A'dan Z'ye 1997

1998'in ilk gününde bir zihin turumuz var. Yıl boyunca bu sayfaya konuk olan yazar ve düşünürlerden seçme alıntıları, A'dan Z'ye ansiklopedik şekilde sunuyoruz. Türkiye'nin ve dünyanın toplu bir fotoğrafı da diyebiliriz buna. Yeni yılınız kutlu olsun.

Ahmet Altan, gazeteci - yazar: Post - modern edebiyat bitti, neo - klasik edebiyat geliyor; insan yine edebiyatın merkezi olacak.
-Adam yazarını hapsediyor, koleksiyonu ne yapsın? Türkiye'de arşivcilik yok. Benden sonra fotoğraflarım kiloyla sahaflarda satılır herhalde. Ara Güler, fotoğrafçı.
Bülent Eczacıbaşı, işadamı: Yüksek enflasyonla uygarlık yakalanamaz.
-Birey hala bir değer değil. Türkiye modernleşti ama çağdaşlaşamadı. Prof. Altan Gökalp, Fransa Ulusal araştırma Merkezi.
Claude Lelouch, Fransız yönetmen: Türkiye sinema için yaratılmış. Çok fotojenik bir ülkeniz var.
Çok kültürlülüğü bir avantaj olarak kullanıyorum. Bu bir sanat. Ama öğrenilmesi uzun zaman alıyor. Mehmet Uzun, Türkiyeli Kürt yazar.
Demokrasinin büyük romanı Avrupa'da henüz yazılmadı. Hala diktatörlüğün gayrımeşru çocuklarıyız. Adam Michnik, Polonyalı gazeteci, yazar.
-Dini değerlerin yükselişte olduğu gözleniyor. Benim için din çok önemlidir diyenlerin 1991 oranı %63'tü; 1997'de bu oran %83 oldu. Prof.Yılmaz Esmer, 1997 Değerler Araştırması.
Ersin Kalaycıoğlu, Boğaziçi Üniversitesi: Yarı başkanlık rejimi Türkiye için bir popülist dikta önerisidir.
Fethullah Gülen, Nurcu cemaat lideri: Bediüzzaman'ın şeriattan kastettiği teokratik devlet özlemi değildir.
-Francis Fukuyama, Amerikalı siyaset bilimci: Avrupalılar Türkiye'nin demokraside ne kadar yol aldığını göremiyorlar.
Göktepe davasını izlemeye gelen Hasan Ocak'ın annesi Emine Ocak, baba Ocak ve gazetecileri polis yerlerde tekmeleyerek linç etmek istedi. Musa Ağacık, gazeteci.
-Gevşek konfederasyon çözüm getirebilir. Ne yazık ki Kıbrıslı Rumlar böyle bir çözümü benimsemiyor. Prof. Clement DoDd, İngiliz siyaset bilimci.
Henri Barkey, Amerikalı uluslararası ilişkiler profesörü: Türkiye'de siyasi krizin en büyük sebebi, çözüm arayışının politikacılardan gelmemesi. Askerlerin rejimin sigortası olması doğal siyasi çözüm arayışlarını engelliyor.
IMF'nin Türkiye raporundaki bir senaryoya göre, dengesizlikleri gidermeye yönelik hiç bir şey yapılmadığı takdirde 2000 yılında enflasyon %141'e tırmanacak. Seyfettin Gürsel, Galatasaray Üniversitesi.
İran model olarak demokrasi değil, ama süreç olarak bakınca Hatemi'nin işbaşına geldiği seçim önemliydi. Toplum sesini duyurdu, kendi adayını seçti. Fariba Adelkhah, Paris'te çalışan İranlı sosyolog.
-İslamın batı kalesi Türkiye'dense, Avrupanın doğu kalesi Türkiye daha iyidir. Türkiyeyi dışlamak ölümcül hata olur. Theo Sommer, Die Zeit başyazarı.
Jacques Derrida, Fransız felsefeci: Devlet her yalan söylediğinde, genel iradeyi değil sınırlı bir çıkar grubunu temsil ediyor demektir. Modern politikada yalan gerçekliğin yerini alıyor.
Kudüs'te yalnız olmadığımız gerçeğini eninde sonunda kabul etmeliyiz. İlk adım eşitlik. Amos Oz, İsrailli romancı - yazar.
-Karbon kopyadan söz etmiyoruz. İnsanın kopyalanması, tek yumurta ikizinin gecikmeli doğması gibi bir şey olacak. Robert Wachbroit, Amerikalı felsefeci.
