Sperm ticareti

Kısır çiftlerin bebek umudunu ‘dolara çeviren’ çokuluslu Cyros Sperm Bankası, etik değerleri alt üst etti...


       Danimarka’nın Aarhus şehri. Aylardan mart. Başkent Kopenhag’a yarım saatlik uçuş mesafesindeki üniversite şehri Aarhus’ta sıradan bir öğleden sonra. Bu gri renkli kuzey şehrinde bir apartmanın ikinci katı. Dairenin içindeki koridorda 30 kadar genç çift sohbet ediyor, kitap okuyor, cep telefonuyla konuşuyor. İçlerinden bir çift yetkililerin kendilerine verdiği formu dolduruyor. Başka bir çift bir odadan çıkıyor. Ellerinde tuttukları plastik poşeti bilgisayarın başında oturan görevliye veriyor. Beyaz gömlekli görevliler, mikroskoplar, madeni kutular ve ‘urgent delivery rush" yazılı levhalar...

Çokuluslu sperm bankası

       Burası her yıl binlerce kısır çifti mıknatıs gibi çeken Cryos... Dünyanın en önemli çokuluslu sperm bankası. Sperm depolayan, geleceğin çocuklarına hayat veren bir kurum. Panorama dergisi bu hakkında pek fazla bilgi sahibi olmadığımız yaşam endüstrisi üzerine bir araştırma yaptı. Dergi, araştırmasında Aarhus’un yolunu tutan bir İtalyan çifte eşlik etti. Çoğunlukla 30’lu yaşlarındaki bu çiftler İtalya’dan Danimarka’ya yeni bir hayat satın almak için geliyor. Cryos’un yöneticisi Dr. Karsten Petersen’le görüştükten sonra Danimarka sperm bankasına yönlendiriliyorlar.
       Cryos’a başvuran İtalyan çiftten erkek olanı, “Buraya sperm satın almaya geldik. Çünkü İtalya’da sorunun benden kaynaklandığı anlaşıldı. Eşimle çocuk istiyorduk. Uzun boylu, sarışın ve mavi gözlü bir çocuk istiyoruz" diyor. Ardından karısı alıyor sözü, “Kocam gibi sarışın olsun. Elbette sağlıklı olması da önemli!" Dr. Petersen İtalyan çifte, “Ama boşuna geldiniz. Cryos sperm satıyor ama, doğrudan başvurana satış yok. Önce bir doktora veya hastaneye başvurmanız gerek" diyor.

Kısır kadınlara yumurta üretimi

       Cryos Uluslararası Sperm Bankası’nın müdürü Ole Schou, yapay döllenmeyi ticari bir işe döndürmeyi başardı. 2000 yılı için beş milyon dolarlık bir ciro bekliyor. “Bizi sperm McDonald’s’ı olmakla eleştirdiler’ diyor ve ekliyor: “Ürünlerimiz kaliteli. Danimarkalı sperm vericilerin ürünlerine Bangladeş, California, İsrail, Riyad, Londra, Viyana ya da Roma’da da olsanız sahip olmak mümkün."
       Schou şöyle devam ediyor: “Kısır kadınlar için yumurta üretimini de planlıyoruz. Erkek sperminin doğrudan kadının yumurtasına enjekte edilmesini daha detaylı araştırıyoruz. Cryos’u bir zincir haline getirmeyi planlıyoruz. Otomobil, buzdolabı, hamburger satmak gibi."

Etik değerler altüst

       Ole Schou, evli ve üç çocuk babası. “Spermler gözümün önünde dans eden dolarlardan farksız" diyor. Bankaya ilk sperm verenler üniversiteden arkadaşları olmuş. İlk denemeler küçük kliniklerde gerçekleştirilmiş.
       “Wall Street Journal bizden tüpteki hayatın büyücüsü diye söz etti" diyor: “ABD’de yıllardır sperm bankaları var. Onlardan farklı bir yol izlememiz gerekiyordu. Sperm bankaları arasındaki rekabet, hem büyük kazançlar sağladı hem de bu alanda etik değerleri altüst etti. Ahlaki, dini ve kültürel açılardan eleştirilere hedef olduk. Hitler’i ve onun ari ırk düşüncesini savunmakla eleştirildik. Ama bütün bu saldırılara karşın biz yolumuza devam ettik."
       Cryos’ta son birkaç yılda 20-40 yaşları arasındaki 250-300 kadar erkekten sperm alındı. Gazete ilanıyla haberdar olup sperm verenlerin çoğu öğrenciler ve genç işadamları. Sperm verecek kişi ayda iki kere laboratuvara geliyor. Başvuran kişi bir odaya geçiyor. İşin çabuk bitmesi için odaya pornografik dergiler de bırakılıyor. Nadiren partneri de çağrılıyor. Sperm, daha sonra mühürlenmiş ve üzerinde etiketi olan plastik poşetlere alınıyor. Tıpkı süpermarkette satılan ürünler gibi kodlanıyor. Kod numarası sperm veren kişinin kimlik bilgilerini de içeriyor.

Başkaları da var

       ABD’de 150 sperm bankası 60 bin çocuğa hayat verdi. Xytex sperm verenin spermiyle dünyaya gelen çocuğu 18 yaşına geldiğinde görmesine izin veriyor. İnternette başka sperm bankalarının adreslerine ulaşmak da mümkün. Örneğin New England Cryogenc fazla profesyonel olmakla eleştirildi. Virginia Fairfax Cryobank ise sadece üniversite mezunlarından sperm alıyor. Aralarında Nobel ödüllü William Shackley’in de yer aldığı California’daki Repository for Germinal Choise ise 233 sperm depoladıktan sonra kapandı.

Cryos Bankası’nın hizmetleri

      

Farklı etnik kökenlerden (İskandinav, Hint, Arap, Afrikalı, Asyalı) 250 sperm seçeneği

Sperm verenlerde ırk, göz ve saç rengi, boy, kilo gibi parametreler dikkate alınıyor

Babanın özelliklerine yakın nitelikler dikkate alınıyor (saç rengi vs..)

0.5 ila 1000 mililitre arasında sperm satılıyor.

Üç tür sperm satışta: Ekstra, standart ve rezerv.

Sperm başvuranlara doğrudan değil, doktorlar ve hastaneler aracılığıyla veriliyor.

Spermler, sıvı azot içeren kaplarda bekliyor. Teslimat uçakla bir-üç gün arasında gerçekleşiyor.

1999’da Cryos Sperm Bankası bir milyon dolar fatura etti.