Farklı bir bakış için!

Miraç Zeynep Özkartal

16. Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali bugün başladı. Aygaz ve Opet’in sponsorluğunda düzenlenen ve 4 Haziran’a kadar devam edecek olan festival programı epeyce zengin; 25 oyun seyirciyle buluşacak bu yıl.  2001 yılında yaşanan ekonomik krizden sonra iki yılda bir düzenlenmesine karar verilen, bu nedenle de seyircisinin uzun bekleyişlerden sonra kavuşabildiği festivalin ayrıntılarını Festival Direktörü Dikmen Gürün ile konuştuk.
Bu yıl ikinci kez bir tema çerçevesinde düzenleniyor İstanbul Tiyatro Festivali. 2006’da “Sınırların Ötesinde” başlığı altında sahnelenmişti oyunlar; bu kez İnsan Hakları Bildirgesi’nin yazılışının 60. Yılı etrafında toplanacak. Bu temanın seçilmesinde ise Dikmen Gürün’ün geçen yıl Frankfurt’ta izlediği, İstanbul seyircisiyle ise 23 Mayıs’ta buluşacak olan, ünlü koroegraf William Forsythe’ın İnsan Hakları Bildirgesi’ne adadığı “İnsan Yazıyor” adlı gösterisi belirleyici olmuş.  Gürün, oyunu izler izlemez davet etmeye karar verdiğini, daha sonra da temayı bu çerçevede çizmenin en doğrusu olacağını gördüğünü söylüyor. Peki başka hangi oyunlar bu başlık altında sahnelenecek? Sayıyor Gürün:
“Dostlar Tiyatrosu’nun ’Sivas '93’ü, İstanbul Şehir Tiyatroları’nın 'Kırmızı Pazartesi’si, Eskişehir Belediye Tiyatrosu’nun 'Caligula’sı, Zeliha Berksoy’un yorumladığı Nâzım Hikmet’in 'Jokond ile Siyau’su ve garajistanbulpro yapımı Kafka uyarlaması 'İstanbul’da Bir Dava’...”
Bu yıl festivalde oyunlarını sergileyecek toplulukların 6’sı yurtdışından geliyor. Seçimi Dikmen Gürün Danışma Kurulu ile birlikte çalışarak yaptı. Kriterleri ise oyunun söylediği bir söz olduğunu görmeleri, kendilerinde “Muhakkak bizim seyircimizle buluşması lazım” duygusunu yaratması...
Ancak her oyunu İstanbul’a getirme imkânları olmuyor ne yazık ki. Sözgelimi Heiner Goebbels’in “Stifter’s Dinge / Stifter’ın Şeyleri” adlı oyuncusuz oyununu (nasıl olur demeyin, sesler, imgeler, renkler oyuncu bu oyunda) çok istemelerine rağmen mekân sorunu nedeniyle festival programına alamamışlar.  Gürün mekân sorununun altını özellikle çiziyor. Yıllardır dile getirilen bu eksiklik, Muhsin Ertuğrul Sahnesi’nin yıkılmasıyla daha da zora sokmuş festival yöneticilerini.
Üstelik ihtiyaç duyulan yalnızca klasik anlamda bir tiyatro salonu değil, teknik donanıma sahip bir hangar da pekâlâ festival mekânı olabiliyor. Gürün buna örnek olarak “İnsan Yazıyor”un Karaköy Antrepo’da oynanacağını gösteriyor.
Evet mekân az, masraflar çok; ama seyircinin ilgisi festival ekibinin yüzünü güldürmeye yetiyor. Bu yıl tiyatrolarda yaşanan patlama festivale de yansıdı, biletler satışa çıkar çıkmaz Türk topluluklarının sahnelediği birçok oyunun biletleri tükendi; bazı oyunlara ek gösterimler kondu.
Dikmen Gürün, bu yıl yurtdışından gelen seyirci ve basın mensuplarının sayısının da arttığını ekliyor. Bu konukların sürpriz ismi ise dünyanın en önemli tiyatro festivali Avignon Festivali’nin direktörü Bernard Faivre d’Arcier.
Amaç, iki festivalin işbirliğine girmesi ve Türk toplulukların yurtdışında da varlık gösterebilmesi. 15 başarılı festivalin bir sonucu bu, elbette.
16. festivalde de program zengin; her oyun görülmeye değer. Festivalin direktörü Dikmen Gürün de “Tiyatro bir insanlık öyküsü” diyor, “Güzel tiyatro insanı arındırır. Farklı bakışlar edinmek isteyenler festivale gelsinler.”
Festival izleyiceleri bugün iki oyun izleyebilecek. İlki Mahir Günşıray’ın yönettiği Erhan Uyanıksoy, Nalan Kuruçim ve Sanem Öge’nin rol aldıkları “Leonce ile Lena”. Oyun, Aziz Nesin Sahnesi’nde saat 20.30’da görülebilecek. Diğeri ise “Philoctetes - Bir Medeniyet Entrikası!”  Tiyatro Z’de saat 20.30’da sahnelenecek oyunu Bengi Heval Öz yönetiyor.

Sururi ve Cezzar’a ödül
16. Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali, dün akşam Aya İrini Müzesi’nde yapılan bir törenle açıldı. Törende Gülriz Sururi ve Engin Cezzar’a İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Şakir Eczacıbaşı tarafından onur ödülü sunuldu. Gecede Zuhal Olcay ve Tilbe Saran, Selim Atakan’ın müzik direktörlüğünde tiyatro şarkılarından oluşan bir konser verdiler.