Sabahattin Ali, Kürk Mantolu Madonna'yı nasıl yazdı?
Kürk Mantolu Madonna'nın içeriği kadar yazılma hikayesi de ilgi çekici. Sabahattin Ali, Türkçe öğretmenliği yaptığı yıllarda tekrar askere çağırılınca, asker maaşı evini geçindirmeye yetmez ve gazetelere yazı yazarak para kazanması gerekir...
"Dünyanın en basit, en zavallı, hatta en ahmak adamı bile, insanı hayretten hayrete düşürecek ne müthiş ve karışık bir ruha maliktir!
Niçin bunu anlamaktan bu kadar kaçıyor ve insan dedikleri mahluku anlaşılması ve hakkında hüküm verilmesi en kolay şeylerden biri zannediyoruz?”
Popüler kültür bana hep bir dayatma gibi gelir. Bu yüzden de onunla hep inatlaşırım. O ısrar ettikçe başımı öte yöne çeviririm. Görmem, duymam, bilmek dahi istemem. 'Kürk Mantolu Madonna' kitabı da popüler olup birçok kitapçı ve internet sitesinde liste başına yerleşince, ilk tepkim yine görmezden gelmek oldu. Kitapla inatlaştım. Okumak istemedim. Ama o benden daha inatçı çıktı! Günler günleri, haftalar haftaları kovaladı ve 'Kürk Mantolu Madonna' bir türlü zirveden inmedi. Aylar ayları kovaladı, yine inmedi. Aradan yıllar geçti, ama hala en çok satan kitaplar listesinde onun adı var. Sahi; aranızda 'Kürk Mantolu Madonna’yı okumayan kaldı mı?
Bu kitabı görmezden gelmeye çalışırken aslında bir şey fark ettim. Popüler kültüre hiç güvenmiyordum. Ama bu sefer durum farklıydı. Çünkü bu sefer, karşımda gerçeküstü şeyler (ve bence saçmasapan şeyler) anlatan gençlik yazarlarından biri yoktu. Bu sefer karşımda, hayatımı güzelleştirmeyi vaat eden kişisel gelişim kitaplarından biri de yoktu. Bunları fark ettikçe inadım yavaş yavaş yerini meraka bıraktı.
Bir solukta okudum. Çok hızlı okudum. Herkes gibi hikayeyi çok sevdim. "Keşke bitmeseydi" bile dedim. Raif Efendi’nin sessiz, içe kapanık, dış dünyayla uyumsuz, belki de hayal aleminde yaşayan melankolik hali ve hep bir şeylere boyun eğerek, sanki anlaşılma umudunu yitirmesi; hani sanki hayatının bir bölümünde benzer duyguları hissetmişiz (ki bu bazen daha uzun süreler, bazen de daha kısa sürelerle kendini gösterir) ve benzer olayları yaşamışız hissi uyandırdı bende.
Belki de bizi anlayan, duygularımıza tercüman olan, kalbimiz ile dilimiz arasındaki yolda tıkalı kalmış kelimeleri bulup çıkaran ve bu kelimelerle yazılan romanları seviyoruzdur... Belki de kalbimiz ile dilimiz arasındaki yolu bulmaya ihtiyacımız vardır. 'Kürk Mantolu Madonna', tam da böyle bir eser.
2016 yılında İstanbul Müzayede tarafından gerçekleşen müzayedede, Sabahattin Ali’nin el yazısıyla yazdığı ‘Melankoli’ şiiri 7 bin TL’ye alıcı bulmuştu.
Esasında kitabın içeriği kadar yazılma hikayesi de ilgi çekici. Sabahattin Ali Türkçe öğretmenliği yaptığı yıllarda tekrar askere çağırılınca, asker maaşı evini geçindirmeye yetmez ve gazetelere yazı yazarak para kazanması gerekir. Roman o yıllarda çıkan Hakikat gazetesinde, roman olarak değil, 'büyük hikaye' olarak, 18 Aralık 1940–8 Şubat 1941 arasında tefrika edilir. Fakat yazım süreci zorlu olur. Acil paraya ihtiyaç duyan Sabahattin Ali, romanı bitirmeden gazetede yayınlar ve bu sebeple de zaman zaman eve misafir gelse bile aynı odada bir köşeye çekilip bölümleri yetiştirmeye çalışır. Hatta yakın arkadaşlarından biri; "Sabahattin atlı bir gezintide kolunu çatlatmasına rağmen, çadıra çekilip romanı yazmayı bırakmadı" der.
“Berlin’de yalnızsınız değil mi?” dedi.
“Tamamen yalnızım! Ama Berlin’de değil.
Bütün dünyada yalnızım. Küçükten beri…” (Sayfa 77)
Sevgili okur, belki de hepimiz eninde sonunda “Tamamen yalnızım” diyoruz. Hem de 'bütün dünyada yalnız'. Üstelik 'küçükten beri'. 'Kürk Mantolu Madonna' kitap okumayı sevmeyenlerin bile zevkle okuyabileceği bir eser.
Sabahattin Ali'nin kitapları yakın zamana dek sadece Yapı Kredi Yayınevi tarafından basılırken, vefatının üzerinden 70 yıl geçtiği için telif hakları kanununa göre artık diğer yayınevlerinden de basılabiliyor. Görünen o ki 2019 yılında da başta 'Kürk Mantolu Madonna' olmak üzere her yerde Sabahattin Ali kitaplarıyla karşılaşacağız.
