İdeal play-off nasıl olmalı?
Ligde sona yaklaştıkça hedefsiz müsabaka sayısının artışı, alt grubun iki yıldır rekor düzeyde kopması gibi faktörler... Uğur Meleke
Perşembe günü bu sütunda play-off fikrini neden desteklediğimi dilim döndüğünce anlatmaya çalışmıştım. Özetle, ligde sona yaklaştıkça hedefsiz müsabaka sayısının artışı, alt grubun iki yıldır rekor düzeyde (her 3 takım 30 puanın altında kalarak) kopması gibi faktörler bizi alternatif metot geliştirmeye itiyor. Kulüp takımlarımız UEFA sıralamasında, milli takımımız da FIFA sıralamasında düşüşteyken tabloyu pespembe göremeyiz; rekabet arayışına büsbütün sırtımızı dönemeyiz.
Yalnız yerim dar olduğundan mıdır, oynamayı bilmediğimden midir nedir; şu meşhur sorunun cevabını Perşembe günkü yazıda eksik bırakmışım: Bu play-off uygulaması madem bu kadar matah bir şeydir; neden İngiltere, İspanya, Almanya gibi liglerde uygulanmıyor?
Sualin basit bir cevabı var aslında: Onlar Avrupa’ya 7 takım gönderiyorlar. Örneğin geçen yıl (kupa finalini de Barça-Real oynadığı için) La Liga yedincisi Atletico Madrid Avrupa Ligi bileti almış. Yedinci takım Avrupa bileti alacağı için zaten ligin neredeyse sonuna kadar ilk 10-11 takım yarış içinde oluyorlar. Üstelik La Liga’da geçen yıl 43 puanlı Deportivo küme düşerken son haftaya 6 takım ikinci lig korkusuyla girmişlerdi. İngiltere’de de geçen yılın küme düşme hattı İspanya’dan farksızdı. Yani büyük liglerin “hedefsiz takım krizi” derin değil. O yüzden play-off ihtiyacı da duymuyorlar.
Play-off ihtiyacını Belçika duyuyor, Hollanda duyuyor, Yunanistan duyuyor; çünkü Avrupa’ya daha az takım gönderiyorlar, çünkü liglerindeki büyük-küçük uçurumu daha derin. Aynen bizim gibi. Takım sayımızı 20’ye çıkarmayı değil de, 16’ya düşürmeyi düşünmemiz gerekliliği de aynı sebepten...
Play-off soruları
Peki ideal play-off nasıl olmalı? Mesela Yunanlılar’ın play-offa başlarken uyguladıkları “puan taşıma” modeli mi iyi; Hollandalılar’ın çift maçlı eliminasyon düzeni mi? İtalya Serie B gibi play-off oynanması için bir puan farkı limiti mi koymalı, Belçika gibi 14 takımı play-offa mı sokmalı?
Grup uygulaması konusu
TFF, normal sezon sonunda iki play-off grubu oluşturacak; her iki grupta dörder takım çift devreli lig usulü karşılaşarak sıralanacaklar. Belçika ve Yunanistan’ın kullandığı metot da, aşağı yukarı bu... Hollanda’ysa 5 ile 8’inci basamak arasındaki takımları çift maçlı eliminasyon düzeniyle oynatıyor. Hollanda’da ortaya daha fazla heyecan çıkıyor (Geçen yıl Groningen-ADH eşleşmesindeki 1-5, 5-1 heyecanı gibi)... Ama Belçika ve Yunanistan’da normal sezona daha fazla değer atfedilmiş oluyor.
Ben TFF’nin grup uygulamasını destekliyorum, ortaya Şampiyonlar Ligi tadında iki tane harika mini lig çıkacak. Sadece (Yunanistan’daki gibi) normal sezon birincisinin play-offa girmeden şampiyon ilan edilmesinin daha adaletli olacağını düşünüyorum.
Puan taşıma konusu
TFF, normal sezon puanlarının yarısını play-offa taşımayı öngörüyor. Yarım puanlar bir üste tamamlanacak, ama play-offta puan eşitliği halinde o yarımı eksik olan takım avantajlı olacak...
Belçika da puan taşıma konusunda bizimle aynı mantığı benimsemiş, Yunanistan’ın düzeniyse normal sezon puanlarının yüzde 20’siyle play-offa başlama şeklinde... Yalnız Yunanlılar, beşinci takımın puanını 0 kabul edip, üstündeki ekiplerin beşinciyle farkını beşe bölmeyi tercih etmişler. Yaptıkları uygulamanın normal sezon puanlarını direkt beşe bölmeyle bir farkı olmadığını anlayamamışlar galiba(!). Ataları matematikte bu kadar ileriyken, 21’inci yüzyıl Yunanlılarının bu hesabı yapamaması garip değil mi?
Espri bir yana, puan taşıma konusunda Belçika modeli daha âdil gibi duruyor. Ama bir puan farkı limiti konması gerekliliği açık. Normal sezonu lider takım ikinciye 20 puan fark yaparak bitirirse, ortaya çok tatsız bir ligin ardından çok tatsız bir play-off konacağı kesin.
Averaj konusu
TFF, play-off grubuna normal sezon gollerini taşımıyor. Play-off grubunda puan eşitliği halinde (yarım puan avantajı da söz konusu değilse) o 6 maçtaki gol averajını dikkate almayı düşünüyorlar. Bu tercihte bir tezat söz konusu... Normal sezonda ikili averaj uygulayıp, play-offta genel averaja bakılması bir kafa karışıklığı doğurabilir. Benim fikrim, İtalya Serie B’ye benzer bir düzen uygulanması: İki takım puan eşitliği yaşarsa, normal sezonu üstte bitiren takım avantajlı sayılsın...
Türkiye Kupası konusu
Spor kamuoyunun kafasındaki en yaygın soru işaretlerinden biri de, Türkiye Kupası galibinin (ya da finalistinin) normal sezonu dördüncü, beşinci ya da yedinci sırada bitirmesi gibi durumlarda ne olacağı konusu...
Örneğin Türkiye Kupası finalini normal sezon üçüncüsü Bursa’yla, dördüncüsü Gaziantep oynamışsa bu iki takımın play-offtaki durumları ne olacak? Her iki takımın play-off sonunda Şampiyonlar Ligi’ne gitme ihtimali de, Avrupa’nın dışında kalma durumu da söz konusu! Bursaspor’a “Play-offa girme, Avrupa Ligi’ne git” deseniz; “Benim Şampiyonlar Ligi’ne girme şansım var” diyecek... Play-offa girip, grubunu dördüncü bitirip, alttan gelene tek maçlık finalde elenip Avrupa’nın dışında kalırsa da, “Ben, Türkiye Kupası’nı kazanmıştım” diyecek haklı olarak...
Bu sorunu yaşamamak için öncelikle TÜRKİYE KUPASI FİNALİNİ KESİNLİKLE MART SONUNDA OYNATMAK GEREK... Play-offta bir kafa karışıklığı yaşanmaması için Türkiye Kupası finalistine Avrupa Ligi bileti verme uygulamasından da vazgeçilebilir.
* * *
Play-off uygulaması kalıcı olur mu, gelecek yılın sonunda terazi neyi gösterir bilemiyorum... Ama play-offun iki ay sonra tekrar futbol konuşabilmemize katkı yaptığına inananlardanım. En iyisi galiba sadece çimlere bakmak, sadece futboldan keyif almaya çalışmak.