Sosyal medyayla erken tanışmanın riskleri

Bugünün çocukları son derece gelişmiş ve yaygın bir teknoloji kullanımının içinde doğuyorlar. Eskiden lüks sayılabilecek bilgisayar, telefon gibi aygıtların artık kolay ulaşılabilir olması, bunların kullanımının yaşam kültürünün bir parçası haline dönüşmesi, çocukların çok erken yaşlarda teknoloji ve sosyal medyayla tanışmalarını sağlıyor.

Acıbadem Üniversitesi Atakent Hastanesi’nden Uzman Psikolog Reyhan Algül, çocukların sosyal medyayla ilişkisiyle ilgili sorularımızı yanıtladı.

Sosyal medyanın çocuklara sunduğu avantajlar var mı? Varsa neler?

Buradaki en önemli şey doğru kullanmayı öğrenebilmek. Doğru ve sınırlı bir zaman dilimi içinde kullanıldığında; birçok bilgiye ulaşma, araştırma yapma ve bilme isteğinde artış gibi pozitif eğilimler yaratabilir. Yaratıcı düşünceyi destekleyebilir. Okulların ve ailelerin çocuklara yeterli sosyalleşme ortamları sunamamalarına karşı az da olsa bir alternatif olarak düşünülebilir. Arkadaşlarıyla sürekli iletişim içinde olmak çocuğun aidiyet gibi ihtiyaçlarına karşılık verebilir.

Yetersizlik duygusu olabilir

Sosyal medyanın çocuklar için dezavantajları neler?

Sosyal medya ve internet kullanımı riskler de içermektedir. Çocuk kendini sanal dünyanın tehlikelerinden nasıl koruyacağını bilemiyor. Çocuk hangi bilginin doğru, hangisinin yanlış olduğunu ayırt edemeyebilir.

Yanlış bir bilgiyi doğru zannedebilir ve buna inanabilir. Ayrıca çocukların sanal dünyada fazla vakit geçirmeleri okulda öğrenme sorunlarına, dikkatte bozulmalara, takıntılı düşüncelere, ilişki kurmada yetersizlik ve arkadaş ilişkisinde bozulma gibi durumlara da neden olabilir.

Çocuk sosyal medyayla kaç yaşına kadar kesinlikle tanışmamalı?

Küçük yaşlarda tabii ki önerdiğimiz bir şey değil. Çok yaygın olarak küçük yaştan itibaren sussun/oyalansın/ ağlamasın diye eline tablet verilen çocuklar oldukça fazla. Yine çocuğunun tablette bir oyun açmasını ya da bazı sitelere girebilmesini zeka göstergesi sanan aileler var. Böyle bir kullanım ortamında yetişen çocukları bu dünyadan ayırabilmek de son derece zorlaşıyor.

Küçük bir çocuğun gerçek ilişkileri deneyimlemeye ihtiyacı vardır. Oyun oynamak, akran ilişkileri, yaşa bağlı görevler çocuğun sosyal medyada sayfa açmasından çok daha elzemdir.

Ne yazık ki bazı ailelerin daha çocukları doğmadan sosyal medyada onlar adına sayfa açtıklarını, hesap oluşturduklarını görüyoruz. Hatta çocuklarının her hallerini sanal ağlarda paylaşan insanlar var. Bir ebeveyn sanal dünyada kendi narsizmini doyurmaya çalışırsa, çocuğun da sanal ağlar içinde kendini var etmeye çalışması kaçınılmazdır.

Anne babaların bu konuda ne gibi tedbirler almaları gerekiyor?

Öncelikle ebeveynlerin çocukların sanal ağlarla olan ilişkilerini yönetebilmeleri gerekiyor. Yasaklamak değil yönetebilmek. Önce çocuğu bilinçlendirmek, bu konularda bilgilendirmek ve eğitmek gerekiyor. Bunun için de mutlaka ebeveynlerin kendilerini, güvenli sosyal medya kullanımı konusunda geliştirmeleri şart.

Koruyucu ağ ve programların kullanılması çok önemli. Aileler; çocuğun kimlerle, neler yazıştığının, neler araştırdığının ve bilgisayar başındaki zamanını neyle geçirdiğini farkında olmalı.

Aile ilişkilerindeki eksiklikler ve yetersizlikler de bu durumla yakından ilgilidir. Akşam evde herkes köşesine çekilip kendi bilgisayarıyla ilgileniyor ya da TV izliyorsa, çocuk da bunları yapacaktır. Ailelerin kendi sanal medya kulanım alışkanlıklarını da gözden geçirmeleri gerekiyor. Aile içi iletişimi artırmak, çocuğu spor - sanat gibi etkinliklere yöneltmek önemlidir.