Çığır açan yenilik

ABD’de Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Aykut Bayrak’ın geliştirdiği yeni yöntem, çocuk sahibi olamayan veya geç yaşta anne olmak isteyen kadınların hem hamile kalma hem de dünyaya sağlıklı bebek getirme şansını ciddi olarak artırıyor.

Dr. Bayrak, "Geliştirdiğimiz testle hem özürlü bebek hem ikiz-üçüz riski neredeyse sıfıra iniyor. Mükemmelleştirdiğimiz ’çok hızlı’ yumurta dondurma yöntemiyle de yumurta çözüldüğünde yaşama şansı çok yüksek oluyor" dedi.

Yumurta dondurma işleminde kullandığı iki farklı yöntemle Mayıs ayında ABD’nin California eyaletindeki ilk sağlıklı bebeğin doğmasını sağlayan Bayrak, bu yeni yöntemin özelliklerini anlattı.

Kendisinin sekiz yıldır yumurta dondurma yöntemiyle uğraştığını belirten Bayrak, geliştirdikleri bu yeni yöntemin ilk unsurunun, moleküler biyolojide uzun yıllar kullanılan ancak tüp bebek ve embriyoların testinde yeni olan "karşılaştırmalı genomik hibridizasyon (CGH)" testine dayandığını söyledi.

Bayrak, CGH testinin geliştirilmesi konusunda 5-6 yıldır çalıştıklarını belirterek, bu testin sağlıklı bebek doğumuna getirdiği çok önemli gelişmeyi şöyle anlattı: "Önceden, dondurulan yumurta veya tüp bebek yöntemiyle anne karnına yerleştirilecek embriyonun kromozomları test edilemiyordu. Dolayısıyla dondurduğumuz yumurtaların hepsinin kromozomları normal olmayabiliyor. Kişi anne olmak istediğinde, bunları çözdüğümüz zaman, eğer yumurta anormal ise embriyo da anormal oluyor ve sağlıklı bir gebelik oluşmamış oluyordu.

CGH testiyle yumurtanın genetik sorunları olup olmadığını, kromozomlarının normal olup olmadığını öğreniyoruz. Böylece, yumurtayı
dondururken, hangi yumurtaların normal olduğunu belirleyerek, bunları donduruyoruz. Böylece, hamilelik istendiğinde sağlıklı ve kromozomu normal yumurtalar çözülüp döllendiğinden, sağlıklı bebek sahibi olmak mümkün oluyor. Yani özürlü ve down sendromlu gibi bebek doğumu riskini ciddi oranda azaltıyor."

Devamı: -"TÜP BEBEKTE, İKİZ-ÜÇÜZ DOĞURMA RİSKİNİ DE AZALTIYOR"-

-"TÜP BEBEKTE, İKİZ-ÜÇÜZ DOĞURMA RİSKİNİ DE AZALTIYOR"-

CGH testinin yüzde 85-90 oranında güvenilir olduğuna dikkati çeken Bayrak, bu yöntemin kısırlık durumuna bağlı embriyo oluşturumunda da kullanılabileceğine işaret etti.

Bayrak, "Bu durumda da embriyo, anne karnına yerleştirilmeden test edilebilir. Böylece sadece kromozomları normal olanlar rahim içine konulacağı için, otomatik olarak özürlü veya down sendromlu bebek olma riski çok çok aza iniyor, hatta neredeyse sıfıra iniyor. Ayrıca, kısırlıkta, embriyo oluşturulmasıyla hamile kalma oranı normalde yüzde 30-40 iken bu yöntemle yüzde 60, yüzde 80’e varan hamilelikler görüyoruz. Yani ikiye, üçe katlanıyor" dedi.

Testin tüp bebek yönteminde sıkça rastlanan ikiz, üçüz bebek doğma riskini de azalttığını vurgulayan Bayrak, "Bu teknolojiyle bir tane embriyo bile transfer etseniz, yumurta normal olduğu için sağlıklı bebek doğuyor. ABD’de hala 2-3 embriyo transfer edilebiliyor. Ancak biz bu teknolojiyi kullandığımızda sadece bir embriyo transfer ediyoruz" diye konuştu. Bayrak, bu sayede ikiz-üçüz bebek hamileliğinden kaynaklanan erken doğum ve diğer komplikasyonların da minimuma indirildiğini kaydetti.

Bayrak, bu testin kadınlardaki hayal kırıklığını azalttığını belirterek, "Örneğin, bir bayan CGH testi olmadan 35 yaşında yumurtalarını dondurup, 42 yaşında hamile kalmak istediğinde yumurtaların hepsi anormal çıkarsa o zaman tedavi boşuna olacak ve 42 yaşında da yumurtası kalmamış olacağından, çocuk sahibi olamayacak. Oysa, yumurtalardan normal olanları dondurunca, hamilelik olma şansı çok yüksek" ifadesini kullandı.

