Saldırı sonrası ‘kart’ tartışması

ABD’nin New York kentinde kiraladığı bir kamyoneti bisiklet yolunda insanların üzerine sürerek 8 kişinin ölümüne neden olan 29 yaşındaki saldırganın, Özbek asıllı Sayfullo Habibullaevic Saipov olduğu, Özbekistan’dan 2010 yılında ABD’ye geldiği bildirildi. Kamyonette saldırının terör örgütü DAEŞ adına yapıldığını gösteren bir not bulunduğu da kaydedildi. Saipov’un aracı yayaların üzerine sürmeden önce “Allahu Ekber” diye bağırdığı da öne sürülüyor. Ohio’da kamyon şöförü olarak çalıştığı belirtilen saldırganın, Florida’da ve son dönemde New Jersey’de yaşadığı, 2013’te bir başka Özbek’le evlendiği belirtiliyor.
New York Belediye Başkanı Bill de Blasio, “Bu masum sivillere yönelen korkakça düzenlenmiş bir terör saldırısıdır” ifadelerini kullanırken, olay, 11 Eylül 2001’den beri New York’ta gerçekleşen en ölümcül terör saldırısı olarak değerlendirildi.
De Blasio, saldırının “yalnız kurt” eylemi olarak göründüğünü ifade etti. New York Emniyet Müdürlüğü, saldırganın elinde, “paintball silahı ile havalı bir tabanca” olduğunu açıkladı.
Trump liyakat istedi
Saldırıda yaşamını yitiren 8 kişiden 5’inin Arjantin’den gelen 10 kişilik bir grubun parçası olduğu ortaya çıktı. New York Valisi Andrew Cuomo ise saldırganın ABD’deyken radikalleştiğini açıkladı.
ABD Başkanı Donald Trump, saldırıyı kınarken, olayda hayatını kaybedenlerin yakınlarına başsağlığı diledi. Trump, saldırıyla ilgili Twitter’dan gönderdiği mesajda da “Ortadoğu’da veya başka bir yerde yendikten sonra DAEŞ’in ülkemize geri dönmesine veya girmesine izin vermemeliyiz. Yeter! İç Güvenlik Bakanlığı’na, zaten yeterince sıkı olan ‘İleri Düzey Güvenlik Kontrolü Programımızı’ daha da pekiştirmesi talimatını verdim. Siyasi doğrucu olmakta sorun yok ama bunun için değil” değerlendirmesini yaptı.
Trump, ülkede yaşama ve çalışma hakkı veren Yeşil Kart’ın kurayla dağıtıldığı programı da eleştirdi ve bunun liyakata dayalı yapılması gerektiğini söyledi. Trump, “Terörist ülkemize ‘Çeşitlilik Vize Kurası Programı’ ile geldi, Chuck Schumer’in bir güzelliği. Ben bunun liyakata dayalı olmasını istiyorum. Liyakata dayalı bir sistem için yoğun bir mücadele veriyoruz. Demokratların kura sistemine hayır. Daha sert ve akıllı olmalıyız” dedi. Schumer de, Trump’ı ve terörle mücadele bütçesinde kesinti yapılmasını eleştirdi.
Türkiye de, New York’taki saldırıyı şiddetle kınadı. Dışişleri açıklamasında, ““Saldırıyı şiddetle kınıyor, olayda hayatını kaybedenlerin ailelerine başsağlığı diliyoruz” denildi.

Araçlarla saldırı arttı

Özellikle 2016 ve 2017’de araçlarla düzenlenen terör saldırılarında büyük bir artış yaşandı. Terör örgütü DAEŞ’in destekçilerine bu yöndeki çağrıları ardından hem Avrupa’da hem de ABD’de benzer terör eylemleri gerçekleştirildi.
Nice: 14 Haziran 2016’da Fransa’nın Nice kentinde ‘Bastille Günü’ sebebiyle toplanan kalabalığın üzerine bir tır süren Muhammed Bouhlel 86 kişiyi öldürdü.
Berlin: 19 Aralık 2016’da bir kamyonu Noel pazarındaki kalabalığın üzerine süren Tunuslu Anis Amri 12 kişinin ölümüne neden oldu.
Londra: 22 Mart 2017’de Khalid Masood isimli saldırgan Londra’nın Westminster Köprüsü üzerinde kiralık aracını yayaların üzerine sürerek dört kişiyi öldürdü. Saldırgan daha sonra bir polis memurunu da bıçakladı.
Stockholm: 7 Nisan 2017’de Rakhmat Akilov isimli Özbek asıllı saldırgan İsveç’in başkenti Stockholm’de kamyonunu kalabalığın üzerine sürerek dört kişinin ölümüne yol açtı.
Charlottesville: 12 Ağustos 2017’de ABD’nin Virginia eyaletinde ırkçıların protesto edildiği bir gösteriye aracıyla dalan James Alex Fields isimli ırkçı bir kişinin ölümüne neden oldu.
Barselona: 17 Ağustos 2017’de İspanya’nın Barselona kentinde turistik Las Ramblas caddesi üzerinde araçlarını kalabalığa süren saldırganlar ertesi gün de Cambrils kentinde benzer bir eylem sonrası etkisiz hale getirildi.

Özbekistan bağlantılı eylemler

Son dönemde dünyanın farklı yerlerinde gerçekleştirilen terör olaylarında saldırganların Orta Asya kökenli olması dikkat çekiyor. New York’taki saldırının da Özbek bir göçmen tarafından gerçekleştirilmesi ‘Neden Özbekistan’ sorusunu gündeme getirdi. Geçen yıl Atatürk havalimanındaki saldırıya katılanlardan birinin Özbek olduğu belirtilirken, İstanbul’da Reina gece kulübüne düzenlenen terör saldırısının failinin de Özbek vatandaşı Abdülkadir Masharipov olduğu ortaya çıkmıştı. Bunun dışında İsveç’in başkenti Stockholm’de düzenlenen terör saldırısının da faili bir Özbek olan Rakhmat Akilov’du. Özbek yetkililer bu saldırı sonrası Batılı devletleri saldırgan konusunda uyardıklarını açıklamıştı. Çok sayıda Özbek’in Suriye’de DAEŞ ve El Nusra saflarında savaştığı da belirtiliyor. Cihatçıların, özellikle 27 yıl boyunca Özbekistan Devlet Başkanı sıfatıyla görev yapan İslam Kerimov’un ölümünün ardından ülkede yükselişe geçtiği ifade ediliyor. Afganistan’a komşu olan Özbekistan’da Kerimov’un cihatçılara karşı büyük mücadele verdiği biliniyor.