Darbeleri silmek için 22 öneri

TBMM Darbe ve Muhtıraları Araştırma Komisyonu, pazartesi günü son noktayı koyacağı raporunu, 27 Nisan Salı günü TBMM Başkanı Cemil Çiçek’e elden teslim edecek. Raporun “sonuç ve öneriler” bölümü şöyle:

DARBE ENSTİTÜSÜ KURULMALI
- Darbeleri tüm boyutlarıyla araştırmak ve alınacak önlemleri belirlemek, mağdurların haklarını belirleyip vermek amacıyla TBMM çatısı altında daimi komisyon kurulmalı.
- Ankara’daki bir devlet üniversitesi bünyesinde Demokrasiyi İşlevsiz Kılan Darbeleri Araştırma Enstitüsü kurulmalı.
- Darbeler döneminde yapılan fişlemeler, andıçlamalar vb. faaliyetler ile ilgili tutulan dokümanlar ve fişlerin, varsa af kapsamı dışında tutulanların adli sicil kayıtları imha edilmeli.
- Adı darbe ve işkence olaylarına karışan kişilerin isimleri, okul, kışla, hastane gibi kamu kurum ve kuruluşları ile tesislerden kaldırılmalı.

İÇ TEHDİT TANIMLANSIN
- Milli güvenlik kapsamında “iç tehdit” ifadesinin tarif edilerek somut hale getirilerek, yeniden tanımlanmalı.
- MGK’nın TRT üzerindeki “yayınlara milli güvenlik açısından danışmanlık yapma” görevi kaldırılmalı.
- MEB okulları ve üniversiteler, askeri okullar müfredatlarında darbe izleri silinsin.
- AB reformlarına devam edilmeli.
- Darbe dönemlerinde haksız mal edinerek ceplerin dolduranlar araştırılmalı ve bunun önündeki yasal engeller kaldırılmalı.

35. MADDE KALKMALI
- Darbe dönemlerinde çıkarılan TSK İç Hizmet Kanunu’nun 35. maddesi kaldırılmalı.
- Orduya siyaseti sokmadan Genelkurmay Başkanlığı, MSB’ye bağlanmalı.
- OYAK vb. kurumların Türk Ticaret Kanunu hükümlerine uygun hale getirilerek, orduyla hukuki bağı kesilmeli.
- Tüm askeri harcamalar Sayıştay tarafından şeffaf şekilde denetlenmeli.
- Darbe izi taşımayan, çağdaş demokratik yeni anayasa yapılmalı.

ASKERİ YARGI KALKMALI
- Askeri idare mahkemeleri ve askeri yargı kurumları kaldırılarak yargıda teklik sağlanmalı.
- Banka lisansları objektif şartlar çerçevesinde verilmeli. Banka sırrı, müşteri sırrı ve ticari sır niteliğindeki bilgiler TBMM’ye verilmeli.
- Kamuoyunda illegal yapılanmalar olarak bilinen JİTEM, kontrgerilla, derin devlet gibi kavramların karşılığı olan kurum veya kuruluşlar var ise bunlarla uluslararası savunma örgütlerinin varsa ilişkileri incelenmeli.
- Menderes’in “vatana ihanetten yargılanması ve alınan ceza” ve Bediüzzaman’ın mezarının bulunması da dahil, görevden alınma, hapis gibi mağduriyetleri gibi tüm haklar iade edilmeli.

JANDARMA KIR POLİSİ OLSUN
- Sivil hayata müdahale edebilen jandarma sistemi kaldırılarak görevleri “kır polisi” adıyla polise devredilmeli.
- Askeri okullara öğrenciler; ÖSYM sistemi ile alınmalı. Askeri liseler Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlanmalı.
- Sivil okullardaki askeri yanaşık düzen eğitimlerine benzer merasimler mutlaka kaldırılmalı. Okul müdürlerinin militer bir tınıyla verdikleri komutlar, ‘hazır ol’lar, ‘dikkat’ çekmeler terk edilmeli.
- Darbelerin olumsuz etkileri ve sonuçları hakkında toplumsal bilinci artıracak toplantı, yayın, film, belgesel gibi çalışmalar desteklenmeli.
- Darbeleri önlemek için devlet bünyesinde en azından bir müsteşarlık oluşturulmalı.
- Profesyonel askerliğe geçiş ile ilgili yasal mevzuat bir an önce tamamlanmalı.

ASKERİ LOJMANLAR KALKSIN
- Askerlere lojman, sosyal alan ve hastane vb. gibi mekanların oluşturulması kaldırılmalı.
- MİT tamamen sivilleşmeli. Dış istihbarat yanında iç istihbarat konusunda koordinasyon görevi üstlenmeli, Jandarma ve askeri istihbarat birimleri iç istihbarat, fişleme işlerine girmemeli.
- Milli bayramlar askeri nizam ve düzen içinde değil, katılımcı ve zengin içerikle kutlanmalı.
- Olağanüstü hal ve sıkıyönetim uygulamaları gözden geçirilmeli.
- Darbe dönemlerindeki yargılamalar yenilenmeli.

DARBEYE KARŞI ANIT
- TBMM kampusu içinde darbelere karşı “özgürlük ve demokrasi anıtı” açılmalı. Büyükşehirlerde darbeleri anlatan “darbe müzeleri” açılmalı.
- MGK sadece dış savunma ve seferberlik konularında görüşlerine başvurulan bir kurul olsun.
- Darbeciler yargılansın, darbeye teşebbüs ve teşvik edenler ağır cezayla yargılansın.