Kuşlar Türkiye’yi terk etmeye başladı

Türkiye’de küresel ısınma nedeniyle ilk iklim göçünü, deniz ördeği “tarak diş” gerçekleştirmeye hazırlanıyor. Bu sevimli kuş 507 kilometre daha kuzeyde kalmaya başladığı için ülkemizde fazla görülmez oldu.
Stanford Üniversitesi Biyoloji Bölümü Çevre Bilimleri Merkezi’nde görevli olan ekolog, kuşbilimci ve Kars Kuzey Doğa Derneği Başkanı Dr. Çağan Şekercioğlu’nun 2008 yılının başında “Conservation Biology” dergisinde yayımladığı ve kuşların iklim değişikliğine nasıl tepki vereceklerini hesapladığı bilimsel makalesi, bilim çevrelerinde ses getirmişti.
Şekercioğlu, iklim değişikliği ve küresel ısınmadan dolayı kuşların yaşadıkları yerlerin ve bitki örtüsünün uygun olmaktan çıkacağını, kuşların farklı yerlere gitmek zorunda kalacaklarını ve yer bulamayan kuşların da soylarının tükeneceğini belirtmişti.

2 bin 500 tür tehlikede
Türk bilim adamı, jeolojik ve matematiksel modeller kullanarak, 60 farklı iklim değişikliği ve doğal alanların yok olması senaryosuna göre kuşların hareketlerini ve yeni yaşam alanlarını haritalandırmış, en kötü senaryoya göre 2100 yılına kadar 2 bin 500’den fazla kuş türünün yok olabileceğini hesaplamıştı. Maalesef, doğadaki gelişmeler Şekercioğlu’nu haklı çıkardı.
10 Şubat’da ABD Çevre Koruma Derneği Audubon’un yayımladığı “Kuşlar ve İklim Değişikliği” raporu, son 40 yılda detaylı olarak araştırılmış 305 Amerikan kuş türünün yüzde 58’inin, havaların ısınmasıyla yaşam alanlarını Kuzey Amerika’nın daha serin olan kuzey bölgelerine kaydırdığını gösterdi.
Şekercioğlu, 177 kuş türünün, artık ortalama olarak 56 kilometre daha kuzeyde yaşadıklarını belirterek, şu bilgileri verdi:

60 tür kuzeye kaydı
“Fakat, türler arasında büyük farklılıklar var. Serin iklimleri tercih eden kar kazı (Chen caerulescens) artık 320 kilometre daha kuzeyde yaşarken, Türkiye’de de görülen deniz ördeği tarak diş (mergus serrator) tam 507 kilometre daha kuzeye kaymış durumda. 60 kuş türü, 160 kilometreden daha uzağa gitmiş.
Raporun yazarlarından olan Dr. Greg Butcher, serin iklimlere doğru olan bu hareketlerin, son 40 yılda artan ABD kış sıcaklıklarıyla paralel olduğunu vurguladı.”
Bu türlerin yuzlerce kilometre kuzeye kaymasının, hem ekolojik dengeyi bozduğunu, hem de hareket imkânı daha kısıtlı olan ve yeni gittiği yerlerde uygun bitki örtüsü bulamayan kuş türlerini tehdit ettiğini anlatan Şekercioğlu, şöyle devam etti:

İki tür yok oluyor
“Örneğin bu hareketlerden dolayı, ‘kestane sırtlı baştankara’nın (Poecile rufescens) yaşama alanlarının yaklaşık yarısının yok olacağı tahmin ediliyor ve giderek kuraklaşan otlaklarda yaşayan ‘yer baykuşu’nun (Athene cunicularia) soyu tehlikeye giriyor. Gidecek yerleri kalmayan ama havanın ısınmasıyla doğal ortamları yaşanmaz hale gelen birçok kuş türünün soyu yok olmanın eşiğine geliyor.”

EN FAZLA UZAKLAŞAN TÜR
Kafasındaki tarak dişi gibi sıralıı tüyler nedeniyle ‘tarak diş’ olarak da bilinen deniz ördeği, 507 kilometre kuzeyde konaklayarak ülkemizden en fazla uzaklaşan tür oldu.