Dünya Son dakika... Küresel deprem! ABD yalnız kaldı...

Son dakika... Küresel deprem! ABD yalnız kaldı...

09.05.2018 - 07:57 | Son Güncellenme:

ABD lideri Trump İran'la nükleer anlaşmayı iptal etti ancak taraf olan diğer ülkelerden art arda 'Anlaşmaya devam' mesajları geliyor. Avrupa Birliği, İran'a yaptırım uygulamayacağını duyurdu. Putin de karardan dolayı derin endişe duyduğunu açıkladı. AP haber ajansı, İranlı milletvekillerinin bu sabah parlamentoda bir ABD bayrağını yakıp 'Amerika'ya ölüm' diye bağırdıklarını bildiriyor. Muhafazakâr Kayhan gazetesi, "Trump nükleer anlaşmayı yırtıp attı. Bizim de yakma zamanımız geldi" derken, reformist İtimat gazetesi, "Baş belası olmadan nükleer anlaşma" manşetini attı.

Son dakika... Küresel deprem ABD yalnız kaldı...

17.50 : Fransa Başbakanı Macron, Ruhani'yi telefonla arayarak nükleer anlaşmayı ve bölgesel istikrarı sürdürmenin önemini vurguladı.

Haberin Devamı

17.07 : ABD Savunma Bakanı Jay Mattis, diğer müttefiklerle çalışarak İran'ın hiçbir zaman nükleer silaha sahip olmamasını garantileyeceklerini söyledi.

16.50 : Tahran'daki eski ABD Büyükelçiliği binası önünde toplanan İranlı öğrenciler, Amerika ve Trump'ı protesto etti.

16.00 : İran Savunma Bakanı Emir Hatemi, dış güçlerin kendilerini tehdit edemeyeceğini söyledi.

15.00 : İngiltere Dışişleri Bakanı Boris Johnson, ülkesinin parlamentosuna yaptığı konuşmada, "Trump yönetimi artık anlaşmadan çekildiğine göre, ortak endişelerimizi gideren ve müzakere edilmiş yeni bir çözümü nasıl bulacaklarını anlatmak onlara düşer" dedi.

14.45 : Trump'ın yeni Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton, ABD Başkanı’nın kararını açıklama yapmadan hemen önce verdiğini öne sürdü.

Haberin Devamı

14.35 : Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ABD’nin kararından dolayı derin endişe duyduğunu belirtti.

14.25 : Almanya Başbakanı Angela Merkel, mevcut nükleer anlaşmayı tartışmaktansa, onu da aşan yeni bir anlaşmayı tartışmanın daha önemli olduğunu söyledi.

14.00 : Irak Cumhurbaşkanı Fuad Masum, Trump'ın kararından dolayı üzüntü duyduğunu ifade etti.

12.15 : İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, Trump'ın konuşmasını 'aptalca ve yüzeysel' olarak niteledi: "Konuşurken 10'dan fazla yalan söyledi."

11.30 : Avrupa Birliği anlaşmaya tamamen bağlı kalacağını ve İran yükümlülüklerini yerine getirdiği sürece yaptırım uygulanmayacağını açıkladı.

İngiltere, Fransa ve Almanya ise ortak açıklama yaptı: "ABD'nin kararına karşı İran'a itidal çağrısında bulunuyoruz; İran anlaşmanın getirdiği sorumluluklarını karşılamayı ve tam iş birliğini sürdürmeli."

11.20 : Çin anlaşmayı korumak için çalışacağını vurguladı.

11.10 : Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Moskova'nın anlaşmaya bağlı olduğunu söyledi. Rusya Dışişleri Bakanlığı'nın açıklamasında ise, Moskova'nın karardan büyük hayal kırıklığına uğradığı vurgulandı, söz konusu adım 'uluslararası hukukun küstahça ihlali' olarak nitelendi.

11.00 : İran Devrim Muhafızları Komutanı Muhammed Ali Caferi, AB'nin ABD'ye bağlı olduğunu belirterek "Avrupa'nın İran ve Amerika arasında bağımsız bir seçim yapamayacağı açık" dedi.

