Papa'nın Türkiye ziyareti

13 SORU 13 CEVAP 1 Ziyareti kim istedi? Papa'nın ziyareti 1059'dan bu yana ayrı olan Katolik ve Ortodoks kiliselerinin birliğini sağlamak için 1967'de Papa 6. John tarafından başlatılan girişimlerin devamı niteliğini taşıyor. Papa, Fener Rum Patrikhanesi tarafından geçen yıl kendisine yapılan Aziz Andreas Yortusu'na katılma davetini kabul etmiş, ancak ziyaretin emrivaki biçiminde yapılmasından rahatsız olan Türkiye daveti bir yıl sonrasına atmıştı. Papa 16. Benedictus'un, Ortodoks Kilisesi ile diyalog amacıyla gerçekleştirme kararı aldığı Türkiye ziyareti, Almanya'da yaptığı İslamiyeti eleştiren konuşması sonrasında tüm dünyanın adım adım izleyeceği bir ziyaret haline dönüştü. Papa'nın Türkiye ziyareti konusunda merak edilenlerler ve yanıtları şöyle: 2 Diğer papa ziyaretlerinden farkı nedir?Papa 16. Benedictus'un Almanya'nın Regensburg şehrindeki konuşması olmasaydı diğer iki Papa'nın yaptığı ziyaretlerden hiçbir farkı olmayacaktı. Ancak o konuşmada İslam dininde akıl ile inanç arasında bir bağ olmadığı ve Hz. Muhammed'in dinini kılıçla yaydığı şeklindeki sözlerine İslam dünyasından gelen tepkiler gezinin hem güvenlik, hem siyasi hem de dini açıdan başta Müslüman ülkeler olmak üzere tüm dünya tarafından adım adım izlenecek bir ziyaret haline dönmesine neden oldu. 3 Ziyaretin hangi boyutu önemli? Planlama aşamasında Papa'nın Patrik Bartholomeos'la buluşmasının yer alacağı İstanbul boyutu öne çıkıyordu. Ancak Regensburg konuşması sonrasında Ankara'da Diyanet İşleri Başkanı ile görüşecek olması ve buradaki açıklaması nedeniyle devlet ziyareti boyutu daha önem kazandı. 4 Neden dünyanın ilgisi Türkiye'ye yöneldi?Papa Hristiyan olmayan ve halkının çoğunluğu Müslüman bir ülkeye ilk ziyaretini yapacak. Regensburg konuşmasına İslam dünyasından gelen tepkiler karşısında Vatikan yapıcı düzeltmeler yaptı ancak kırgınlık giderilemedi. Papa'ya en ağır tepkiyi gösteren merkezlerin başında Ankara geldiği için, dünya Papa'nın bu şehirden İslam dünyasına vereceği mesajı bekliyor.5 İslam dünyasına hangi mesajı verecek?Papa'nın İslam dinine hakaret etme gibi amacı olmadığını, tüm dinlerin bir aile olduğunu, insanlığın iyiliği için uğraştıklarını, bu nedenle dinlerarası diyaloğun geliştirilmesi temennisini dile getirmesi bekleniyor. Tepki çeken sözler 6 Sultanahmet Camii'ni ziyaretinin anlamı nedir?Papa'nın İslam dinine saygısını göstermek için yapacağı iki jestten biri bu olacak. Sadece Papalık döneminde değil, hayatında ilk kez bir camiye ve ilk kez Türkiye'de girecek. 7 Diyanet'e gidişinin taşıdığı anlam nedir?Sadece liderleri ziyaret eden Papa, hükümet tarafından atanan bir yetkili olmasına rağmen Diyanet İşleri Başkanı'nı makamında ziyaret ederek ikinci jestini yapacak. Bu ziyaret, Papa'nın İslam dünyasında kendisini ifade edebileceği tek muhatap olarak modern İslam'ın temsilcisi Türkiye ve onun Diyanet İşleri Başkanı'nı seçtiği mesajını taşıyor. 