Su kuşu sumru

Bu bilgileri bana Uludağ Üniversitesi Kuş Gözlem Topluluğu Ulukuş üyesi biyolog Asuman Aydın gönderdi. Ulukuş, Bursa çevresinde, Uludağda, Kocaçay Deltasında, Narlıderede, İznik, Manyas ve Uluabat göllerinde faaliyet gösteriyormuş. Uluabat Gölü Avrupa ve Ortadoğunun da önemli sulak alanlarından biri. Göle yılda 500 bine yakın su kuşu konuyor. Heyhat! Uluabat Gölünün kuşları azalıyor! Gölü tehdit eden en önemli faktör kirlilik. Fabrikaların kimyasal madde yüklü atık suları... Evsel atık suları... Tarımda kullanılan gübre ve ilaçlar... Ulukuş topluluğu Uluabat Gölü yönetim planı çerçevesinde susamuru popülasyon belirleme çalışmaları yapıyor. İlköğretim öğrencilerine çevre eğitimi veriyor... Asuman hanımın gönderdiği bilgilerden de yararlanarak derlediğim kuşlar testusuna buyur ola bu kez de... 1- Ulukuş topluluğunun çalışmaları çok ilginç. Göl insanları kendilerini çevrenin bir parçası olarak görmeye, kafa ve eylemlerinde birikmiş olan yanlışlıkları fark etmeye başlıyorlarmış. Örnek mi? Uluabat Gölünde bir pelikanın bir günde tükettiği balık miktarı hakkındaki yanlış kanaat! Gerçek miktar ortalama 4 kiloyu geçmezken, bazı balıkçılar bu miktarın 10 hatta 50 kilo olduğunu iddia ediyormuş. "Pelikanlar çocuklarımızın geleceğini yiyip bitiriyor" diyorlarmış. Peki ne demiyorlarmış?a. Biz sazlığı kestik, yaktık.b. Balıkların yumurtlama alanlarını bozduk.c. Yanlış zamanda fazla balık avladık. d. "İşte bu yüzden balıklar çok azaldı" demiyorlar. Dilleri bir gün bunlara söylemeye varacak mı?2- Bazı balıkçılar susamurlarını kendilerine rakip görüyormuş. Halbuki Amerikada yapılan bir araştırmada, susamuru olan yerlerde balıkların daha sağlıklı oldukları ortaya çıkmış. Çünkü:a. Akıllı susamuru ilk önce güçsüz ve hasta balıkları yakalıyor. b. Gözü dönmüş kürk avcıları susamurlarını avlıyor, balıklara sıra gelmiyor.c. Susamuruna duyulan ilgi dolayısıyla onların da beslenme koşulları düzeliyor.d. Hepsi.3- Uluabat Gölünün berraklığı ile beraber balıkları, kerevitleri de azalmış; bereketi de yitip gitmiş ama göl büyük bir hoşgörü ile birçok türe ev sahipliği yapmaya devam etmekte. Ancak aşağıdakilerden özellikle hangi ürkek kuş türü çok azalmış? a. Turnab. Toyc. Bıyıklı sumrud. Hepsi4- Bu yıl önceki yıllara göre Ulukuş gözlemcilerini daha az sayıda bıyıklı sumru ziyaret etmiş. Neler oluyor bu sumrulara?a. Gölün su seviyesi doğal nedenlerle düşmüş.b. Gölün seviyesinin düşmesi ile insanlar göle daha fazla yaklaşıyor. Tedbir alınmamış. Kuşlar kaçıyor.c. Sumruların yuvalarını oluşturan nilüfer yatakları bu değişim ile birlikte sazlık alana dönüşüyor, bu da kuşların yer değiştirmesine neden oluyor.d. Hepsi.5- Aşağıdakilerden hangisi Türkiyede bu yıl sayılan kuşlar içinde en çok görülen ilk üç kuştan biri değil?a. Kumrub. Flamingoc. Sakarmeked. Sığırcık6- Bizdeki Dünya Kuş Gözlem Günü etkinliklerinde en çok kuş hangi su alanında sayılmış?a. İstanbul Boğazıb. Uluabat Gölüc. Ankara Gölbaşıd. Denizlide Işıklı Göl7- Kuşların göçü yaklaşık 100 günde tamamlanıyormuş. Konforlu taşıt araçlarında bile böylesine uzun yolculuğu göze alamayız çoğumuz ama kuşlar göçüyor. Küçük kırlangıçlar, dev kartallar göçmek zorunda çünkü katalitik sobaları, Japon sobaları yok. Neyse ki onlar doğal bir avantajdan yararlanarak bu uzun yolculuğu olabildiğince kolaylaştıracak bir önseziyle termalleri takip ediyor. Termal ne peki?a. Yalovada kaplıcab. Dünyanın kuşbakışı görüntüsüc. Güneş ışınlarının toprağı ve toprağın üzerindeki hava katmanlarını ısıtması sonucu hava, "termal" diye adlandırılan sütunlar halinde yükselir. Vücutlarının büyüklüğü sebebiyle küçük ötücü kuşlar gibi yağ depolamayan yırtıcı kuşlar geniş kanatlarının yardımıyla termallerden faydalanarak yükselir ve bir sonraki termale bir planör gibi süzülerek uçuşlarına devam eder. d. Hiçbiri8- Doğa bilimcisi dostum Tansu Gürpınara göre, Türkiyede 450ye yakın kuş türü saptanmış. Bunların yüzde 96sı göçmen kuşlardanmış. Yüzde 4ü ise yerli kuş. Türk insanın da çoğunluğu kuşlarımız gibi göçmen. Kuşlar gibi biz de hep göçeriz, konarız. Evimize kuş gibi "konmak"tan "konut", misafirimize "konuk" demişiz. Aşağıdakilerin arasında yerli olmayan kuşu söyleyebilir misiniz?a. Sülünb. Leylekc. Keklikd. Serçe9- Diyelim İstanbuldasınız. Göç yolu üzerindeki İstanbul Boğazının doğal yapısı olağanüstü gözlem noktaları sunuyor. Her yıl sonbaharda, ağustos ve ekim arasında kışı geçirmek için Afrikaya göçen kuşlardan hangisi aşağıdakilerin içinde?a. Kızıl akbaba b. Orman kartalıc. Tavşancıl d. Hepsi Yanıtlar: 1) d, 2) a, 3) d, 4) d, 5) a, 6) d, 7) c, 8) b, 9) d. Yazara e-mail Geçtiğimiz 2 ve 3 Ekimde Dünya Kuş Gözlem Günü kutlandı. Bu yıl Türkiyede 12 farklı bölgede gerçekleştirilen etkinliklerde gözlemci 700 kişi iki gün boyunca dürbünlerle, teleskoplarla ve not defterleri ile arazide 30 binin üzerinde kuş saydı. Bu yıl Dünya Kuş Gözlem Gününün özel bir önemi var. Aynı zamanda Avrupa Birliği Kuş Direktifinin 25inci yılı kutlanıyor. Buna göre üye ülkeler, bizim gibi adaylar dahil, yabani kuş türleri ve onların yaşam alanlarını korumak zorunda. Türkiyede bu görevleri yerine getirmek amacıyla Doğa Derneği tarafından bir kuş gözlem ağı kurulmuş.