Lester Thurow, Amerikalı ekonomi uzmanı: İslamcılık filan hiç önemli değil. Ulusal varlığınzın ne kadarını eğitime, araştırmaya ve teknolojiye yatırıyorsunuz, bana onu söyleyin.
Müzikte düşman kardeşler olmaz. Hiç bir müziğin kökenini de fazla sormayın derim, çünkü büyük sürprizlerle karşılaşırsınız. İdil Biret, piyanist.
Mars projesini yaş ortalaması otuzu geçmeyen bir bilim grubunun gerçekleştirdiğini, gençlerimizi iğdiş etmeye kalkabilen yerli cins unsurlarımıza ibret olması dileğiyle kaydetmeliyim. Prof.Tolga Yarman, nükleer fizikçi.
Nüfusun 70 değil, 64,5 milyon, İstanbul'un da 15 değil en çok 9 milyon olduğunun ortaya çıkması bir fayda sayılabilir, ama bunun için 15 trilyon lira harcamak gerekir miydi? Prof. Cem Behar, Boğaziçi Üniversitesi.
Orhan Pamuk, romancı: Türkiye'nin en büyük eksikliği Cumhuriyet'ten bu yana laik manevi kültürü yaratamamak oldu.
Ölüm cezası ülkede artık kamu vicdanına sığmamaktadır. Prof. Bülent Tanör, anayasa hukukçusu.
-Ömer Kavur, yönetmen: Doğudan alabileceğimiz onca hazine var. Batıda yapılanların tekrar burada yapılması bana ilginç gelmiyor. Kendi dilimizi bulmalıyız.
Prenses Diana bizimle oynuyordu. Yıllardır bizimle yaşadığı için bunu o da bir oyun haline getirmişti. Ölürkenbile fotoğraçılardan kurtulamadığını gördü. Massimo Sestini, paparazzo gazeteci.
Refah Partisi'nde Sincan olayı gibi yol kazaları her an olabilir. Ancak, yol kazası yapıyor diye Türkiye'nin en stratejik siyasal taşıtını tank yedeğinde alıp götürmek de çok yanlış olur. Prof. Doğu Ergil, Ankara Üniversitesi.
Stefan Trechsel, Avrupa İnsan Hakları Komisyonu Başkanı: İşkence gören veya öldürülen her sivil için bir düzine başkasının PKK'nın yanna geçeceği onutulmamalı.
Senfoni dinleyen kaç kişi var bizi yönetenler arasında? Dinlemiş olsalar biz böyle mi yönetilirdik? Yalçın Tura, besteci.
Şeriattan İslam'ı anlıyorlarsa, parti liderlerimiz Şeriat devleti kurmak isteyenlere hangi argümanla karşı çıkabileckler? Prof. Ahmet Arslan, felsefeci.
-Şenal Sarıhan, Çağdaş Hukukçular derneği Başkanı: Çete ve tarikat eşit derecede tehlikeli oluşumlar.
Tony Blair siyasi merkezi ikna ettiği için seçimi kazandı. İşçi Partisi kamuoyunun çoğunluğu için kabul edilebilir bir parti oldu. Prof. William Hale, İngiliz siyaset bilimci.
-Türkçe'yi milli duyguları kabartarak veya emir komuta zinciriyle bilim dili yapamazsınız. Prof. Naci Görür, İstanbul Teknik Üniversitesi.
Uyuşturucu yanında kalpazanlıkta da Türk mafyası artık Avrupa'da bir numara. Alvaro Baeza, İspanyol gazeteci.
Ütopya kadınlara çok yakışıyor. Meclis'e kadın aday önerme ve eğitme de çok ütopik. KADER'i bunun için destekliyorum. Ali Özgentürk, yönetmen.
Vaatlerin ve umudun uğradığı ihanet Türkiye'nin en büyük teması. Prof. James Pettifer, İngiliz yazar, gazeteci.
Yaşar Kemal: İnsana zulüm eden her düzene karşıyım. Doğal ki edebiyatım da öyle olacak. Yeni romanım insanın ve doğanın her zaman kendini yenileyebileceğinin romanıdır. Yanılıyor olmayı istemem. Karamsarlık insana göre değildir.
Zinanın suç olmasının ne sosyal ne de bireysel hiç bir yarırı yok. Kadınlar ve erkekler TCK'nun 440. Maddesini de kaldırmak için mücadele vermeli. Çağdaş yaşamda insan onuru en yüce değerdir. Ümit Kardaş, avukat.