Üç ayrı adreste üç ayrı yapıt

İstanbul Sanat Müzesi, İstanbul Güncel Sanat Projesi olarak üç ayrı adreste, üç ayrı sanat yapıtı sunuyor. Seçim sizin, ya üçünü birden ya birini ya da "bu ne rezalet. Ben nesneye taparım, mülkiyet - güvenlik ilişkisi konusunda paranoyağım" deyip hiçbirini görmezsiniz.


       Bu bir salon. Abdülaziz Salonu. Niye Abdülaziz? Çünkü o, 1897 yılında Avrupa'nın tanınmış ressamlarından Jean - Leon Gerome'a 1867 Paris Uluslararası Sergisi sırasında bir eser ısmarlamış. Ayrıca Dolmabahçe Sarayı'nın bahçesi için atlı heykelini yaptırmış. Osmanlı'nın Batılılaşma sürecinde iki önemli Batılılaşma hareketi. Resim sanatına önem vermek, resim mi haşa, diyenlere birer cevap olan iki önemli hareket. İstanbul Yeni Sanat Müzesi'nin yönetmeni, kuratör Vasıf Kortun bu yüzden salonun adını Abdülaziz Salonu olarak koymuş. Salon da işin ironisi. Salon denildiğine bakmayın, burası bir mutfak.
       Şemsi Amca Apartmanı'nın ikinci katı. Tünel'deki Refika adlı kafenin üstü. Mutfağın içindeyse "Ressam, Vandal: Yapıtı" yer alıyor. Mimari tasarımını genç kuşak sanatçılardan, Louvre Müzesi'ndeki biricik Mona Lisa'yı ters asma taraftarlığıyla bilinen Serkan Özkaya'nın yaptığı yapıt, bir kişilik. Çünkü yapıtı görebilmeniz için birkaç tane kalın okkalı sanat tarihi kitabının üzerine çıkıp, bir çeşit kutuyu andıran bu küçük şeyin içine bakıyorsunuz. Sadece bir kafanın sığabildiği bu yapıt, içinde yaşadığımız tek kişilik tecrübe, 90'ların en ünlü vandalı Brener'e ve onun Maleviç'in yapıtının üzerine yeşil renkte bir sprey boyayla yaptığı dolar işareti eylemine bir göndermeyi içeriyor.
       Gördüğünüz Süprematizm: Gri Haç Üzerine Beyaz Haç Üzerine Yeşil Dolar. Bu serginin kuratörü Erden Kosova. Erden'e göre şanslıyız. Çünkü bu gördüğümüz, bir yapıtın dünya prömiyeri. Kolektif bir çalışmanın ürünü. Biri Rusya'da, diğeri SSCB'de doğmuş iki sanatçının projesi. Maleviç'in yapıtı Süprnermatizm üzerine Brener'in yaptığı dolar işareti için aynı yapıtta dijital olanaklarla karşımıza çıkıyor. Eğer dolar işaretinin Maleviç'in yapıtını tamamladığını düşünenlerdenseniz, tamam bu yapıtı çok seversiniz, yok haşa bu yapıta karşı bir saldırıdır, Brener de anarşistin tekidir diyorsanız, Abdülaziz Salonu hiç size uygun değil. Siz en iyisi Kuledibi'ne kadar uzanın. Adresi veriyorum: Şahkulu Sok. 39 / 1 Kuledibi. Bu bir oda. İki genç kadın sanatçının atölye odalarının tam ortasında bomboş bir oda. Özge Açıkkol'a ait bu Oda Projesi, başkasına ait bir çantayı karıştırmak ya da karıştırmamak arasında kaldığımız o durumu anlatıyor. Bana göre kişisel eşyalarla dolup taşan iki ayrı odayı es geçip, onlara göz atmayan ve bomboş odaya bakanlarla, bu iki ayrı odayı iyice bir gözleyip ondan sonra bu hoş alana yönelenler ikiye ayrılıyor. Ya çantayı karıştırır itersiniz ya da çantaya asla dokunmazsınız. Özge, projesini oluştururken ülü Fransız yazar ve entelektüel Georges Peree'in bir denemesinden yola çıkmış. Yararsız Bir Uzama Dair, başlıklı bu denemede Peree, her zamanki kafa karıştırıcılığıyla dairesinde tanımadığı bir odayı bulgulama hevesini anlatıyor. Bu hevesle aklına bir dolu düş, imge vesaire geliyor. Özge Açıkkol da bu hevesten hareketle kendi odası ve arkadaşının odasının tam ortasında kalan boş Oda'yı tümüyle bağımsız nötr bir oda olarak adlandırıyor. Odaya böyle zor bir misyon yüklüyor. Bu da mı saçma geldi? Bomboş bir odayı ben ne yapayım, nerede yapıt, illa ki yapıt isterim de ısrar ediyorsunuz. O halde karşıya geçmeniz gerekiyor. Karaköy'den Kadıköy vapuruna atladığınız gibi karşıya geçiyorsunuz. Adresi veriyorum: Mühürdar Cad. No. 79 Caferağa Mahallesi. Karşımızda Şeffaf Karakol'un yaratıcı kadın sanatçısı Canan Şenol'un sergisi ve bir de tabela. Tabela kocaman bir ışıklı pano. 70 numaralı binanın üzerinde. Nihayet içimdesin diyen Canan, ilk çocuğuna hamile. Ve sergisiyle sanat yapıtını güvenli anne karnından çıkacak bir bebekle eş tutuyor. Ve bebeğin hızla kamusallaştığının altını çiziyor. Bebek direkt sokağa, bol reklamlı tabelalı bir sokağa doğuyor.