile oluyor, farklı bütçelerle de eğlenmek mümkün. Burayı özel kılansa bana kalırsa özgürlük duygusu... İnsanlar kendilerini huzurlu ve rahat hissedip istedikleri gibi hareket edebiliyor, kadınlar geç saatte rahatça gezebiliyor. Benim içinse denize yakınlığı ve Yeldeğirmeni’ndeki atölye yoğunluğu dolayısıyla sanatçı arkadaşlarla rahat iletişim kurabilmem açısından ayrıca değerli.

Nilipek

“Gürültü de var sessizlik de”

2013’ten beri Kadıköy’de oturuyorum. Zamanında anneannemler de, annemler de burada oturmuş ve Kadıköy hep bir şekilde karizmatik ve merkezi bir yer olmuş. Sanırım kimsenin kimseye karışmaması, belki mahalle halini korurken mütevazı eğlencelerin de ana mekanı haline gelmesi buna sebep. Gürültü de arasanız sessizlik de, kalabalık da yalnızlık da, şehir de sayfiye de, hepsi kolay ulaşılabilir, bizzat mahalleye dahil halde. Ama kişisel olarak Kadıköy’ün güzelliği çoğu arkadaşımla yakın oturmamda; insan sevdiği insanlarla birlikte olabilince, rahatça üretebilince oturduğu mahalleyi de daha farklı algılıyor.