Kül kabusu geldi

İzlanda’daki yanardağ patlamasının ardından oluşan kül bulutları nedeniyle Avrupa hava sahasının neredeyse tamamı dün de uçuşlara kapalıydı. Kül bulutları, Bulgaristan’ın ardından akşam saatlerinde kuzeyden Türkiye’ye giriş yaptı. Sivil Havacılık Genel Müdürü Ali Arıduru, uçuş güvenliği için Zonguldak, Samsun ve Sinop hava sahalarında uçuş yapılmasına yasak getirildiğini açıkladı.
Bölgenin dün saat 16.30’dan bugün saat 12.00’a kadar hava trafiğine kapatıldığı duyuruldu. Kül bulutlarının bu sabaha karşı saat 03.00’dan itibaren İstanbul ve çevresini de etkilemesinin beklendiğini duyuran Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü, bu bölgede de uçuş yasağı uygulanabileceğini kaydetti. Uzmanlar, bulutların Avrupa’ya göre daha seyrelmiş olarak yağmurla birlikte Türkiye’ye gelmesini bir şans olarak değerlendirdi.
Bu arada İstanbul’dan Avrupa ülkelerine yapılması planlanan yaklaşık 250 uçuş dün iptal olurken, sadece birkaç merkeze uçak kalkabildi. Hava ulaşımını felce uğratan kül bulutları nedeniyle Atatürk Havalimanı’nda mahsur kalan çok sayıda yabancı turist umutsuz bir şekilde bekleyişini sürdürdü.
Türkiye’den orta ve kuzey Avrupa ülkelerine önceki gün gerçekleştirilemeyen seferlere dün de Bükreş, Saraybosna, Üsküp, Zagreb, Belgrad, Priştine, Simferepol, Kiev, Sofya ve Moskova seferleri eklendi. İstanbul merkezli 250’den fazla sefer iptal edildi.

THY’den ek sefer
THY ise, hava sahası açık olan şehirlere ek seferler düzenledi. THY Basın Müşavirliği’nden yapılan açıklamada, THY’nin sefer iptali yaşanan noktalara gidemeyen yolcuların 30 Nisan’a kadar bilet işlemlerini yaptırmaları gerektiği belirtildi.
Açıklamada “Rezervasyon değişiklikleri, ücret kurallarına bakılmaksızın aynı ve üstü sınıflarda seyahat etmeleri koşulu ile yapılacak, iade durumunda ise ceza alınmadan iade yapılacaktır. Yolcuların seyahat öncesi havayolu ile irtibata geçerek uçuşlarıyla ilgili bilgi almaları gerekmektedir. Uçuşları iptal olan yolcuların havalimanına gelmemeleri önemle önerilmektedir” denildi.

Havalimanından otobüs
Bu arada, yapılamayan seferler nedeniyle yolcular gibi havayolu şirketlerinin uçakları da Atatürk Havalimanı’nda mahsur kaldı. Bazı THY uçaklarının da hava sahası kapanan ülkelerde kaldığı bildirildi. Atatürk Havalimanı’ndan bazı Avrupa kentlerine de otobüs seferleri başlatıldı. Küllerin ulaştığı Bulgaristan’da ise Ulaştırma Bakanlığı, başkent Sofya dahil tüm havalimanlarını ve hava sahasını uçuşlara kapattığını açıkladı

Türkiye’ye seyrelmiş gelecek
CNNTÜRK meteoroloji editörü Bünyamin Sürmeli, Avrupa semalarında yayılmaya devam eden kül bulutlarının, Türkiye’de Avrupa’ya göre biraz daha seyrelmiş olacağını söyledi.
Marmara’nın kuzeyi ile Batı Karadeniz’den girmesi muhtemel görünüyor. Bizim için avantaj olan durum yağmurla beraber geleceği için soluduğumuz havayı biraz temizleyecek olması.
Ancak bu yağmur asit yağmuru şeklinde olacağı için tarım alanları olumsuz etkilenebilir. Vatandaşların ise yağmurla temas edilmemesi için dışarıya çıkınca mutlaka şemsiye bulundurmaları gerekiyor” diye konuştu.

