Referandumda ipler geriliyor

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Başkanı Mesut Barzani’nin, “Kimseyi dinlemeyin, referanduma gidiyoruz” açıklaması ve Erbil’deki Kürt Parlamentosu’nun da bu yönde karar alması ile Kuzey Irak’ta 25 Eylül’de yapılacak referanduma kesin start verildi. ABD, İngiltere, Fransa ve BM temsilcilerinin Barzani ile görüşmesinde referandumun iki yıl ertelemesini teklif ettiği bildirildi. Irak’ta devletin kontrolündeki Şii milis gücü Haşdi Şabi, referandumun iç savaşa yol açacağını açıklarken, Kürt yönetiminin girişimine sessiz kalmakla suçlanan Kürt Cumhurbaşkanı Fuat Masum’un görevden alınması için girişim başlatıldı.

Referandumun iptal edilmesi ya da ertelenmesine yönelik ABD, İngiltere, Fransa ve BM yetkililerinden oluşan heyetin Barzani ile yaptıkları görüşmede sundukları alternatiflerden bir tanesi açıklandı. Şarkulewsat Londra gazetesine görüşmeye ilişkin açıklama yapan Barzani’ye yakın isimlerden olan Kürdistan Sosyalist Demokrat Partisi (KSDP) Genel Sekreteri Muhammed Hacı Mahmud, referandumunun 2 yıl ertelenmesi karşılığında konunun Birleşmiş Milletler gündemine taşınacağı güvencesi verildiğini söyledi. Mahmut, heyetin, teklifin reddedilmesi halinde Kürdistan yönetiminin sonuçlarına katlanacağı uyarısı yaptıklarını da aktararak, “ABD, İngiltere, Fransa ve BM temsilcileri referandumun ertelenmesi karşılığında elle tutulacak herhangi bir garanti sunmadılar” dedi. Görüşmeden bir gün sonra Barzani, Dohuk’a bağlı Akre kasabasında katıldığı ‘evet’ etkinliğinde, referanduma gidileceğini, ertelenmenin söz konusu olmadığını açıklamıştı.

İç savaş korkusu

Kerkük Valisi Necmeddin Kerim’in parlamento kararı ile valilikten azledilmesi sonrası, referanduma tepkisiz kalmakla suçladıkları Kürt Cumhurbaşkanı Fuat Masum’un görevden alınması için girişim başlatıldı. Eski Başbakan ve Cumhurbaşkanı Yardımcısı Nuri El Maliki’nin lideri olduğu Irak Parlamentosu Kanun Devleti Grubu Üyesi Muhammed Sehyud, Fuat Masum’un, Irak Anayasası ve toprak bütünlüğünü korumak için yemin ettiğini anımsatarak, Kürdistan bölgesinde yapılacak bağımsızlık referandumu konusunda tepkisiz kalmasının ettiği yeminle bağdaşmadığını ileri sürdü. Irak televizyonuna açıklama yapan Iraklı Parlamenter Niyazi Mimaroğlu ise, Cumhurbaşkanı Masum’un yargılanması gerektiğini savundu.

Şii milis ordusu Haşd Şabi komutanlarından Hadi el-Amiri, referandumun gerginliğe neden olacağını, devamında iç savaşa dönüşeceğini ileri sürdü. Necef’te düzenlenen bir programda konuşan Amiri, Irak merkezi hükümeti, Kürdistan Bölgesi hükümeti ve uluslararası taraflardan Irak’ın referandum nedeniyle iç savaşa sürüklenmesini önlemek için çaba göstermesini isteyerek, “Referandumun ertelenmemesi halinde şüphesiz iç savaş çıkacak ve bu savaştan kaçınmamız mümkün değil” dedi.

Şam’ın referandum hakkındaki görüşlerini kaleme alan Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın Siyasi Danışmanı Buseyna Şaban yazısında, “Irak’ta da bir Kürt Devleti kurma çabaları görüyoruz. Bu da iki amaç barındırmaktadır: İlki Suriye ve Irak petrolüne el koymak, ikincisi Fırat’tan Nil’e kadar bir devlet kurma peşinde olan Siyonist kuruluşa destek sağlamak” ifadelerine yer verdi.

Kerkük Valisi Necmeddin Kerim’in görevden alınması kararı sonrası Bağdat Parlamentosu yeni bir girişim başlattı. Kerkük İl Meclisi’nin de feshedilmesi için parlamentoda imza toplanmaya başlandı. Kerkük Meclisi’nin referanduma katılmayı diretmesi halinde meclisin tümden feshedilip kentte olağanüstü hal ilanına gidilebileceği ve askeri yönetimin idareyi devralacağı belirtiliyor.

'Referandum ulusal güvenlik meselemizdir'

Başbakan Binali Yıldırım referandumla ilgili bir soruya, “Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin düzenlemeyi planladığı referandum, ülkemiz için bir ulusal güvenlik meselesidir. Bu konuda gereken her türlü adım ve adımları atacağımız konusunda kimsenin şüphesi olmasın” yanıtı verdi.

‘Alternatif için artık çok geç’

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) lideri Mesut Barzani, Türkiye, ABD ve bölge ülkelerinden gelen uyarılara kulak asmayacağını yineledi. Taraftarlarının katıldığı bir mitingde kürsüye çıkan Barzani, “Referandumun yerine bir alternatif için artık çok geç. Şu an sunulan öneri ve alternatifler için çok geç kalındı. Referandumu ertelememizi isteyenlere ‘Daha iyi bir alternatifiniz varsa buyrun sunun’ dedik. Ancak hiç kimse daha iyi bir alternatifle gelmedi” dedi.

ABD’den Barzani’ye iptal çağrısı

ABD yönetimi, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin bağımsızlık referandumu yapma kararını desteklemediğini ve referandumun iptal edilmesi çağrısında bulunduğunu açıkladı. Beyaz Saray Sözcüsü Sarah Sanders, konuyla ilgili yazılı bir açıklama yaptı. Açıklamada, “ABD, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin ay sonunda bir referandum yapma niyetini desteklememektedir.
ABD, IKBY liderlerine, bu referandumun DAEŞ’le mücadele ve kurtarılan bölgelerde istikrarı sağlama çabalarında dikkat dağıtacağını birçok kez vurgulamıştır. Tartışmalı bölgelerde bu referandumu yapmak, açık bir şekilde provokatif ve istikrarsızlaştırıcıdır. Bu sebeple IKBY yönetimine, referandumu iptal etmesi ve Bağdat ile ciddi ve sürdürülebilir bir diyaloğa girmesi çağrısında bulunuyoruz” ifadelerine yer verildi.

‘Müdahaleye hazırız’

Irak Başbakanı Haydar el-İbadi, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) düzenlemeyi planladığı bağımsızlık referandumunun şiddetle neticelenmesi halinde askeri müdahaleye hazır olduklarını söyledi. İbadi, Associated Press ajansına yaptığı açıklamada, IKBY’nin referandum planıyla ilgili “Irak halkının hukuk dışı güç kullanımıyla tehdit edilmesi halinde askeri açıdan müdahale edeceklerini” ifade etti.

Haydar el-İbadi referandum planını, Irak’ın egemenliğinin ihlal edilmesine çanak tutan “tehlikeli bir gerilim” olarak nitelendirerek, “Anayasaya karşı gelirseniz, Irak’ın ve bölgenin sınırlarına karşı gelirseniz, bu bölge ülkelerine de Irak’ın egemenliğini ihlal etmeleri açısından açık davettir, gerilimin çok tehlikeli biçimde artırılmasıdır” diye konuştu. (BAĞDAT AA)