06.04.2014 - 02:30 | Son Güncellenme:
FIRAT KARADENİZ firat.karadeniz@milliyet.com.tr
Son birkaç haftada “internet yasakları” hayatın bir gerçeği oldu. İlk önce sosyal paylaşım sitesi Twitter’ın, ardından da video paylaşım sitesi Youtube’un kapatılması zamanının büyük bir bölümünü internet başında geçirenlere büyük bir darbe vurdu! Nasıl vurmasın? Gezi direnişiyle herkesin hayatına giren “vatandaş gazeteciliği”nin en büyük mecrasıydı Twitter. Ayrıca tüm dünyadan haberdar olunmasını sağlayan bir iletişim platformuydu. Youtube ise çoğunluk için “kutsal bir kaynak”tı. Müzik dinleyebiliyor, videoları izleyerek yemek yapabiliyorduk.
Aslında tüm yasaklara rağmen Twitter ve Youtube hakkında konuşurken “di’li geçmiş zaman” kullanmaya gerek yok.
Bu sayfa yayına hazırlanırken Twitter, Anayasa Mahkemesi kararıyla yeniden açılmış, Youtube engeli ise devam ediyordu. Fakat bu sitelerin engelli olması da sorun teşkil etmedi. Bu iki site eskisi gibi çalıştı. Hiç sekteye uğramadılar. Peki nasıl oldu bu?
Bizi “öldürmeyen” nasıl oldu da “güçlendirdi”? Cevap basit:
Yasaklardan çok şey öğrendik.
VPN’i “en iyi biz biliriz, biz”
Teknoloji meraklıları muhakkak Twitter yasağından önce de VPN’in (Virtual Private Network/Sanal Özel Ağ) ne olduğunu çok iyi biliyordu. Fakat Twitter yasağının devreye girdiği o gece, hepimiz VPN’in tam olarak ne olduğunu değil ama ne işe yaradığını ve nasıl çalıştığını bir anda öğrendik. VPN temel olarak, açtığı tünellerle ağlara uzaktan erişim sağlamanıza olanak veriyor. Yani internete kullandığınız VPN programının sistemi üzerinden bağlanıyorsunuz. Zaten çoğu kişi bu sayede Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı’nın (TİB) engeline takılmadan Twitter ve Youtube’a girebiliyor. Tabii VPN kullanmanın bazı riskleri de var. Neyse ki bu risklerden haberdar olmamız da VPN’in nasıl kullanıldığını öğrenmemiz kadar hızlı oldu. İnternete VPN programının sisteminden bağlandığınız için, eğer
bu program kötü amaçlı ise sizin şifre bilgilerinize ve internet bankacılığı işlemlerinize ulaşabilecektir. Bu nedenle internet bankacılığını kullanırken VPN’i devre dışı bırakmanızda fayda var.
Sonuç itibariyle, ülkenin nüfusuna oranladığımızda şu an Türkiye, dünyanın VPN konusunda en bilgili ülkesi durumunda. Yani Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın her konuşmasında birkaç kez dile getirdiği “En iyi biz biliriz, biz” kalıbını “VPN’i en iyi biz biliriz,
biz” şeklinde uyarlamamızda hiçbir sakınca yok!
DNS’leri ezbere okuruz
Twitter ve Youtube’a erişmenin bir yolu da bilgisayarın DNS (Domain Name System/Alan Adı Sistemi) ayarlarını değiştirmek. Alan Adı Sistemi internet sitelerine IP adresleri yerine isimlerle ulaşılmasını sağlıyor. Yani
DNS olmasaydı Facebook’a ya da milliyet.com.tr’ye girmek için bu sitelerin IP adreslerini bilmeniz gerekecekti. Kendi bilgisayarınızın DNS ayarlarını değiştirdiğiniz zaman ise yasaklara takılmıyorsunuz. DNS ayarlarını değiştirmenin yasaklı sitelere
erişim sağladığını önceki yıllarda yaşanan ilk Youtube yasağında öğrenmişti herkes. Yeni yasaklarla birlikte ise hangi DNS ayarlarının işe yaradığını ezbere bilir oldular.
Nerede bu host dosyası?
PC kullananlar için DNS ya da VPN’e gerek duymadan Twitter ile Youtube’a girebilmenin bir yolunun da Windows+System32+Drivers+etc adresindeki host dosyasını değiştirmek olduğunu yeni yasaklarla öğrenenlerin sayısı da hiç az değil. İnternet sitelerine erişimin engellenmesi IP adresleri yerine alan adıyla yapılıyor. Mesela twitter.com engelliyken IP adresiyle siteye erişebiliyorsunuz. Host dosyasına yasaklı sitenin IP adreslerini eklemek de yasağa takılmaya engel oluyor.
Keçinin olmadığı yerde koyuna ne denir?
TwItter ve Youtube’un yasaklandığı günlerde bu iki önemli paylaşım sitesinin alternatiflerine de gün doğdu. Youtube’a erişemediğimiz için videoları dailymotion.com ile ya da alkislarlayasiyorum.com ile açtık. Sürekli Youtube üzerinden dinlemeye alıştığımız şarkıları Grooveshark ya da Spotify ile
dinledik. İletmek istediği mesajı Twitter üzerinden yayınlayamayanların ise telefonuna aldığı notların fotoğraflarını Instagram’da paylaştığına şahit olduk. Tabii Facebook’u da unutmamak lazım. Twitter’ın yasaklı olduğu günlerde, Facebook’un sosyal medya trafiğindeki payı (20 Mart-1 Nisan arasında) yüzde 73.72’den yüzde 85.43’e kadar yükseldi.
Bir de Tor Browser var
Yasakları aşmanın bir diğer yolu da Tor Browser kullanmakmış, yasaklar birbiri ardına gelince öğrenildi. Kolaylıkla indirebileceğiniz bu program da VPN gibi çalışıyor. Sizi kendi sistemi üzerinden internete bağlıyor.