Arabulucular yargı yükünü % 70 hafifletti

Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, arabuluculuk uygulamasının iş mahkemelerindeki yükü azalttığını belirtti. Bakan Gül, dün Hâkimevi’nde düzenlenen, “Birinci Yılında Dava Şartı Arabuluculuk Sempozyumu”ndaki konuşmasında, iş hukuku alanındaki ihtilafların çözümünde işlevsel bir araç haline gelen zorunlu arabuluculuk uygulamasında bir yılın geride bırakıldığını söyledi. Gül, yıllar süren işçi-işveren ilişkisinin çatışmalarını dostane bir zeminde yoluna koymanın sosyal barışın sağlanmasında çok önemli olduğunu vurgulandı.

92 bine geriledi

Arabulucuk hakkında bilgi veren Gül, “Uygulamanın ilk bir yılında yaklaşık 355 bin uyuşmazlığın yüzde 70’i arabulucular önünde çözüme kavuşmuştur, sadece yüzde 30’luk bir kısım mahkemelerin önüne taşınmıştır. Anlaşmayla sonuçlanan ihtilaf sayısı 238 bin civarındadır. Bu, kabaca 238 mahkemenin iş yüküne denktir. 2017’de iş mahkemelerine açılan dava sayısı 210 bin civarındayken, 2018’de açılan dava sayısı 92 bine gerilemiştir, bu azalış bizim için ikincil önemdedir. Bizim bu konudaki en önemli kırmızı çizgimiz, bu sistemin hukukçular ve avukatlar eliyle gerçekleşmesidir” dedi.

Ticari davalarda uyuşmazlıkların çözümünde arabulucunun hukukçu olmasının, sistemin başarıya gitmesinde çok önemli bir unsur olduğuna inandıklarını belirten Gül, 1 Ocak’tan itibaren ticari uyuşmazlıklarda da arabulucuğun zorunlu olduğunu hatırlattı.

Gül, yakın zamanda açıklayacakları yargı reform belgesinde, arabulucunun farklı alanlarda da yaygınlaşmasını düşündüklerini bildirerek, “Bu çerçevede mahkeme için ‘aile arabuluculuk sistemini’ de kamuoyunun tartışmasına açıyoruz. ‘Kamu düzenine’ ilişkin ve ‘kadına şiddet’ hariç bu konuda aile arabuluculuk sistemini de inşallah tüm kamuoyuyla paylaşıp, en güzel şekilde hukuk sistemine kazandırmaya hedefliyoruz” diye konuştu.

Bir yıldır zorunlu

İşe iade, bireysel iş uyuşmazlıklar, alacak ya da tazminat talepleri, kıdem ve ihbar tazminatı, fazla mesai ücreti, kötü niyet tazminatı gibi işçi-işveren uyuşmazlıklarında arabuluculuğun dava şartı haline gelmesine yönelik İş Mahkemeleri Kanunu’ndaki düzenlemeler, 2018’de başladı. 1 Ocak 2019 itibarıyla da ticari uyuşmazlıklarda da zorunlu arabuluculuk uygulamasına geçildi.

EN FAZLA ÜÇ HAFTA SÜRE

Başvurular, 108 adliyede kurulan Arabuluculuk Bürolarına yapılıyor. Arabuluculuk bürolarının bulunmadığı yerlerde ise başvuruları Sulh Hukuk Mahkemesi Yazı İşleri Müdürlükleri alıyor. Müracaatlarda, yargı gideri, harç, tanık, bilirkişi ücreti gibi bir ödeme yapma zorunluluğu bulunmuyor. Arabuluculuk görüşmeleri üç hafta içerisinde tamamlanıyor. Taraflar anlaştığında arabulucu bir anlaşma metni hazırlıyor ve anlaşılan hususlarla ilgili bir daha dava açılamıyor. 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu 2012’de yürürlüğe girdi. Uygulamanın başladığı Kasım 2013’ten bu yana toplamda 409 bin uyuşmazlık arabuluculuk yoluyla çözümlendi. Türkiye’de arabulucular siciline kayıtlı 9 bin 491 arabulucu bulunuyor.

Dava giderleri, harç, bilirkişi, keşif ücreti gibi birçok harcama kalemi arabuluculukta bulunmuyor. Arabuluculuğun tarafların kendi kararlarını kendilerinin vermesi avantajı olduğunu belirten hukukçular, sistemin toplumsal uzlaşı kültürüne de katkı verdiğini savunuyor.