Haberin Devamı

10.50 : İran Parlamentosu, ‘orantılı ve mütekabil’ bir resmi tepki için hazırlanan önergeyi oylayacak.

10.20 : Çin’in Ortadoğu Özel Temsilcisi Gong Xiaosheng, taraf olan bütün ülkelerin anlaşmaya bağlı kalması gerektiğini vurguladı. Sorunların çözümü için diyalog ve müzakereyi işaret etti.

İran basını: 'Amerika’ya ölüm, sadece bir slogan değil'

10.10 : İran basını, Trump’ın kararını lanetlemekte hemfikir, ancak verilecek tepki konusunda farklı görüşlere sahip.

Ülkedeki reformcu kanadın önde gelen gazetelerinden İtimat, “Baş belası olmadan nükleer anlaşma” manşetiyle çıkarak, anlaşmaya ABD olmadan da devam edilebileceğini vurguladı.

Yine reformistlere yakın olan Aftab gazetesi de aynı görüşü paylaştı.

Anlaşmaya karşıt tutumuyla bilinen muhafazakâr Kayhan gazetesi ise “Trump nükleer anlaşmayı yırtıp attı. Bizim de yakma zamanımız geldi” ifadesini kullandı.

İran Devrim Muhafızları'yla bağlantılı Javan (Civan) gazetesi de manşetinde “Amerika’ya ölüm, sadece bir slogan değil. Bizim nezdimizde ABD ölü” diyerek, tepki gösterdi.

Haberin Devamı

Anlaşmayı kurtarmak için görüşecekler

08.55 : Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian, bu sabah yaptığı açıklamada, nükleer anlaşmanın ölmediğini söyledi.

TÜRKİYE'DEN İLK TEPKİ

"Türkiye, İran'ın nükleer programına ilişkin çözümün tek yolunun diplomasi ve müzakereler olduğunu her zaman savunagelmiş ve geçmişte de bu doğrultuda yoğun çaba göstermiştir.

2015 yılında kabul edilen Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) yayılmanın önlenmesi konusunda atılmış önemli bir adımdır. Sözkonusu Plan en zor konuların dahi müzakerelerle çözülebileceğini göstermiştir.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 2231 sayılı kararıyla anlaşmanın uygulanmasını takiple görevlendirilen Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA), İran’ın Anlaşma’ya uygun hareket ettiğini dönemsel raporlarıyla teyid etmektedir. Hal böyleyken ABD’nin anlaşmadan çekilmeye karar vermiş olmasını talihsiz bir adım olarak değerlendiriyoruz.

Olabilecek her türlü görüş ayrılığı ve tereddütlerin uygun zeminlerde, uygun mekanizmalar işletilmek suretiyle ve diplomasi yoluyla ele alınması gerektiğine dair inancımızı koruyoruz. Anlaşmaya dair uyuşmazlıklar için KOEP’te öngörülen Ortak Komisyon Mekanizması işletilmelidir.

Kapsamlı Ortak Eylem Planı korunmalı ve UAEA’nın denetiminde, tam bir şeffaflık içinde, kesintisiz ve eksiksiz biçimde uygulanmasına devam edilmelidir."

Dışişleri Bakanlığı

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı raporlarına göre İran'ın anlaşmaya uyduğunu belirten Le Drian, İngiltere, Almanya ve İran dışişleri bakanlarıyla gelecek hafta Pazartesi günü bir araya gelip son durumu değerlendireceklerini aktardı.

08.20 : Associated Press (AP) haber ajansı, İranlı milletvekillerinin bu sabah parlamentoda bir ABD bayrağını yakıp 'Amerika'ya ölüm' diye bağırdıklarını bildiriyor.

İran parlamento başkanı Ali Laricani ise, Trump'ın anlaşmayı kavrayabilecek zihni kapasitesinin olmadığını söyledi. Laricani ayrıca, Trump'ın yalnızca güçten anladığını ve nükleer anlaşmayı devirmesinin diplomatik bir şov olduğunu savundu. Parlamento başkanına göre, ABD'yi izole edecek söz konusu karar küresel barış ve güvenliğe tehdit.

