Can boğazdan gelir, diyet sonradan

Dilara Koçak

Bir süredir yeni kitabımın hazırlıkları için çalışıyorum. Kolay anlaşılır olması, sürükleyici okunması, merak edilenlere cevap vermesi, bilimselliği kanıtlanmış, ama günlük hayata uygun pratik önerilerden oluşması, anlatmak istediğimi tam olarak ifade edebilmek gibi birçok ayrıntıyı bir araya toplamak pek kolay olmuyor.

Yazı yazmaya alışığım
Ama benim için yazı yazmanın keyfi başka, çünkü bilgisayarın başına oturduğumda kelimeler beynimden parmaklarıma hızla dökülüyor ve mutlu oluyorum. Okul yıllarında kendi aramızda gülerdik yaza yaza katip olacağız  diye. Çünkü diyetisyenlik mesleğinde dinlemek, konuşmak ve konuştuklarınızı da yazarak bireye vermek gerekiyor. Üçünü de aynı dikkat ve titizlikle yapmanız lazım.
Ben yazı yazma konusuna bu yüzden de alışığım.

Kitabın içeriği tamamlandıktan sonra iş bitmiyor, tabii içine eklenecek fotoğrafların seçimi, grafik tasarım, ama en zoru kitabın ismi. Çünkü ilk bakışta hem mesajı vermeli, hem çok uzun olmamalı, hem de kitabı yansıt-malı. İşte bu noktada o kadar çok danışanım ve arkadaşımla sohbet ettim ki birçok kitap ismi bulduk. Bunların hepsi de çok güzeldi, ama kitapta yer veremediklerim oldu. Bunlardan birisi “Can boğazdan gelir diyet sonradan”dı.

Yemeyi seviyorum
Öğretmen arkadaşım Nilgün bu sözü, “Yemeyi seviyoruz diyet ikinci planda kalır her zaman” diye açıklıyor. Bir de “Can boğazdan gelir oradan da gider” diye de kullanırız biz bu sözü. Şimdi de aklıma  “Önce can sonra canan” atasözü geldi bununla ilgili. Aslında tüm bu cümlelerin söyledikleri doğru, hepsine kulak vermek lazım...

CAN BOĞAZDAN GELİR: Doğru. Hayatta kalabilmek için yemeğe ihtiyacımız var. Yaşamsal fonksiyonlarımızın devamlılığı, hücrelerin büyümesi ve yenilenmesi, dışarıdan aldığımız enerji sayesinde oluyor. Enerji kaynağımız ise besinler. Besinlerin hepsi farklı bir yaşam kaynağı; karbonhidratlar, proteinler, yağlar, vitaminler, mineraller hepsine ayrı ayrı ihtiyacımız var. Boğazımızdan inen her bir lokma, bu yönden hem çok kıymetli, hem de bazen riskli.

CAN ÇIKAR, HUY ÇIKMAZ: Bu da çok önemli ve bizimle ilgili bir atasözü. Alışkanlıklardan vazgeçmek zordur. Yeni bir davranışı kabul etmek, bu sürece hazırlıklı olmayı gerektir. Kilo verme yolculuğunda da bireyin bazı davranışlarını yenileriyle değiştirmesi gerekebilir. Bu davranışlar kalıcı gerçekçi ve kişi tarafından kabul görür olmalı ki gerçekten yeni bir alışkanlık olsun. Yeme biçimi yeni bir davranış olarak değişemediği sürece kilo verme dönemi, sadece bir kamp niteliğinde başlıyor ve bitiyor. Oysa yeni bir yaşam biçimi haline getirmek ve kilo verme amacını doğru bulmak lazım. Amaç güçlü olmayınca çabuk vazgeçiyor. Yeni kitabımın konularından birisi de bu amacınızı bulmanızın önemi...

CANI KAYMAK İSTEYEN MANDAYI YANINDA TAŞIR:
Bu atasözünün mecazi anlamı başka türlü açıklanabilir ama ben okuduğum gibi yorumlamak istiyorum “yemek için yaşayan insan” olmak. Bu da zayıflama diyeti yapmak yerine yeni yaşam biçimine geçişte kritik bir yaklaşım. Yemek bizim ihtiyacımız, ama yaşam amacımız olmamalı. Bunu söylerken diyet yaşam biçimi olmalı da demiyorum. Bu fikre kesinlikle karşıyım, keyifli ve mutlu olmak sağlığın önemli bir parçası. Bireyin sevdiği yiyecekleri hayatından tamamen çıkarması doğru değil, çünkü bu şekilde yasaklamalar bireyi eziyor; bu da başarısız olmak anlamına geliyor. Bedeninizin ihtiyaçlarını öğrenmek, buna göre besin gruplarını dengelemek tek çözüm ve en kalıcı çözüm.

ÖNCE CAN SONRA CANAN: Kendini daha fazla düşünmek özellikle kilo verme dönemleri için önemli olabilir. Eve misafir çağırdığınızda veya bir davete gittiğinizde ikramları kendinize göre planlamaktan çekinmeyin veya gitmeden önce arkadaşınıza ne tür yemekler istediğinizi bildirin. Bazen ısrarlara ve ikram edilenlere hayır diyememek kendinizi sabotaj etmenize zemin hazırlar.

CAN BOĞAZDAN GELİR DİYET SONRADAN: Bu bizim Sevgili Nilgün hocamızın sözü bu konudaki yaklaşımınız farklı olabilir, bunun yorumunu da size bırakıyorum . Nilgün “her şey diyet değil” diyor, haksız da sayılmaz doğrusu... Bu arada yeni kitabın ismi “Afiyetle Diyet” ve ancak mayıs başında raflarda yerini alacak.

CAN BOĞAZDAN GİDER: Doğru. Atasözü “can boğazdan gelir” olsa da artık “gider” şeklinde kullanımda günlük dilimize yerleşti. Özellikle fazla kilosu veya kronik hastalığı nedeniyle özel bir beslenme programı uygulaması gerekenlerin, bunu başaramadığı zaman onlar için sık kullandığımız bir cümledir ve doğrudur. Obezite birçok hastalığa davetiye çıkarmakta, yaşam süresi ve kalitesini ciddi ölçüde etkilemektedir.