Kritik cuma

TBMM Genel Kurulu’nda hakkında fezleke bulunan milletvekillerinin dokunulmazlıklarının kaldırılmasını öngören anayasa değişikliği teklifinin ilk turu sonunda oylar ‘referandum’ aralığında kaldı. Yarınki ikinci turda aynı tablonun çıkması halinde ağustosta referanduma gidilmesi ihtimali bulunuyor. CHP’nin siyasi tavrı kamuoyuna anlatmakta zorlanacağı düşüncesiyle “evet” oyu vermesi halinde ise dokunulmazlıklar kalkacak ve fezlekesi bulunan 138 milletvekili yargılanacak.
İlk tur oylama sonuçları, Ak Parti ve MHP’nin ‘evet’çi, HDP ve CHP’nin ‘hayırcı’ blokta kaldığını ortaya koydu. Maddelere geçiş, 1. madde ve 2. madde oylamalarında küçük değişiklikler dışında birbirine yakın sonuçlar çıktı. İlk turda maddelerine geçiş oylamasında 348 kabul, 155 ret, 8 çekimser, 25 boş oy kullanılırken, bu sayılar 1. madde oylamasında 350 kabul, 148 ret, 5 çekimser, ve 27 boş oy olarak gerçekleşti. 2. maddenin oylamasında 357 kabul, 149 ret, 17 boş, 6 geçersiz oy çıktı. İkinci turda toplam vekil sayısı 354 olan Ak Parti-MHP blokunun üzerinde oy çıkması CHP’den “evet” kullanan vekiller olduğunu da ortaya koydu.
En az 6 fire
MHP kulislerinde ise partinin 40 vekilinin tamamının “evet” oyu verdiği, Ak Parti-MHP toplam vekil sayısı ve CHP’den gelen oylar düşünüldüğünde ortaya çıkan en az 6 firenin Ak Parti’den olduğu iddia edildi.
317 milletvekili olan Ak Parti’de oy hakkı bulunmayan TBMM Başkanı İsmail Kahraman, Genel Kurul’u yöneten Ahmet Aydın ve Şehit Cenazesi’ne giden Şanlıurfa Milletvekili Halil Özcan oylamaya katılamadı. Ak Partili 6 milletvekilinin “hayır”, “boş” veya “çekimser” oy kullanıp kullanmadığı gizli oylama nedeniyle belirlenemedi. Ak Partili yetkililer ise firenin kendilerinden olmadığı konusunda iddialı açıklamalarda bulundu. CHP’de ise Deniz Baykal, Birol Ertem, Gürsel Erol ve Muharrem İnce olmak üzere 4 vekil oylamaya katılmadı. HDP ise yemin etmediği için oy kullanamayan Leyla Zana dışında 7 vekil Genel Kurul’a gelmedi.
Tablo değişmedi
Teklifin 1. maddesi üzerindeki oylamada ise 531 oy kullanılırken tablo pek değişmedi. 350 “evet” oyuna karşılık, 150 ret, 27 boş, 5 çekimser ve 1 geçersiz oy çıktı. Böylece maddelerine geçiş oylamasında olduğu gibi 1. madde de referandum aralığında kaldı. Oylama rakamlarında ise küçük çaplı değişiklikler yaşandı.
Evetçi CHP’liler
Teklifin 529 milletvekilinin katıldığı 2. maddesi üzerindeki oylamada ise ‘evet’ oyları ilk oylamaya göre 9 daha fazla çıktı.
2. madde oylamasında 357 “evet” oyuna karşılık, 149 ret, 17 boş ve 6 çekimser oy kullanıldı. Böylece 2. madde de referandum aralığında kaldı ama oylama 354 vekili bulunan Ak Parti-MHP blokundaki firelerin ortadan kalktığı ve CHP’den ‘evet’çi bloka oy kaydığı sonucunu net şekilde ortaya koydu.
İlk oylamaların sonucunun 330 ila 367 referandum aralığında çıkması yarın yapılacak oylamayı kritik hale getirdi. İlk tur oylamalar, yarın yapılacak 2. tur ve tümü üzerindeki oylamaların referandum aralığında kalacağının işareti olarak değerlendirildi.
Çoklu olasılık
İlk tur oylama sonuçları bir sonuç doğurmadığı için milletvekilleri gerçek düşüncelerini ve oylarının renklerini belli etmeyerek kendilerini gizleyebiliyor. Kulislerde bu olasılık düşünüldüğünde teklife ret oyu vermek isteyen Ak Parti ve MHP blokundaki vekillerin 2. turda sürpriz yapabileceği ifade ediliyor. İkinci turdaki ilk oylama sonucunun 330’un altında çıkması halinde ise Ak Parti’nin teklifi geri çekmesi de başka bir olasılık. Ancak Ak Parti yönetiminin milletvekillerinin perşembe akşamında Ankara’ya davet etmesi ve oylama günü sabah toplu kahvaltıya çağırması işin nasıl sıkı tutulduğunu gözler önüne seriyor. “1 oy 1 oydur” düşüncesinden hareket eden Ak Parti, TBMM Başkanı Kahraman’ın Cuma Günü Genel Kurul’u yönetmesini sağlayarak oylamaya verdiği önemi ortaya koyuyor.
Kilit CHP
Kilit konumdaki CHP’nin aynı tavrı sürdürmesi halinde ağustosta referandum sandığının kurulması kulislerde ağırlıklı görüş olarak dile getiriliyor. CHP’nin siyasi tavrı kamuoyuna anlatmakta zorlanacağı düşüncesinden hareketle “evet” oyu vermesi halinde ise 667 fezlekesi bulunan 138 milletvekili yargılanacak.
Referandum olursa
İkinci tur oylamada da, değişiklik teklifinin 330’un üzerinde ancak 367’nin altında kalması durumunda Cumhurbaşkanı, teklifi referanduma götürebilecek. Anayasa değişikliği teklifinin 367’nin üzerinde destek alması durumunda Cumhurbaşkanı isterse referanduma gidiliyor. Oy dengesi değişmez, Cumhurbaşkanı referanduma götürmek isterse büyük olasılıkla ağustosta halkın önüne sandık konulacak.
Teklifin 367 ve üzerinde bir oy alması ve Cumhurbaşkanı tarafından halkoyuna sunulmaması halinde anayasa değişikliği düzenlemesi Resmi Gazete’de yayımlanacak ve dokunulmazlıkların kaldırılması için süreç başlayacak, dosyalar, ilgili mercilere iade edilecek. Milletvekillerinin yasama dokunulmazlığının kaldırılması, üyeliğinin düşmesi anlamına gelmiyor. Dokunulmazlıkların kaldırılması, hakkında suç isnadıyla dosya düzenlenen milletvekili için yargı yolunu açıyor. Milletvekilliğinin kesin hüküm giyme veya kısıtlanma halinde düşmesi, bu husustaki kesin mahkeme kararının Genel Kurula bildirilmesiyle mümkün olacak. Kararın Genel Kurulda okunduğu anda milletvekilliği düşecek. Düzenleme Cuma günü yasalaşırsa vakit kaybetmeksizin onay için Cumhurbaşkanı’na gönderilecek. Cumhurbaşkanı’nın 15 gün inceleme süresi bulunuyor.