07.55 : İran'ın resmi televizyonu Press TV, nükleer anlaşmada imzası bulunan diğer ülkeler İngiltere, Almanya ve Fransa'nın Trump'a muhalif görüşlerini öne çıkardı, Obama'nın çağrısını izleyicilerine aktardı. Press TV, beklendiği gibi Ortadoğu'daki ezeli düşman Suudi Arabistan'ın Trump'a destek verdiğini de ekrana getirdi.

Haberin Devamı

İran Daily gazetesi 'Ruhani yaptırım tehditlerini umursamadı, dünya ile yapıcı ilişkiler önerdi' manşetiyle okuyucularının karşısına çıktı.

CNN: Global bir deprem serbest kaldı

07.50 : Amerikan CNN International kanalı, 'Trump'ın kararı global bir depremi serbest bıraktı' başlığıyla yayınladığı analiz, "Geldiler, gördüler ve ikna etmek için başarısız oldular" diye başlıyor. CNN'nin sözünü ettiği kişiler, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Almanya Başbakanı Angela Merkel ve İngiltere Dışişleri Bakanı Boris Johnson.

Washington Post gazetesi de Fransa, İngiltere ve Almanya'nın yoğun çabasına rağmen Trump'ın masadan kalktığına vurgu yaptı.

Son dakika... Küresel deprem ABD yalnız kaldı...


The Guardian: Yeni bir Körfez krizi kapıda

07.40 : İngiliz The Guardian gazetesinin başlığı 'Trump'ın ABD'yi çekmesiyle yeni bir Körfez krizi endişesi var' oldu.

The Times, manşetinde 'Trump İran'la 'çürümüş' nükleer anlaşmayı terk etti' başlığını tercih etti.

İngiltere'nin muhafazakar gazetelerinden The Daily Telegraph, Trump'ın 'Söz verirsem, tutarım' ifadelerini manşetine çekti.

İsrail'de bayram var

07.30 : Trump'ın verdiği bir karar daha, yine İsrail'de bayram havası estirdi. İsrail'in BM Büyükelçisi Danny Danon, 'tarihi' olarak nitelediği kararı "Orta Doğu'ya güvenlik ve istikrar getirecek yeni bir dönemin başlangıcının habercisi" sözleriyle övdü.

Danon, "Terörü destekleyen ve istikrarsızlığı körükleyen bu rejime karşı oluşturulacak birleşik bir hareket, bölgemizi ve tüm uluslararsı topluluğu tehdit eden İran saldırganlığına bir son verecektir" dedi.

İsrail'in Haaretz gazetesi ise, Trump'ın dünyayı sallayan kararı almasında Netanyahu'nun rolünü öne çıkaran bir analiz yayınladı ve başlıkta 'Küt diye ölmek' ifadesi dikkat çekiyor.

ABD şirketlere 180 gün süre verecek

07.25 : ABD, İran'la iş yapan şirketlere kontratlarını sonlandırmaları için 180 gün müddet verecek.

07.20 : İran ile P5+1 olarak adlandırılan ABD, Çin, Rusya, Almanya, Fransa ve İngiltere tarihi bir anlaşma imzaladı.

Temmuz 2015'te varılan anlaşmaya göre, İran uranyum zenginleştirmeyi azaltacak, buna karşılık da bazı ekonomik yaptırımlar kaldırılacaktı.

Resmi adı Ortak Kapsamlı Eylem Planı olan anlaşma, İran'ın uranyum zenginleştirmeyi nükleer silah yapmaya yetecek düzeye çıkarmamasını öngörüyor. Anlaşmadan sonra İran'ın Natanz ve Fordo tesislerindeki santrifüj sayısı azaltıldı ve tonlarca az zenginleştirilmiş uranyum Rusya'ya gönderildi.

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'ndan denetçiler İran'ın nükleer tesislerinde teftiş yapma yetkisine sahipti.

07.00 : ABD'nin İran'la nükleer anlaşmadan çekilmesine gelecek tepkileri gün boyunca canlı blogla aktaracağız.