'Fikir özgürlüğü beklemez'

OLLİ REHN, 301 İÇİN KARARLI KONUŞTU: YA DEĞİŞMELİ YA DA KALDIRILMALI axsiy022.jpg Ankara'da bulunduğu sırada, fikir özgürlüğü ilkesiyle çelişen Fransız Ermeni soykırımı tasarısı konusunda eleştiri bombardımanına uğrayan ve yanıt bulmakta zaman zaman zorlanan Rehn, buna karşın hükümetin 301 ile ilgili olarak sergilediği "Her şey zaman içinde hallolur" yaklaşımına da karşı çıktı. Bu konuda "3, 5 veya 10 yıl bekleyemeyiz" diye konuştu.Rehn ile dün Türkiye'den ayrılmasından hemen önce konuştuk. Kıbrıs sorunu ile Türkiye'ye AB'de üyelik yerine "özel statü" verilmesi konusu dahil olmak üzere, Rehn'in çeşitli sorularımıza yanıtları şöyle: AB Komisyonu'nun genişlemeden sorumlu komiseri Olli Rehn'e göre, Türk-Ermeni ilişkileri hakkında düşüncelerini açıklayan Hrant Dink'e verilen ceza, 301 sayılı maddenin değiştirilmesi ya da kaldırılması için en önemli gerekçe. REHN: Başbakan Erdoğan ve Dışişleri Bakanı ile çok samimi görüşmelerimiz oldu. Hükümetin reformları uygulama iradesi konusunda kuşkum yok. 9'uncu reform paketinin bütünüyle geçmesi de çok önemli. Bu arada 301'nci madde konusunda da yapıcı görüşmelerimiz oldu. Ama henüz kesin bir şey söylemek mümkün değil. Türk-AB ilişkileri açısından karamsar bir ortamda geldiniz Ankara'ya. Temaslarınızdan sonra daha umutlu mu ayrılıyorsunuz? Emsal karar Dink - Maalesef önümüzde Hrant Dink ile ilgili karar duruyor. Bu karar bir üst mahkeme tarafından onaylandı. Fikir özgürlüğü açısından asıl emsal oluşturan da budur. Bu konuyu hem Başbakan, hem de Dışişleri ve Adalet bakanları ile ele aldık. Hukuki uygulamaların gelişmesiyle sorunun çözüleceğine inanıyorlar. Fakat işin rayına oturması için 3, 5 veya 10 yıl bekleyemeyiz. Fikir özgürlüğü, açık ve demokratik toplumları tanımlayan temel ilkelerdendir. Onun için 301'in değişmesi ya da kalkması gerekiyor. Elif Şafak'ı beraat ettiren mahkeme, fikir özgürlüğünden yana tavır koydu. Bu, Dışişleri Bakanı Gül'ün "Her şey zaman içinde rayına oturur" yaklaşımını haklı çıkarmıyor mu? - Türkiye'deki terör sorunu konusunda AB'de yeterince bilgi olduğunu düşünmüyorum. Türkiye ile birlikte Komisyon olarak bu durumu düzeltmemiz gerekiyor. Buradaki sorun bilgisizlikten kaynaklanıyor. Biz terörü tartışmasız olarak kınıyoruz. Hayatlarını kaybedenlerin ailelerinin acısını da paylaşıyorum. Türkiye ile teröre karşı birlikte mücadele ediyoruz. Ancak bu sadece bir güvenlik sorunu değil, aynı zamanda Güneydoğu'nun ekonomik ve sosyal olarak kalkınması sorunudur. Bu aynı zamanda Türkiye'nin tüm vatandaşlarına kültürel haklarını sağlaması sorunudur. Buna karşın fakirlik terör için bahane olamaz. Ateşkes konusuna gelince, burada kavramlara girmek istemiyorum. Ama kanımca her türlü şiddetin derhal durdurulması önemlidir. Çünkü şiddet çözüm getirmiyor, çözümü zorlaştırıyor. PKK terörünün bu toplumu ne denli travmatize ettiği Avrupa'da yeterince anlaşılıyor mu? Bir de PKK'nın ilan ettiği ateşkese ne