8 Ziyaretin Türkiye açısından diğer önemi nedir?Papa olmadan önce, Kardinal Ratzinger sıfatıyla yaptığı açıklamada Türkiye'nin AB üyeliğine karşı çıkarak, Avrupa'nın Hıristiyan kökleri itibariyle Türkiye'nin "başka kıtaya ait olduğunu" söylemişti. Türkiye ziyaretinde bu görüşlerini değiştirip değiştirmediği ortaya çıkacak. İlk kez camiye gidecek 9 Papa, 30 Kasım'da Patrikhane'de olmak için neden ısrar ediyor?1059'da birbirinden ayrılan Roma Kilisesi (Katolikler) ile Doğu Kilisesi (Ortodokslar) arasında 1967'de başlayan diyalog sürecinin hedefi Hıristiyanların birleşmesi. Kilise tarihi uzmanı Papa, birliği sağlama çalışmalarına öncelik vereceğini ilk konuşmasında açıklamıştı. 30 Kasım, Hz. İsa'nın havarilerinden Ortodoks Kilisesi'nin koruyucusu Aziz Andrea'yı anma günü olduğu için, bu Papa da selefi 2.Jean Paul gibi Ortodoks Patrikhanesi'ni o gün ziyaret ediyor. Papa ile Patrik'in Ortodoks kilisesinde birlikte ayin yönetmesi ve birliği sağlama çalışmalarına kurumsal nitelik kazandıracak ortak deklarasyon imzalamaları Katolik ve Ortodoks alemi açısından tarihi adım olacak. 10 Papalar için Ayasofya ziyareti neden önemlidir?Hristiyanlığın en anıtsal yapılarından olan Ayasofya, 1000 yıldan fazla Doğu Roma İmparatorluğu'nun ve Ortodoks dünyasının ana kilisesi olmuştur. Haçlı seferleri sırasında Ayasofya'nın da yağmalanması Katolikler ile Ortodokslar arasında 1059'da başlayan ayrılığı daha da derinleştirdiği için, Doğu ve Batı kiliseleri arasında birleşmeyi (ekümenizm) savunan son üç Papa da bu mekânı ziyaret etmeye özen göstermiştir.11 Türkiye Ayasofya için neden hassas?Türkiye Ayasofya'nın kilise olarak algılanmasını ve Hıristiyanların "hac" mekanı haline gelmesini istemiyor. İslami çevrelerin, cami olarak kullanılması talepleri karşısında bu tarihi yapının dini bir mekan olarak değil "müze" olarak kullanılması benimsenmiş durumda. Türkiye, bu statünün iki tarafın provokatif hareketleriyle bozulmasını kesinlikle istemiyor. Papa'ya ziyaretin "müze ziyareti" olduğu vurgulanarak, Müslümanları tahrik edecek dini tavılardan kaçınması gerektiği iletildi. 12 Ziyaret sırasında kim kime nasıl nitap edecek?Papa Cumhurbaşkanı'na "Sayın Cumhurbaşkanı", Diyanet İşleri Başkanı'na da "Sayın Başkan" ya da "Sayın Profesör" derken, Cumhurbaşkanı ve Diyanet İşleri Başkanı kendisine "Papa Hazretleri" diye hitap edecek. Papa, Patrik Bartholomeos'a "Sayın Ekümenik Patrik" diye hitap ederken, Patrik de kendisine "Kutsal babamız" diyecek.13 Ziyaret sırasında ekümenik tartışması yaşanacak mı?Türkiye Patrik Bartholomeos'nun 'Ortodoks aleminin evrensel lideri' anlamına gelen ekümenik statüsünü kabul etmiyor. Patriği "ekümenik" kabul eden Papa'nın bu ifadeyi Türkiye'de yapacağı açıklamalarda kullanmaması istendi. Patrikhane ısrarı