Yaz aylarında beslenmenin incelikleri

Dr. Hasan İnsel

Deri kuruluğu ve çatlaklar
Nedeni: Yazın terleme daha fazla olduğundan, deri esnekliğini yitirir; ayrıca denizin tuzlu suyu ve havuzlardaki klorun kurutucu bir etkisi vardır. Güneş yanıkları ve böcek ısırıkları da sağlıklı deriyi sabote eden etkenlerdir.
Ne yemeli?: Antioksidanlar ve C vitamininden zengin olan çilek, yaban mersini, ahududu, böğürtlen gibi meyveler derinin sağlıklı kalmasına yardımcı olur. Yağsız et, baklagiller, ceviz ve bademdeki protein de sağlıklı bir derinin anahtarıdır. Tabii ki deriye ihtiyacı olan esnekliği kazandırmak ve kurumayı önlemek için bol su içmeyi unutmamalı.

Yıpranmış saçlar
Nedeni: Güneş, tuzlu su ve klor.
Ne yemeli?: Baklagiller ve proteinden zengin diğer besinler saçları güçlendirecektir. B vitaminlerinden zengin yiyecekler (başta tahıllar ve baklagiller olmak üzere yoğurt, avokado karnabahar, mantar ve kuruyemişler), folik asit (koyu yeşil yapraklı sebzeler, brokoli, badem, fıstık), kalsiyum (süt ürünleri) ve çinko (et ve balık) yıpranmış saçlara eski parlaklığını ve canlılığını kazandırabilir, dökülmeyi azaltabilir. Ciğer, kabuklu deniz ürünleri ve yumurta da B vitamininden zengindir ama tüketiminde sınırlamaya dikkat etmek gerektiği de unutulmamalı. Bu besinler aynı zamanda tırnakların ve derinin sağlıklı kalması için de önemlidir

Kas krampları
Nedeni: Yazın aşırı egzersiz veya uzun süren plaj voleybolu gibi oyunlar kas kramplarına yol açabilir. Kas krampları kasın aşırı çalışmasına, su ve mineral kaybına bağlıdır. Sistemde yeterli su ve mineral olmaması elektrolit dengesizliğine neden olur. Egzersiz sırasında terlemeyle sodyum, kalsiyum ve potasyum kaybı olur.
Ne yemeli?: Taze sıkılmış meyve suları, ayran, yağsız süt ve su içerek elektrolit ve su kaybı yerine konabilir. Muz, kurutulmuş meyveler, avokado, brokoli, patates ve ıspanak potasyumdan zengin gıdalardır.

Sıcaklarda kahve keyfi
Yazın sıcağında gölge bir ağaç altında oturup kahve yudumlamanın da tadına doyum olmaz. Aşırıya kaçmamak ve bazı konulara dikkat etmek kahve zevkini daha da sağlıklı hale getirebilir.
Son 20 yıl içinde kahvenin sağlık üzerindeki etkisini araştıran 19 bin kadar çalışma yapılmış. Topluca bakıldığında, bu araştırmaların sonuçları kahvenin zararlı etkileri yanında yararları olduğunu da göstermekte. Düzenli olarak kahve içen kişilerde parkinson hastalığının gelişme oranının daha az olduğunu saptayan çalışmalar yapılmış. Kahve antioksidan içeriği ile bazı başka toksik maddelerin zararını azaltıcı özelliklere de sahip. 
Kahvaltıda, yemekten sonra veya herhangi bir zamanda içtiğiniz Türk kahvesi, latte, espresso, filtre ya da başka bir kahve çeşidini yudumlarken içinde kafein olduğunu unutmayın. Kahvenin etkisinin yani uyanıklığı, performansı ve konsantrasyonu artırmasının kafeine bağlı olduğunu hepimiz biliyoruz. Hal böyle iken kahveyi doğru şekilde içmenin önemini de kabul etmeliyiz. Zira kafeinin fazlası yüksek tansiyon, kemik zayıflaması ve sinirlilik gibi durumlara yol açabilir.
Birçok uzman günde bir ila üç fincan kahvenin (300 miligram kadar kafein) sağlık üzerinde negatif etkilerinin olmadığını düşünüyor. Özellikle kemikleri büyüme çağındaki gençler ve çocuklar için kahve içmek zararlı olabilir, çünkü kafein kalsiyumun kemikten uzaklaştırılmasına ve büyümenin yavaşlamasına neden olabilir. Her bir büyük fincan kahvenin 5 miligram kalsiyum kaybına neden olduğu göz önüne alınırsa bu kaybı kahvenize biraz süt koyarak yerine koyabilirsiniz.
Kahve aşırı miktarda içilirse sinirlilik, el titremesi ve kalp atışlarında hızlanma olur. Hamilelerin, kalp hastalarının ve osteoporoz riski olanların kahveden kaçınmaları veya içimini kısıtlamaları öneriliyor. Sağlık problemi olan kişiler için kahve tüketimini doktorlarına danışmaları en doğru yol.
Her ne kadar kahve çoğumuz için hayatımızdaki esas kafein kaynağı olsa da kola, çay, çikolata, bazı grip ve baş ağrısı ilaçlarının içinde de kafein var. Bunları da günlük kafein kotasına eklemek gerek.