diyorsunuz? Kıbrıs konusunda Finlandiya dönem başkanlığının üzerinde çalıştığı formül nedir? Kıbrıslı Türklere somut bir şeyler verecek mi, bu formül? - Finlandiya bu sorunu çözmek için çok çalışıyor. Hatta tam şu sırada Başbakan Vanhannen, Londra'da Başbakan Blair ile bu konuyu görüşüyor. İlgili taraflarla birlikte bu konu üzerinde daha çalışılması gerekiyor. Bu görüşmelerin sonuçlarını sızdırma işini Finlandiya'ya bırakmayı tercih ederim. Ancak şu kadarını söyleyebilirim. Finlandiya'nın formülü kilidi açmak için gördüğüm en iyi anahtardır. Türkiye dahil ilgili tarafların da şu ana kadar bu formülü reddetmeyip yapıcı bir yaklaşım içinde olmalarından dolayı memnunum. Bu uzun bir süre için ele geçecek son fırsat olabilir. Kıbrıs için formül - Doğrudur. Bunu bir tarafın mutlaka kaybettiği, diğerinin ise mutlaka kazandığı sıfır yekûnlu bir oyun olarak görmüyorum. Bu süreç çerçevesinde iki taraf da kazançlı çıkabilir. Buradaki asıl amaç, Kıbrıslı Türkler ile AB arasında doğrudan ticaret için gerekli koşulları oluşturmak ve böylece AB'nin taahhütlerini yerine getirmesini sağlamaktır. Başarılı olursak bunun BM çerçevesindeki çözüm arayışlarına da katkıda bulunacağına inanıyorum. O zaman Kıbrıslı Türkleri memnun edecek hususlar da var bu formülde. - Avrupa'da ordunun demokratik sivil kontrol altında olması önemlidir. Ancak benim ülkemde de (Finlandiya) silahlı kuvvetlere büyük saygı var. Politikacılarımız için de toplumu oluşturan tüm oyuncularla diyalog yürütmek çok önemli. AB üyesi olarak Türkiye ve ordusu Avrupa güvenliği açısından çok önemli bir oyuncu olacak. Genişlemeden Sorumlu Komiser olarak orduyu ilgilendiren konularda TSK ile diyaloğa girmem normaldir. Fakat ülkenizin siyasetini ilgilendiren konularda muhataplarım hükümet ve TBMM'dir. TSK ile bir polemik yaşadınız. Türk toplumu için çok önemli olan ordumuzun üst kademesiyle daha iyi bir diyaloğa girmeniz gerekmez mi? Özel statü konusu - Kimsenin fikir özgürlüğünü kısıtlamak istemiyorum, ama AB'de politikacıları Türk-AB ilişkileri konusunda daha sorumlu olmaya davet ediyorum. Özel ilişki söylemi hem AB'nin inanılırlığını zedeliyor, hem de Türkiye'deki reformların uygulanmasını olumsuz etkiliyor. Türkiye bugün Gümrük Birliği'ne dahil. Ayrıca Avrupa'nın güvenliği açısından ortağımızdır. Yani zaten özel ilişki içindedir. Bunun ötesinde tek bir şey olabilir. O da tam üyeliktir. Ancak bunun gerçekleşmesi de Türkiye'nin atacağı adımlara bağlı. Bugün Ankara'ya gelen Almanya Başbakanı Merkel, Türkiye için AB üyeliği yerine "özel statü" öneriyor. Fransa'nın Cumhurbaşkanı adaylarından Sarkozy de aynı düşüncede. Bu konuya bakışınız nedir? AB Komisyonu'nun genişlemeden sorumlu komiseri Olli Rehn'in "Avrupa'nın Yeni Hudutları" adlı kitabı bugün piyasaya çıkıyor. Rehn resimde, gelecek hafta Frankfurt Kitap Fuarı'nda sergilenecek olan ve Türkiye'nin AB üyeliğine güçlü destek veren kitabını yazarımız Semih İdiz için imzalarken görülüyor. KİTABINI İMZALADI