“Seyahat kültürü müfredata girmeli”

Yaklaşık 10 bin rehberin bağlı olduğu, 2013 yılından beri faaliyet gösteren Turist Rehberleri Birliği yeni projesini hayata geçirmek için Milli Eğitim Bakanlığı’nın kapısını çaldı. Projenin amacı toplumdaki bireyleri, doğal, kültürel ve tarihi varlıklarımızın korunmasına yönelik bilinçlendirmek. Hedef kitlede ise ağırlıklı olarak öğrenciler var. Büyük şehirlerin en çok göç alan bölgelerindeki okullarına gidiyor ve öğrencileri turistik yerler hakkında önce bilgilendiriyor, sonra oraları gezdirmeye götürüyorlar. Amaçları Milli Eğitim Bakanlığı’nın da desteğiyle “koruma bilinci”nin okullarda ders olarak verilmesi ve yerel yönetimlerin de desteğiyle öğrencilerin bu tarihi ve kültürel yerleri görmesini sağlamak. Çünkü yaptıkları araştırmalar İzmir Buca’da yaşayıp Kordon’a hiç gitmemiş, Antalya Kepez’de yaşayıp denizi hiç görmeyen çocukların varlığını gösteriyor. Turist Rehberleri Birliği Başkanı Zeki Apalı’yla yeni projelerini ve bu projenin uzun vadede sağlayacağı faydaları konuştuk.

- Çocuklara koruma bilinci eğitimi verme fikri nasıl ortaya çıktı?

Ülkemizin gerçek değerinde tanıtımını yapamıyoruz; doğal, kültürel ve tarihsel varlıklarımızı koruma kısmında eksiğiz. UNESCO’nun geçici miras listesi açıklandı ve bizim oradaki eser sayımız 69’a çıktı. Kalıcı listede 14’ü kültürel, 3’ü hem kültürel hem doğal varlık olmak üzere 16 varlığımız var. Her ilimizden bir eser önce geçici sonra kalıcı listeye geçse, yerel yönetimler her şeyi yaparak cebren bu eserleri koruyabilir fakat gelecek nesillere kalmasını sağlamak için asıl olarak bireylerin bilinçlenmesi gerekiyor. Biz Turist Rehberleri Birliği olarak bireyleri küçük yaşta bilinçlendirmeye başlamamız gerektiğine kanaat getirerek projemizle birlikte küçük okullara yöneldik. Mikro düzeyde bilinçlendirme uygulamalarında bulunduk; fark ettiğimiz eksiklerle birlikte tüm Türkiye’de uygulanması ve okullarda ders olarak okutulması için Milli Eğitim Bakanlığı’yla temasa geçtik.

- Hangi okullara gittiniz ve neler gözlemlediniz?

Büyük şehirlerin göç alan kısımlarındaki okullarında deneme amaçlı uygulamalarda bulunduk. O şehirdeki önemli turistik bir yeri öğrencilere sunumlarla anlattık. Yerel yönetimlere işbirliği sağlayarak çocukları o sunumda anlattığımız turistik yerlere götürerek gezdirdik. Gördük ki İzmir’in Buca semtinde yaşayan bazı çocuklar Kordon’a hiç gelmemiş. Aynı şekilde Antalya, Kepez’de yaşayan öğrencilerden denizi görmeyen, Yivli Minare’yi görmeyen çocuklar var.

- Çocukların denizi, Yivli Minare’yi, hiç gitmedikleri yerleri gördüklerindeki tepkileri ne oldu?

Muazzam bir mutluluktu, hem onlar hem de bizim için. Daha okulda öğrencilere sunum şeklinde anlatırken bile gözlerindeki parıltıya şahit olduk. Sunumlardan sonra müzeye götürdük, denizle tanıştırdık, Yivli Minare’yi gösterip Selçuklu’dan bahsettik. Surları gösterip burada Roma vardı dedik. Bunun neticesinde gördük ki o çocuklar öğrendikleri, bildikleri bu varlıkları daha çok koruyorlar.

“Pilot bölgenin İstanbul olmasını düşünüyoruz”

- Milli Eğitim Bakanlığı projeye nasıl bakıyor?

Ders olarak rehber tarafından okullarda okutulması konusunda bazı sıkıntılar çıktı. Yasal düzenlemeler organize edilebilirse koruma bilinci önce teorik olarak okullarda anlatılabilir hale gelir, daha sonra uygulama kısmında yeterli güvenlik önlemleri ve donanımlı araçlarla, çocukların rehberler eşliğinde gezdirilmesi sağlanabilir.

- Projenin ilk ayağını nerede başlatmayı düşünüyorsunuz?

Pilot uygulama olarak İstanbul’da başlamayı düşünüyoruz. Hem tarihi hem de yapı olarak çok zengin bir şehir. Ayrıca İstanbul nüfus olarak 15 milyonlarda. Biz İstanbul’da bu projeyi hayata geçirirsek Türkiye’nin dörtte birindeki ihtiyacı karşılamış olacağız.

- Nasıl bir koordinasyon sağlayacaksınız?

Okula en yakın tarihi, kültürel ve doğal varlıklardan başlayacağız. Küçük halkalar şeklinde başlayıp şehir genelinde etap etap çocuklar bilinçlendirilecek. Eğitimcilerle koordinasyon sağlanarak onların yönlendirmesiyle birlikte her yaş seviyesine göre farklı sunumlar gerçekleştireceğiz. -

“Bir taşla birden çok kuş vuracağız”

- Projenin uzun vadede ne gibi faydaları olacak?

Tüm tarihi, kültürel ve doğal varlıklar hakkında rehberlerimiz tarafından bilinçlendirilen çocuklar ileriki yıllarda o okullardan mezun olacaklar. Yetişkin olduklarında hem yaşadıkları kentle bir duygusal bağları gelişmiş olacak hem de koruma bilinci doğal olarak reaksiyon gösterecek. Kendi çocuklarını da bu şekilde yetiştirecekler. İç turizmde yerel turistik faaliyetlere katılacaklar. Zaman zaman karşılaştığımız bazı kişiler gibi tura katılıp “Bana tarih anlatma” demeyecekler. Ülkemize gelen yabancı turistler rehberlerin ağzından çıkacak bir kelimeyi bekliyorlar fakat bizim bunu Türk insanında göremediğimiz zamanlar oluyor. Seyahat kültürü eğitimi alan bu çocuklar turizm faaliyetlerindeki davranış bilincini de kazanmış olacak. Bu proje hem sosyal hem ekonomik hem de korumacılık anlamında birçok fayda sağlayacak. Bir taşla iki değil, birden çok kuş vuracağız.