Cumhurbaşkanı gidemedi
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Polonya hava sahasının kapalı olmasından dolayı uçak kazasında hayatını kaybeden Polonya Cumhurbaşkanı Lech Kacinski’nin cenazesine katılamadı.
Gül’ün davetlisi olarak Türkiye’de bulunan ve önceki gün geldiği İstanbul’dan dün THY uçağıyla Viyana’ya gitmesi planlanan Estonya Cumhurbaşkanı Toomas Hendrik İlves uçuşların iptal edilmesi nedeniyle karayoluyla dönebildi.



Havalimanında “Umut var mı?” bekleyişi
Atatürk Havalimanı’nda yabancı turistler umutsuzca ülkelerine dönmeyi bekliyor. Dış hatlar Terminali’ndeki duvarların dibine konuşlanan turistler sert zeminde uyumak zorunda kalıyor. Çektikleri sıkıntıyı gidermek için bazı yolcular streslerini iskambil oynayarak atıyor. Fransa’dan tatil için Türkiye’ye gelen 30 kişilik bir öğrenci grubu bagajlarını yastık yapıp birbirlerine sokulup dinlenmeye çalışıyor. François isimli bir öğrenci, “İki gündür buradayız hepimiz perişan olduk. Sizce eve dönmemiz için bir umut var mı?” diye soruyor. Havalimanını işleten TAV’ın bazı ofisleri de yatakhaneye dönüşmüş durumda. Yolcular, dağıtılan battaniyelere sarılarak bekleyişini sürdürüyor. Bir görevlinin çay ve sandviç servisi anonsu yaptığında kuyruğa giren turistlerin yorgunluğu yüzlerine yansıyor. Terminaldeki en kıymetli şey, elektrik prizi. Duvar diplerindeki prizlere laptop ve cep telefonu gibi elektronik cihazlarını şarj etmek isteyenler sıra bekliyor.



PROF. DR. KÜÇÜKUSTA: KÜL ÖLÜMCÜL OLABİLİR
Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta, kül bulutundaki maddelerin, kükürt ihtiva eden sülfürik asit ve çapları 10 mikrondan küçük partiküller olduğunu belirterek, “Bunlar solunum yoluyla akciğerlerin içlerine kadar girerek, solunum ve dolaşım sistemini etkiler. Daha büyük olan tanecikler ise ancak deri ve burun, boğaz gibi üst solunum yollarında zararlı etki gösterebilirler” dedi. “Astım, kronik akciğer hastaları, kalp yetersizliği, hipertansiyonu olanlar, bebekli aileler daha dikkatli olmalı” diyen Küçükusta, solunum yetersizliği, kalp ve tansiyon krizleri ve bunlara bağlı ölümlerin ortaya çıkabileceğini söyledi.


Kuşlar ve atları da kül yağmuru vurdu

İzlanda’daki kül yağmuru bu ülkede açık alanda bulunan kuşlar ve atların ölümüne neden oluyor. Yetkililer, bu hayvanları kapalı alanlara sokmaya çalışıyor

Meteoroloji uzmanları, rüzgâr verilerine bakarak, kül bulutlarının gelecek haftanın sonuna kadar önemli ölçüde yer değiştirmesinin beklenmediğini belirtiyor. Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) hava taşımacılığındaki tabloda bir değişiklik beklemediğini söyledi.
AB bakanları toplanıyor
Avrupa Birliği’nin ulaştırma bakanları bugün bir telekonferansla kül bulutunun hava trafiği üzerindeki etkilerini görüşecek. AB dönem başkanı İspanya’nın isteği üzerine yapılacak telekonferansta hava ulaşımına alternatifler de tartışılacak. Yanardağ patlamasının meydana geldiği İzlanda’da kül yüzünden hayvanların ölmeye başladığı bildirildi.
İzlanda Kızıl Haçı tarafından yapılan açıklamada, “Kül yağmuruna maruz kalan bölgelerde hayvanların öldüğü haberlerini alıyoruz. Atlar ve kuşlar ölüyor” dedi.
Kurtarma görevlileri, yanardağın güneyindeki bölgelere giderek çiftliklerdeki inek, koyun, at gibi hayvanları kapalı alanlara sokmaya çalışıyor.

