'Tek tık'la anında moda

Defileleri canlı izleyebildiğimiz, Facebook ve Twitter sayesinde dev markaların bir parçasıymışız gibi hissettiğimiz, her şeyin tek tık mesafesinde olduğu zamanlardayız. Lüks ve modanın parmaklarımızın ucuna gelmesiyle artık her istediğimize kavuşmak daha kolay. Peki her şeye anında ulaşmak, modanın cazibesini arttırıyor mu? Yoksa ‘anında moda’ kendi yarattığımız bir canavar mı?

Cristobal Balenciaga, 1968 yılında modaevini kapatma kararını açıkladığında Amerika’nın moda ikonlarından Mona Bismarck, Capri’de tatildeydi. Bu meşum haberi duyduğunda üç gün boyunca odasından çıkamadı. Dönemin moda gurusu Diane Vreeland’e göre bu durum, bir devrin sona ermesiydi. Bahsi geçen Balenciaga, kendisinden başka ‘couturier’lerden kıyafet giyen giydirmeyi reddederdi. Markalarla, onları tercih eden müşterileri arasında böyle sadakatle örülü bir ilişki vardı.

Şimdi bir düşünün. Hangi markayla aranızda bu kadar güçlü bir bağ var? O kadar çok seçenek söz konusu ki, bir marka olmazsa diğerinde muhakkak aradıklarınızı bulabilirsiniz. Hem markalar da eskisi kadar ulaşılmaz görünmüyor göze. Etraflarını saran gizem ve ulaşılmazlık bulutu her geçen gün daha büyük bir hızla dağılıyor. Dijital teknolojileri dev markalar, herkese kendilerinin bir parçası olma lütfunu bahşediyor. Burberry’nin tadına bakmak mı istiyorsunuz? O halde, markanın facebook’taki 2 milyon 700 bin küsur takipçisinden biri de siz olun!

Dijital teknolojinin hızı alıp başını gitmişken, modanın tüm bu gelişmelere uzaktan seyirci kalmasını beklemiyoruz tabii. Ancak sosyal medya ağıyla her şeyin bu kadar hızlı bir şekilde yayılıp tüketilmesinin uzun vadede nelere mal olacağı da merak içinde bekliyoruz. Bundan sonra tasarımların ömrü, tek ‘tık’lık mı olacak?

Merhaba dijital teknoloji

Çok değil, bundan dört yıl önce Alexander McQueen, sonbahar-kış koleksiyonunun defilesinde Kate Moss’un üç boyutlu olarak görülebildiği bir videoya yer vermişti. İşte bu, modanın teknolojiyle el sıkışmaya karar verdiğini göstermişti. Yine de o günlerde, defilelerin canlı olarak yayınlanması ve markaların sosyal medyayla aynı yatağa girmesi söz konusu değildi.

Sonbahar-kış 2010-11 defileleri, canlı yayınla tüm dünyaya aynı anda ulaşma konusunda milat oldu. Zira artık pek çok marka, bu alanda rol almak istediğine karar verdi. Marc Jacobs, Micheal Kors, Tommy Hilfiger, Giorgio Armani, Dolce&Gabbana ve Burberry defilelerini canlı yayınlayan markalardan sadece birkaçıydı. Londra’da defilelerin yer aldığı çizelgenin yanında dijital defile programı da vardı. Alexander Wang, defilesini Times Square’deki dev billboard’lardan herkesle paylaşırken “yaptığımız işin çok daha demokratik olmasını istedik” dedi.

Marc Jacobs markasının yöneticisi Robert Duffy, defileden neredeyse bir ay önce Twitter hesabını koleksiyon ve defileyle iligili ‘tweet’lerle doldurdu. Peki gerçekten Marc Jacobs koleksiyonunun perde arkasında olanları öğrenmeye bu kadar öğrenmeye ihtiyacımız var mıydı?

Burberry, teknolojiyle can ciğer kuzu sarması olma konusunda tüm markaları geride bıraktı. Lüks İngiliz’in ilk projesi, The Art of the Trench adlı internet sitesinde Burberry trençkot giyen sıradan insanların fotoğraflarına yer vermesi oldu. Son iki sezondur Burberry koleksiyonlarındaki bazı parçalar, canlı yayınlanan defilenin hemen ardından sipariş verilip 6 ila 8 hafta içinde müşterisine teslim edilebiliyor. Yani, artık defilede gördüğünüz bir kıyafetle ilgili hayaller kurmanıza bile fırsat verilmiyor. Tasarımların altı ay sonra mağazaya gireceğini düşünerek hülyalara dalmakla kaybedecek vakit yok. İstediğiniz şeye o anda sahip olmak gibisi var mı?

İlgi bombardımanı

New York Times’ın keskin moda kalemi Cathy Horyn, 2007 yılında başlattığı On The Runway blog’uyla ‘anında moda’nın öncülerinden biri. Ancak konu hakkında onun da endişeleri var. Hoyn, kısa süre önce Stanford Üniversitesi’nde katıldığı bir konferansta küreselleşme, Twitter ve canlı defilelerle sistemin drekli olarak bilgi yüklemesine maruz kaldığından bahsetti. “her şey derhal açığa çıkıyor ve tüketiliyor.”

Teknolojisever Burberry, ilkbahar-yaz 2011 defilesini birçok internet sitesi üzerinden aynı anda yayınladı. Markanın tasarımcısı Christopher Bailey, defileye hazırlanırken dinlediği grubun ismini (The Who) bile tweet’ledi. Yani defileye dair her şey hakkında fikrimiz vardı. Marka, defile esnasında bir modelin Burberry topuklularının üzerinde yere kapaklanmasının tüm dünyanın gözleri önünde gerçekleşmesini ister miydi, bilinmez. İngiliz The Telegraph gazetesi, modelin düşüşünün yer aldığı videoyu internet sayfasında yayınladığında, 600 bin kişi tarafından tık’landı. Daha önce de modellerin başına bu tür nahoş hadiseler geldi elbette. Ancak markalar, bu görüntüleri olabildiğince az gözler önüne sermeye çalışmıştı.

Modayla dijital teknoloji arasındaki ilişkiyi güçlendirirken Tom Ford, moda dünyasını şaşırtan açıklamalarda bulundu. 2004 yılında YSL defilesinde selam verdiğinden bu yana kadın koleksiyonu hazırlamayan Ford, ilkbahar-yaz 2011 koleksiyonunu büyük gizlilik içinde sundu. Aralık ayında, internet sitesinde yayınlayana kadar koleksiyona dair hiçbir fotoğrafı medyayla paylaşmayacağını beyan etti. Yani Ford’un değil defilesini canlı izlemek, fotoğraflarını görmek bile mümkün olmadı.
Elle, Aralık 2010