Cumhurbaşkanına sembolik yetki

CHP Genel Başkan Yardımcısı Bülent Tezcan’ın koordinasyonunda hazırlanan CHP’nin ön anayasa taslağında, Ak Parti’nin önerdiği “başkanlık” sistemine karşı ‘güçlendirilmiş parlamenter sistem’i savunuyor. Taslakta “Cumhurbaşkanı”, “denge unsuru ve sembolik yetkileri olan, devletin ve milletin birliğini temsil eden” biçiminde nitelendiriliyor.

CHP’nin önceki gün Ankara’da düzenlenen Anayasa Çalıştayı’nda bir süre önce hazırlanan ancak partinin, “Partilerin mutfağında anayasa hazırlanmamalı” diyerek kamuoyuyla paylaşmadığı ön anayasa taslağının “ruhu” da ortaya çıktı. Alınan bilgilere göre CHP’nin ön taslağı sekiz ana kriter üzerine inşa ediliyor. Parti kurmayları hazırlanan ön taslağı “kurucu değerlere bağlı”, “özgürlükçü”, “güçlü sosyal devlet öngören”, “parlamenter sistemi esas alan”, “güçler ayrılığına dayalı”, “denge ve denetleme mekanizmaları olan”, “güçlü ve bağımsız yargıyı öngören”, “özerk kuruluşları güçlendiren” bir taslak olarak yorumluyor.

Sivil denetim

Ön taslakta, “kurucu değerlere” bağlılığı ifade ettiği için mevcut anayasanın ilk 4 maddesinin korunacağı belirtiliyor. Ayrıca devletin değil, bireyin ve insan onurunun öne çıkarılması, hak ve özgürlükleri sınırlamak yerine korunması, özgürlüklerin güvence altına alınması, sivil toplumu güçlendiren bir anayasanın amaçlandığı ifade edildi. Sosyal devleti güçlendirecek mekanizmaların yer aldığı, bu doğrultuda, “aile sigortası”, “yoksulluğa karşı korunma hakkı” ve “temel gelir hakkı” gibi tanımlamaların da yer aldığı kaydediliyor.

CHP’nin başkanlık sistemine karşı güçlendirilmiş bir parlamenter sistem öngördüğü bu doğrultuda, meclisi güçlendirecek etkin yasama ve denetim mekanizmaları anayasaya işlenecek. Buna göre ön taslakta seçim barajının sıfırlanması, “torba kanun” uygulanmasının yasaklanması, “temel kanun” tarifinin netleştirilmesi, bazı ihtisas komisyonlarında partilerarası eşit temsil sağlanması, Meclis araştırması açılması için daha düşük sayıda oyun yeterli olması, grup kurma sayısının düşürülmesi gibi düzenlemeler de yer alıyor. Taslakta, “cumhurbaşkanı”, “denge unsuru ve sembolik yetkileri olan, devletin ve milletin birliğini temsil eden” biçiminde nitelendiriliyor.

Organ Mahkemesi

Güçler ayrılığının net biçimde tarif edildiği ve güçlendirildiği ön taslakta denge ve denetleme mekanizmalarının zenginleştirilmesi amacıyla sivil toplum denetimi de yer alıyor. Anayasa Mahkemesi’ne dava açma yetkisini sadece ana muhalefet partisinden alarak, Meclis’te grubu bulunan tüm siyasi partilere ve sivil toplum kuruluşlarına devretmeyi öngören ön taslağa göre organlar arası uyuşmazlıkları çözecek bir Organ Uyuşmazlığı Mahkemesi de yer alıyor. Ön taslakta, TRT ve RTÜK gibi özerk kurumlara siyasal müdahalenin engellenmesinin de sağlanması gerektiği vurgulanıyor.

Ön taslakta seçim barajının kaldırılması, Anayasa Mahkemesi’ne parlamentoda grubu bulunan tüm siyasi partiler ile ilgili sivil toplum kuruluşlarının başvurabilmesi, TBMM’de araştırma komisyonu kurulması için çoğunluk oyunun yerine daha düşük sayıda oyun yeterli olabilmesi, torba yasa ve temel kanun uygulamalarının gözden geçirilmesi, bazı ihtisas komisyonlarda eşit temsil sağlanması gibi parlamento faaliyetlerini ilgilendiren çok sayıda düzenleme de yer alıyor.

‘Hodri meydan, korkumuz yok’

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun, partisinin olağanüstü PM bildirisine karşı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Ak Parti’den gelen suç duyurusu hamlesine ilişkin olarak, “Korkumuz yok. Hodri meydan, yargıda ortaya çıkacak” dediği belirtildi. Kılıçdaroğlu, TBMM’deki makam odasında Alevi Bektaşi Federasyonu Genel Başkanı Muhittin Yıldız ve beraberindeki heyeti kabul etti. Görüşmede, CHP’nin Parti Meclisi bildirisi ekseninde yaşanan tartışma, Cumhuriyet gazetesi ve HDP’lilere yönelik tutuklamalar ile Alevilerin sorunları gündeme geldi. Konuk heyet, “Türkiye’nin güvencesi CHP’dir” diyerek, bu süreçte CHP’ye çok önemli görevler düştüğünü kaydetti.