İspanya 7 alanı açıyor
İspanya, kuzeyde kapatma kararı aldığı 7 havaalanını açma kararı aldı. İspanya Sivil Havacılık yetkilileri, kuzeyde gökyüzünün açıldığını ve alanların yaklaşık bir saat kapalı kaldıktan sonra açılmasına karar verildiğini kaydetti.
Açıklamada, “Kül bulutu dağıldı, Asturias, Santander, Bilbao, Saint-Sebastien, Vitoria, Pampelune ve Logrono’da trafik açıldı” denildi.

TRENE HÜCUM
TCDD Genel Müdürlüğü, İzlanda’daki yanardağ patlaması nedeniyle havayolu seferlerinin iptal edilmesi sonucu artan yolcu talebini karşılamak için İstanbul-Bükreş-İstanbul hattında, kuşetli vagonlardan oluşan, 312 yolcu kapasiteli bir treni sefere koydu.
Trenin Avrupa seferlerinde ilave ilk tren olduğu öğrenildi. İzlanda’da meydana gelen volkan patlaması nedeniyle Avrupa’da çoğu havalimanının uçuşlarını iptal etmesi sonucunda Avrupa’ya yapılan seyahatlerde demiryollarına talep arttı.
TCDD Genel Müdürlüğü, yolcu taleplerini karşılamak amacıyla İstanbul Sirkeci Garı’ndan her gün saat 22.00’de hareket eden Bosfor Ekspresi’ne çok sayıda vagon ekledi. Bosfor Ekspresi’ne bağlanan ilave vagonlar ile İstanbul-Bükreş-İstanbul güzergâhında 4 kuşetli ve 2 yataklı vagon, İstanbul-Belgrad-İstanbul hattında ise 1 kuşetli ve 1 yataklı vagon her gün karşılıklı olarak işletilecek.
Sirkeci’de uzun kuyruk
Bulgaristan ve Romanya ile Bosfor Ekspresi teşkilatında yer alan bu vagonlarla İstanbul-Bükreş, İstanbul-Sofya ve İstanbul-Belgrad’a kadar direkt seyahat edilebilecek. İstanbul’daki turistler Sirkeci Garı’na akın ederken, garda sadece bir gişenin açık olması büyük tepki çekti.


Milliyet muhabiri Prag’da mahsur
İzlanda’daki yanardağın patladığı çarşamba günü, patlamadan bir saat kadar önce British Airways jçağıyla Londra’dan yola çıkarak Çek Cumhuriyeti’nin Karlovy Vary kentine gittim. Çek Cumhuriyeti’ne indiğimizde yanardağ patlamasından haberdar olduk. Dönüş için çareler ararken görüştüğüm British Airways görevlileri “Havaalanına bile gelmeyin. 24 Nisan’a kadar buradasınız” dedi. Burada konaklayabilmemiz için otel parası ödemeyen British Airways, yalnızca otobüsle dönenlerin parasını veriyor. Ancak otobüslerde yer bulmak mümkün değil. Seyahat acentaları da artık telefonlara cevap bile vermiyor. Çaresiz şekilde bekliyoruz. Ulaşım krizi otobüs şirketlerininse yüzünü güldürdü. Normalde Prag-Londra seferleri için 900 kron (70 TL) ücret alınırken, şu anda bu fiyat 3000 krona (240 TL) çıkmış durumda. Günde 5 olan sefer sayısı da 20’ye çıkalırmış. Mahsur kalan yolcuların konaklamak için başvurduğu oteller de fiyatlarını artırdı.


