Saçınızı doğru besleyin

Dilara Koçak

Saç dökülmesi, cansız saçlar ve kepek hem erkekler hem de kadınlar için problemdir. Yetersiz ve dengesiz beslenme, uzun süre yapılan düşük kalorili diyetler bu durumu tetikleyebilir. Saç keratin proteininden oluşmuştur. Beslenmenin kalitesi saç ve saç derisi sağlığı için etkilidir.

Özellikle niasin, biotin, çinko, A, B6 ve C vitaminleri önemlidir. Beş temel besin grubunu içeren (Süt yoğurt grubu, et grubu, tahıl grubu, sebze-meyve grubu ile şeker yağ grubu) dengeli bir diyet bu besin öğelerinin yeterli miktarlarda alınmasını sağlar. Her gün en az beş porsiyon taze sebze ve meyve tüketimi antioksidan ve flavonoidlerden yararlanmamızı sağlar. Böylece saçlarımız da daha sağlıklı ve parlak olur.

Kellik ve saçlarda oluşan kepek yaygın saç ve saç derisi problemlerindendir. Kellik, bir hastalık sonucu veya testesteron hormonunun azalmasına bağlı gelişen genetik bir yanıttır. Kepek ise saç derisindeki yağ salgılarının fazla olması sonucu meydana gelir. Strese veya seboraik dermatit gibi kronik veya tekrarlayıcı bir cilt rahatsızlığına bağlı da gelişmiş olabilir ama en muhtemel nedeni ''pytyrosporum oval mantarı'' tarafından olan enfeksiyondur. Bu mantar, saç derisinde doğal olarak bulunur ve ölü derinin irritasyonuna ve dökülmesine sebep olur.

Saç dökülmesi normal mi?

Sağlıklı bir insanda her biri diğerlerinden bağımsız olarak üç uzama safhasından geçen 80 - 150 bin arası saç vardır. Herhangi bir zamanda, saçların yüzde 90’ı bir yıldan beş yıla kadar süren uzama safhasındadır. Uzamayı dinlenme safhası takip eder; bu birkaç ay sonra sona erer daha sonra saç yeni uzamaya izin vermek için dökülür. Günlük 50 ila 200 saç dökülmesi döngünün normal bir parçasıdır. Kellik, hormonal faktörlerden etkilense de ailevi geçişlilik eğilimindedir. Risk, her iki ebeveynin ailesindeki kel erkeklerin sayısından anlaşılabilir.

Kellik, beslenmeyle değiştirilemez veya etkilenemez. Anormal saç dökülmesi, metabolik bozukluklar (diabet, troid bozuklukları, şok diyetler dahil olmak üzere); sert tedavilerin yol açtığı saç gövdesine olan hasarlar; parça parça saç dökülmesine yol açan bir oto immün hastalığı olan alopesya ariata gibi hastalığın yol açtığı stres; hamileliğin meydana getirdiği hormonal değişiklikler ve kanser kemoterapisi dahil olmak üzere tıbbi tedaviler yüzünden hızlanabilir.

Dengesiz beslenme, saç dökülmesine neden olan en önemli faktörlerden biridir. Beslenme yönüne baktığımızda ise demir, çinko, bakır, biotin veya protein eksikliği nedeniyle saç dökülmesi meydana gelebilir. Saç sağlığı alkol ve sigaradan da olumsuz etkilenir ve saç köklerinin ölmesine yol açar.

Kabuklu deniz ürünleri ve kırmızı et bu besin öğelerinin seviyelerin olması gereken düzeye gelmesine yardımcı olabilir.
A vitamini ise bu konuda hassas bir rol oynar; sağlıklı bir saç derisi için önemlidir ve eksikliği kuru cilt ve kepeğe yol açabilir; fazla tüketimi ise saç dökülmesini artırabilir.
Yanlış beslenme veya uzun süreli şok diyetler sebebiyle dökülen saç, beslenme normale dönünce tekrar uzar. Fakat eski sağlıklı formuna geri dönemeyebilir.

Kepeğe keten tohumu

Kepek saç derisi problemidir, fakat bazı kişilerde kalıtsal bir eğilim de olabilir. Bazı besinlere olan hassasiyet, kepek oluşumunu tetikler. Bu besinlerin hassasiyeti kişiden kişiye değişir. Bu nedenle kişinin kendini denetleyerek kepeklenmeyi artıran besinleri kısıtlaması önerilebilir. Bazı durumlarda günde 1 - 2 çay kaşığı keten tohumu yağının kullanılması kepeklenmeyi azaltabilir. Etkisini görebilmek için birkaç hafta veya birkaç ay düzenli kullanılmalıdır. Hafif kepeklenmeler doktorlar tarafından önerilen şampuanlarla çözülebilir, bu şampuanlar genelde çinko ve selenyum içerir.

Stres saç dökülmesini artırır mı?

Stres de saç dökülmesinin başlıca etkenlerindendir ve strese maruz kalan kişiler B grubu vitaminleri eksikliğiyle karşı karşıyadırlar. Bu nedenle B grubu vitaminlerinin tüketimi artırılmalıdır. B vitamini tam tahıl ürünleri, yağlı balıklar, baklagiller, yoğurt, yumurta ve sütte bulunur.

Saçları besleyen besinler

Yeterli ve dengeli beslenmeye dikkat edilmelidir.
Taze meyve ve sebzeler özellikle koyu yeşil yapraklı sebzeler, havuç, tatlı patates ve kuru kayısı tüketilmelidir.
Çinko ve demir için deniz ürünleri, kırmızı et, baklagiller, yağlı tohumlar ve kabak çekirdeği tüketilmelidir.
Esansiyel yağ asitlerini almak için bitkisel yağlar, fındık ve yağlı balıklar tercih edilmelidir.