Maraton sabotaj gibi köprüde hasar olabilir

İstanbul’da önceki gün düzenlenen 32. Avrasya Maratonu’nu sırasında Boğaziçi Köprüsü dakikalarca yaprak gibi titremiş, elektrik direkleri sağa sola sallanmıştı. İnşaatın 1973’de tamamlanmasının ardından Bayındırlık Bakanlığı adına “teknik danışman” olarak köprüyü teslim alan heyette bulunan Boğaziçi Üniversitesi İnşaat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Semih Tezcan, Avrasya Maratonu’nda yaşananların sabotajdan farksız bir cehalet örneği olduğunu söyledi. Tezcan, köprünün sallantı sonrası hasar görmüş olabileceğine de dikkat çekerek, “Detaylı inceleme şart” dedi.
Yarışın başlamasıyla onbinlerce kişinin köprüye akın etmesinin faciaya davetiye çıkardığını belirten Tezcan, “Çok büyük bir hata yapıldı. Bu hatayı 17. Bölge Müdürlüğü yapmış. Çünkü köprü sanki ‘kamyonları arabaları taşıyor, insanları nasıl taşımaz’ gibi bir kanı hasıl oluyor insanlarda. Bu zihniyetle kalabalık halk kitlesini köprüye salıveriyorlar. Bu, arkasında kötü niyet beslemeyen ancak sabotajdan farksız bir cehalet örneği. Halk buraya bırakılmamalıydı. Bilmeden farkında olmadan köprünün yıkılmasına neden olabilecek bir suç işlenmiştir” diye konuştu.

El kitabına baksınlar
Avrasya Maratonu’ndaki manzaranın teknik olarak köprüyü çökertmek anlamına geldiğini savunan Tezcan, “İnsan yüküne, yayılı yük deriz. Boğaziçi Köprüsü, bir metrekareye 180 kilogramı geçen yükü taşıyamaz. Bu ağırlık 2,5 insana eşdeğerdir. Maratondaki manzaraya göre metrekareye 7-8 kişi düşüyor. Metrekarede 2,5’tan fazla insan kalabalığı bu köprüye salıverilemez. Bunu bilmesi gereken insanlar da Karayolları 17. Bölge Müdürlüğü’nün mühendisleridir. Bu standart Bölge Müdürlüğü’ndeki köprünün el kitaplarında mevcuttur” dedi.
Tezcan, köprünün hizmete girdiği 30 Ekim 1973’de yaşananları şöyle anlattı:
“O zamanın Amerikalı ünlü komedyeni Danny Kaye aynı zamanda UNİCEF’in büyükelçisiydi. Köprünün açılışına Danny Kaye şeref misafiri olarak çağırıldı. Kaye’nin arkasında çocuklar ve insanlar yürümeye başladı. Köprünün üçte birine gelmeden dün (önceki gün) olan sallantının aynısı yaşanmıştı. Direkler, kökünden koparcasına titreşime geçmeye başlayınca köprünün İngiliz başmühendisi Dr. Brown hemen alarm verdi. Halk engellendi ve köprü boşaltıldı.”

Hasar görmüş olabilir
Köprünün zarar görmüş olabileceğini belirten Tezcan, “Köprü yeterince sinyal vermiş, ‘Taşıma sınırımı aştınız, dokunmayın’ demiş. Sallantıda tabanda çatlaklar oluşabilir. Vidalar ve somunlar atmış olabilir. V şeklindeki askı çubuklarının da diplerine bakmak gerek. Köprü detaylı incemelemeye tabi tutulmalı.
Seneye yapılırsa maratonunun başlangıcı değil de bitişi köprüden geçirilebilir. İnsan kalabalığının olmayacağı tek tük kişilerin koşmasıyla yıkılma riski oluşmaz” diye konuştu.

Lodos yemiş gibi
Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş: Maraton sırasında köprüde büyük bir titreşim oldu. Lodos yemiş gemi gibi hafif sarsıntı hissettim. Bugün (dün) aldığımız raporda köprüde bir risk olmadığı söylendi. Bu durum köprünün askılarının gergin ve dik olmasından kaynaklandı. Sonraki maratonda 100 binler, 200 binler, 500 binler koşmaya kalktığı zaman, biz ona göre tedbirimizi kademeli olarak alır, 15 dakika aralıklarla gruplar halinde böleriz.


Açıldığı gün de sallanmıştı

Boğaziçi Köprüsü’nün açılış töreninin yapıldığı 30 Ekim 1973’de protokol kortejinin geçişinin ardından boğazın iki yakasında bekleyen halk bir anda köprüye akın etti. Elektrik direkleri sallanmaya başlayınca yetkililer hoparlörlerden anons ederek kalabalığın köprüyü boşaltmasını istedi. Milliyet 31 Ekim 1973 tarihli sayısında haberi şöyle vermişti:
“Elektrik direkleri sallanmaya başladı. Bir yetkili ‘köprü esneme yapıyor’ diyor. Sonu düşünülmeyecek kadar korkunç bir olaydan korkuluyor. Kimse düşünmek bile istemiyor. ‘Çökmez’ diyor ilgili mühendisler. Saat 13.15’de köprü tamamen boşaltıldı. Boğaziçi Köprüsü sanki nefes alıyor gibi, dünyaya gelmişcesine...”


‘İkaz alınmadı’
Karayolları Genel Müdürlüğü’nden yapılan açıklamada, Boğaziçi ve Fatih Sultan Mehmet köprülerinin sürekli kontrol edilen yapılar olduğu, iki köprüde hareketleri takip için köprü izleme sistemi olduğu belirtilerek, “Köprü üzerindeki her hareketin limit değeri var. Sistem limitler aşıldığında ikaz vermektedir. Maraton sırasında herhangi bir ikaz alınmamıştır” denildi.