"Güneydoğu, Vietnam değil"

ABD'li gazeteci gözüyle Türkiye


       Merkezi ABD'de bulunan Gazetecileri Koruma Komitesi Yönetim Kurulu üyesi Kati Marton, gazeteci Nadire Mater'le dayanışma için Türkiye'deydi. Mehmedin Kitabı adlı kitabın ve yazar Mater'in beraat ettiği son duruşmayı izleyen Marton'la, gazeteciler, basın özgürlüğü, savaşlar, Güneydoğu ve Türkiye üzerine konuştuk.
       Kati Marton, temsil ettiği kurum dışında ABD eski Dışişleri Bakanı Richard Holbrooke'un da eşi olması nedeniyle ayrı bir önem arzediyordu.

Gerçekler acıdır

       Mater'in bir önceki duruşmasına ünlü televizyon gazetecisi Peter Arnett gelmişti. Söyleşi bu çizgiden başladı:
       "Bu davanın sizin için özel bir önemi mi var?"
       "Evet... Bu dava bizim için çok önemli."
       "Neden?"
       "Çünkü Nadire'nin kitabı kesinlikle ciddi bir gazetecilik ürünüdür. Sadece savaşan askerlerin söyledikleri, geleneksel gazetecilik standardı tutturularak anlatılıyor. Gerçek hayatlar yansıtılıyor. Ne yazık ki, gerçekler acıdır!"
       "Siz kitabı okudunuz mu?"
       "Geniş bir özetini okudum. Çok çarpıcıydı."
       Kati Marton, Amerikan toplumunun Vietnam savaşı sırasında çok acılar çektiğini, ama bunlarla "yüzleşerek" aştıklarını söylüyordu. Ancak bir "yanlış anlama"ya karşı da olağanüstü dikkat gösteriyordu:

Dost tavsiyeleri

       "Kürt sorunuyla Vietnam arasında bağlantı kurmak doğru olmaz. Çünkü Kürt sorunu Türkiye'nin topraklarında yaşanıyor. Vietnam bizim toprağımız değildi."
       Marton, ülkeleri aileye benzetiyordu, devleti de aile reisine:
       "Reis aile sırrını bireylerle tartışmalıdır. Saklanan bir sır ortaya çıktığı zaman aile reisine güven sarsılır."
       Amerikalı gazeteci, Nadire Mater'in beraatini bu çerçevede değerlerdiriyordu:
       "Mahkemenin verdiği karar kendine güvenen bir toplumun ilk işaretidir!"
       "Türkiye'yi izlemeye devam edecek misiniz?"
       "Evet. Biz ülkenizi şöyle idare edin, böyle idare edin demiyoruz. İyi dostların tavsiyeleri olur. Olumsuzluklarda da dikkat çekerler. Türkiye'nin daha iyi bir posizyonda olmasını istiyoruz. Eğer Nadire mahkum edilseydi, bu karar AB'de Türkiye'ye karşı olanların elinde cephane olurdu. Türkler çalışkan insanlar. AB, Türk varlığından çok kazançlı çıkacak."
       "Siz kendinizi gazeteci mi, yoksa ABD temsilcisi gibi mi hissediyorsunuz?"
       "Tabii ki gazeteci... ABD'yi mahkemede bir diplomat temsil etti."