Ağız tadınız bozulmasın

Dilara Koçak

Lezzet aynı zamanda farklı besin öğeleri içeren çeşitli besinlerden yememizi teşvik ederek beslenmemize de önemli katkı sağlar. Ancak damak tadı çok gelişmiş bireyler, bazen iştah canavarına yenik düşüp kilo problemi ile baş başa kalabiliyor.

Tat alma duyusu azalabilir

Bazı durumlarda tat alma duygusu azalır. Tüm yiyecekler lezzetsiz gelir, iştah bu durumdan olumsuz etkilenir. Birey hiçbir şey yemek istemez çok küçük miktarlarda yemek yemek yeterli hale gelir. Antibiyotikler, kemoterapi ilaçları ve sigara tat duyumuzu etkilemektedir.

Ayrıca dişle ilgili ameliyatlar veya baş ve boyun kanserleri için radyasyon terapisi uygulandığı durumlarda da tat duyusu azalabilir. Buna ek olarak sinir sistemini etkileyen diğer hastalıklar özellikle Alzheimer ve parkinson hastalığında tat duyusu olumsuz etkilenir. Yediğiniz yemeklerinin tadını alamamak kötü bir duygu olsa gerek. Yukarıda sayılan durumlardan bağımsız olarak yaşlandıkça da tat alma duyumuz maalesef azalıyor.

Tat alma duyumuz nasıl çalışır?

Yiyecek ve içecekler ağızda dişler yardımıyla mekanik parçalanmaya uğradıklarında küçük moleküllere ayrılır ve böylece burnumuzda, ağzımızda ve boğazımızdaki sinir hücrelerini harekete geçirirler. Daha sonra bu hücreler tadını aldıklarımızın tatlı mı, ekşi mi, acı mı, tuzlu ya da baharatlı mı olduğuna dair beynimize mesaj gönderirler.
Tat hücreleri, ağızda, dilde ve boğazda bulunan tat tomurcuklarında toplanmıştır. Örneğin; dilde bulunan bu küçük pütürcükler tat tomurcukları içerir.

Yiyeceklerdeki “tat” sadece lezzete bağlı değil aynı zamanda dokusuna, ısı derecesine (sıcak kahve ile soğuk kahve arasında tat farkı vardır) ve kokusuna da bağlıdır. Örnek verilecek olursa, eğer burnunuzu tıkayıp bir parça çikolata tüketecek olursanız, tadının tatlı ya da acı olduğunu ayırt edebilirsiniz. Ancak tam olarak lezzetini ulaşamazsınız.
Beslenme yetersizlikleri de tat alma duyusunu azaltabilir. Bunun için dengeli beslenmeye de gereken önem verilmelidir.

ADIMLARINIZI SAYIN

Pedometre (adımsayar) kullanmak fiziksel aktiviteyi artırarak sağlığı geliştirici rol oynuyor. 2246 kişinin katılımıyla yapılan ve yüzde 85’inin kadın olduğu bir çalışmada başlangıca göre pedometre kullanıcıları fiziksel aktivitelerini yüzde 26,9 oranında artırmıştır. Önemli olan ve hedeflenen, fiziksel aktivitedeki artışı günlük 10 bin adım seviyesine ulaştırmak olmalıdır. Ayrıca bu katılımcıların sistolik kan basınçlarında da 1,7- 5,9 mmHg seviyesinde azalma olduğu gözlenmiştir. Bu çalışmanın sonucunda pedometrenin fiziksel aktiviteyi önemli derecede artırdığı, beden kitle indeksini ve kan basıncını düşürmede yardımcı olduğu ortaya çıkmıştır. Günlük hareket seviyenizi ölçmek ve artırmak için bu yöntemi deneyebilirsiniz...

Tat duyusu ile ilgili bazı besin öğeleri
Folik asit veya folat
Kuru baklagillerde ve sebzelerde özellikle yeşil yapraklılarda bol miktarda bulunur. Vücutta yeni hücrelerin oluşumuna yardımcı olur.
Bu vitaminin yetersizliğinde dil düz ve kıpkırmızı olur, ayrıca tat duyusunda azalmalar meydana gelir.

B 12 Vitamini
Sadece hayvansal besinlerde (kırmızı et, tavuk, balık, yumurta, süt gibi) bulunur. Folik asidin metabolizmasında kullanılır. Bu nedenle genelde herhangi birindeki eksiklik diğerinin de eksik olduğunun göstergesi kabul edilebilir. Eksikliğinde, tat duyusunu beyne taşıyan sinir hücreleri etkilenir. Mikrodalga fırında pişirmenin B 12 vitaminini tahrip ettiği düşünülmektedir, bu yüzden diğer pişirme yöntemleri tercih edilebilir.

Tiamin (B1 Vitamini)
En iyi kaynağı tam tahıl veya zenginleştirilmiş tahıl ürünleridir. Aynı zamanda et ve balıkta da bulunur. Sinir hücreleri arasında özel bir konuma sahiptir. Eksikliğinde normal tat duyuları zarar görür.

Çinko
Deniz ürünleri, etler, kuru baklagiller, badem, ceviz kaynakları arasındadır. Vücutta birçok prosesi destekler. Özellikle tadın algılanmasını sağlar. Eksikliğinde tat duyusunda ve iştahta değişimler meydana gelir.