Bayrak, bu yöntemin yeni bulunmadığını ancak yumurtaların test edilmesinde yeni kullanıldığını ve bunu geliştirdiklerini dile getirdi.

-"YUMURTALARI HIZLI DONDURMAYLA BEBEK SAHİBİ OLMA ŞANSI ÇOK ARTIYOR"-

Dr. Aykut Bayrak, kullandıkları yeni yöntemin ikinci önemli özelliğinin ise yumurtaların "çok hızlı dondurulması" olduğunu söyledi.

Bu dondurma yönteminin yeni bulunmadığını ancak kendilerinin bunu "mükemmelleştirdiğini" ifade eden Bayrak, bu sayede dondurulmuş yumurtaların, çözüldüğünde yaşama oranının arttığına işaret etti. Bayrak, şunları kaydetti: "İlk başta, yavaş dondurma yöntemini kullanıyorduk ve yumurta 2-2,5 saatte donuyordu. Ama çözdüğünüz zaman yumurtaların bir çoğunda zedelenme oluyordu ve çözme sonrasında yaşamıyordu. Bu yöntemde, en uygun sıvıyı bulduk, yumurtayı 4-6 dakika gibi çok hızlı sürede donduruyoruz. Dolayısıyla yumurtaya çok az zarar veriyor ve böylece yumurta çözüldüğünde çok yüksek oranda yaşama oranı ortaya çıkıyor."

CGH ve çok hızlı yumurta dondurma yönteminin bir arada uygulanmasıyla Mayıs ayında sağlıklı bir bebek dünyaya geldiğini hatırlatan Bayrak, sözlerini şöyle sürdürdü: "Bu bebeğin özel vaka olmasının nedeni, bu hızlı dondurma yönteminin uygulanması ve dondurma sırasında CGH testiyle kromozomlarına bakılması. Bu iki yöntem birleşince çok mükemmel bir sonuç ortaya çıkıyor. Sağlıklı çocuk doğma oranı yükseliyor.

Bu bebek, yumurta dondurması sonrasında dünyada doğan ilk bebek değil. Bu CGH testi de daha önceden uygulanmıştı. Ancak bu her ikisinin bir arada kullanıldığı ve artık araştırma seviyesi dışında, klinik olarak uyguladığımız, benim klinik seviyede tedavi ettiğim ve hastalara önerdiğimiz seviyedeki doğan ilk bebek oldu."

Bayrak, "Bu yeniliklerin en önemli uygulaması, yumurta sayısında azalmaya bağlı olarak ileri yaşlarda oluşan kısırlık nedeniyle çocuk sahibi olamamayı azaltması. Bu teknoloji sayesinde yumurtalarını dondurmaları hem de hangi kromozomlarının normal olup olmadığını bilerek dondurmaları ileri yaşlarda çocuk sahibi olmak istediklerinde önemli bir seçenek sağlıyor. Yani yumurtalar dondurulduğu yaşta kalmış oluyor" dedi.

Devamı: -35-40 YAŞ ARASINDAKİ KARİYER SAHİBİ BEKAR KADINLAR BAŞVURUYOR-

-35-40 YAŞ ARASINDAKİ KARİYER SAHİBİ BEKAR KADINLAR BAŞVURUYOR-

Bayrak, normal yumurta bulma şansı çok az olacağından yumurta dondurma teknolojisinin 44-45 yaşını geçen kadınlara uygulanmasının çok yararlı olmayacağını söyledi.

Kendi kliniklerine genellikle 35-40 yaş aralığındaki kadınların başvurduğunu belirten Bayrak, "Çoğu kariyer sahibi, bekar kadınlar. Yumurta sayıları azaldığı ve bekar oldukları için yumurtalarını donduruyorlar" dedi.

Bayrak, bu iki yöntemi birlikte kullanarak yumurtaların doldurulması ve diğer işlemlerin maliyetinin ABD’de genellikle 5 bin dolar civarında olduğunu kaydetti.

Bu yöntemi Los Angeles’ta bir tek kendisinin uyguladığını ancak çalışmasının duyulmasının ardından son 1,5 yılda ABD’deki 2-3 kliniğin CGH testini uygulamaya başladığını anlatan Bayrak, "Ne kadar çok doktor bu işlemi yaparsa elimizde o kadar fazla veri olacak, birden fazla klinikte yapılırsa daha fazla insan yarar görecek. Birkaç kliniğin uygulaması iyi oluyor, yöntem geliştirilir" dedi.

Bir soru üzerine, "Bu yöntem güvenilir olarak görünüyor ama her teknolojide olduğu gibi doğan bebeklerin belli bir seviyeye çıkması lazım. Şu ana kadar doğan bebeklerde risk görünmüyor" diyen Bayrak, Türkiye’de CGH’nin moleküler biyolojide kullanıldığını ancak bu iki yöntemin tüp bebek için uygulandığını sanmadığını söyledi.