İnek sütü büyüme ve gelişmeyi durduruyor

Ayşegül Aydoğan ATAKAN / CADDE

Araştırmalara göre; 0-3 ay bebeklerin inek sütüyle beslenme oranı, yüzde 2.2. Bu oran, 10-12 ay arasında yüzde 47’ye çıkıyor.

Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ender Pehlivanoğlu, bebeklerde inek sütünün yol açtığı sorunlar ve inek sütü alerjisi hakkındaki sorularımızı yanıtladı.

* İnek sütü kullanım yaygınlığı nedir?

Oranlar, daha altıncı aya varmadan yüzde 30’lara yükseliyor, 10’uncu aya gelindiğinde her iki bebekten biri inek sütüyle besleniyor.

* Bir yaşın altındakilere inek sütü önerilmemesinin nedenleri neler?

Her canlının sütü kendi yavrusu içindir. Farklı canlıların sütü, yavrularının ihtiyacına özel birçok farklılıklar taşır. İnek sütü de böyle bir süttür. Besin öğelerini, ineğin yavrusuna özel ama insan yavrusuna faydalı olmayan, hatta bazen zararları olabilecek miktarlarda içerir. Örneğin protein miktarı 3.5 kat fazladır ama bu proteinin cinsi farklıdır. Bu miktardaki yüksek protein, bebeklerin böbreklerine yük getirir. İleri yaşlarda karşılaşılan böbrek sorunlarının önemli nedenlerinden birinin, ilk bir yaş beslenmesinde inek sütü olduğu düşünülmektedir.
İnek sütünde bazı mineraller anne sütünden 3-7 kat fazlayken, bebekler için son derece gerekli olan ‘çoklu doymamış yağ asitleri’ yok denecek kadar azdır. Yine inek sütündeki demir neredeyse yok denilebilecek kadar azdır. Olanı da, inek sütündeki yüksek kalsiyum nedeniyle bebek tarafından emilemeden atılır. Demir, gelişimin önemli yapıtaşlarından biridir.

* İnek sütü neden alerjiye yol açar?

İnek sütü, insan vucudu tarafından yabancı olarak algılanabilecek bazı yapıtaşları içerir. Bu nedenle bazı bebeklerde farklı derecelerde alerji bulguları görülebilir. Bebeğin beslenmesinden inek sütü ve inek sütüyle hazırlanan ürünlerin çıkarılması gerekir. Bu durum, özel mamalarla beslenmeyi gerektirir. Çözümü vardır ama teşhisinde gecikilmemesi gerekir. Bazen alerji o kadar kuvvetli olabilir ki, inek sütü ve ürünlerinin sadece bebeğin değil emziren annenin de beslenmesinden temizlenmesi istenir.

* Süt alerjisi yeterince biliniyor mu?

Teşhisinde gecikilen hastalarla karşılaşıyoruz. Bebeğin inek sütüyle tanıştırılmasıyla başlayan belirtilerin bir çocuk gastro- enteroloji uzmanı gözetiminde teşhisi yapılmalıdır. Gecikilen tedavi, karşılaşılacak gelişim geriliği demektir. Oysa büyümenin en hızlı olduğu 0-3 yaş arasında her şeyin sorunsuz devam etmesi çok önemlidir. Burada anne ve babaya önemli sorumluluk düşmektedir. Özellikle ailelerinde alerji öyküsü olan anne babaların bebeklerini dikkatle izleyip, bir sorunla karşılaştıklarında uzmana başvurmaları gerekir.

* Devam sütü ve formül mamalar ne zaman devreye girmeli?

İlk altı ay anne sütünün kontrolü açısından kolaydır. Süt yeterliyse bebek gelişimine devam eder. Altıncı aydan sonra anne sütüyle beraber ek gıdalara başlanıldığında sütün yeterli olduğunu anlayabilmek güçleşir. Bazen süt yetersiz olduğu için anneler önerilenden daha fazla katı gıda verir ve bebek anne sütünün faydalarından gereği gibi yararlanamaz. Oysa bebeğin aldığı enerjinin yarısının anne sütünden gelmesi gerekir. Eğer durum böyle değilse, devam mamalarıyla bebeğin anne sütü ihtiyacının tamamlanması çok önemlidir. Anne sütü yetersizliğinde veya yokluğunda yerine kullanılabilecek en iyi seçenek devam mamalarıdır ki ülkemiz bu açıdan şanslı sayılabilir. Dünyada kullanılan güvenilir ürünleri, ülkemizde de bulabilmek mümkündür. Doğru seçim için yine bir hekim tavsiyesi faydalı olacaktır.