Kopenhag-İstanbul taksiyle 15 bin TL
Kül bulutların hava trafiğini etkilemesi sonucu özellikle İskandinavya ülkelerinde taksicilerin uluslararası turları yoğunlaştı. Kopenhag’dan Paris, Milano, Münih, Oslo ve Stockholm gibi uzak mesafeli kentlere tur yapan Danimarkalı taksicilerden biri İstanbul’a gidecek. Danimarka’nın en büyük taksi şirketlerinden “4X35 Supervisor”dan Brian Jensen, Kopenhag’dan İstanbul’a gitmek isteyen bir . işadamına 50 bin Danimarka Kronu (yaklaşık 15 bin TL) fiyat teklifi verdiklerini söyledi. Jensen, bir başka işadamın da İspanya’nın Malaga kentine taksi ısmarladığına değinerek, Malaga’ya taksiyle gitme fiyatının da İstanbul gibi 50 bin Danimarka Kronu olduğunu kaydetti.

AB ülkelerinin test uçuşları başarılı
AB ülkelerinin İzlanda’daki yanardağ patlamasının ardından oluşan kül bulutunun uçaklara ne tür zarar verebileceğini incelemek için test uçuşları yaptığı bildirildi.
Hollanda’nın KLM havayolu şirketi, bir Boeing 737 uçağıyla yaptığı test uçuşunda ilk belirlemelere göre uçağın herhangi bir zarar görmediğini açıkladı. Şirket yetkilileri, mümkün olan en kısa süre içinde yolcu uçaklarının uçuşlarına yeniden başlamasını istedi.
Alman Lufthansa havayolları da, Münih-Frankfurt arasında 10 test uçuş yaptığını, uçakların 3 ila 8 bin metre yükseklikten uçtuklarını bildirdi. BBC News’e konuşan bir Lufthansa yetkilisi, “Frankfurt’a inen uçakların tümünde yapılan kontrollerde kokpit camlarında, motorlarında ve yakıt deposunda herhangi bir arızaya ratlanmadı” dedi. Testlerin ardından havayolları şirketleri uçuş yasaklarını sorgulamaya başladı. Şirket yetkilileri, “Yalnızca bilgisayar hesaplamalarına dayanan uçuş yasağı ekonomiye milyarlara mal oluyor” dediler.


Büyük yanardağ patlamaları
Dünyada son 30 yılda meydana gelen büyük yanardağ patlamaları şöyle:
- Mayıs 1980: ABD’nin kuzeybatısıdaki Mont St. Helens Volkanı faaliyete geçti ve 57 kişi öldü. 600 kilometrekarelik orman zarar gördü, binlerce ton toz atmosfere karıştı ve günlerce gökyüzü karanlık kaldı.
- Kasım 1985: Kolombiya’daki Armero kentini çamur akıntıları bastı ve yaklaşık 25 bin kişi hayatını kaybetti.
- Haziran 1991: Filipinler’de Pinabuto Yaradağı’nın faaliyete geçmesi 800’den fazla kişinin ölümüne yol açtı.
- Aralık 1991: Sicilya’daki Etna Yanardağı 3 asrın en büyük patlamasını gördü ve faaliyeti 1 Nisan 1993’e kadar yani 473 gün sürdü.
- Ağustos 1997: Karaipler’de küçük İngiliz sömürgesi Montserrat’ın başkenti Plymouth, bugün hâlâ faaliyette olan La Soufriere Yanardağı’nın patlaması yüzünden haritadan silindi.
- Ocak 2002: Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nin doğusundaki Goma’da Nyiragongo Yanardağı’ndaki patlama yüzünden kent merkezi ve birçok mahallenin yanı sıra alt yapı ağır hasar aldı. Tarihin en ünlü yanardağ patlaması, Pompei ile Herculanum’u yıkan Vezüv patlaması olarak biliniyor. Ama 1883’te Endonezya’daki Krakatoa’nın patlaması da tarinin gözlenen en büyük olayı olarak görülüyor. Felaket 36 bin kişinin ölümüyle sonuçlanmıştı.