Besin etiketlerinde neler yazar?
20.05.2008 - 00:00 | Son Güncellenme:
Marketlerden aldığımız birçok gıda paketinde ne yazar diye hiç merak ettiniz mi? Sağlığımızı yakından ilgilendiren bu bilgilere dikkat etmeliyiz.
Dilara Koçak
Porsiyon miktarı
Besin etiket bilgilerinin en üstünde porsiyon miktarını görebilirsiniz. Porsiyon miktarları genelde tavsiye edilen miktarlar kadardır ama bazı istisnalar da olabilir.
Kalori bir enerji birimidir ve o besinin, kişinin vücuduna ne kadar enerji sağladığını gösterir.
Etiket bilgisinde verilen rakamlar yediğimiz besinin bize bir porsiyonda ne kadar enerji verdiğini gösterir.
Yağdan gelen kaloriler
Bir porsiyondaki toplam yağdan gelen kalori miktarını gösterir.. Genel olarak yağdan gelen kalori miktarının günlük diyetin yüzde 30’unu geçmemesi önemlidir. Bunun anlamı eğer günlük olarak toplamda 2000 kalori alıyorsanız bunun 600 kalorisinden daha fazlası yağdan gelmemelidir.
Günlük alım yüzdesi, günlük 2000 kalori alan kişilere göre ayarlanmıştır. Günlük amacınız vücudunuz için gerekli olan besin öğelerinin yüzde 100”ünü de alabilmek olmalıdır. Eğer servis edilen besin yüzde 25 D vitamini içeriyorsa ve siz günlük 2000 kalori alıyorsanız bu demek oluyor ki bu besin sizin D vitamini ihtiyacınızın yüzde 25’ini karşılıyor.
Toplam yağ
Bu değerler, besinlerin bir porsiyon miktarındaki ve belirli gramajda ne kadar yağ içerdiğini gösterir. Bununla birlikte, çok fazla yağ tüketmek obeziteye ve buna eşlik eden birçok kalp hastalığına neden olmaktadır. Tabii ki vücudumuzun belli miktarlarda yağ alması gerekmektedir. Yağlar yalıtımı sağlar ve derimiz, kemiklerimiz ve iç organlarımız için tampon görevi görürler. Ayrıca yağlar A,D,E ve K vitaminlerini taşır ve depolarlar. Fakat çok fazla yağ tüketimi kalp hastalıklarına neden olurlar bu nedenle günlük yağdan gelen enerji yüzdemizin yüzde 30’u aşmaması gerekmektedir.
Doymuş yağ miktarları etiketlerde, toplam yağ miktarının hemen altında yer almaktadır. Doymuş yağlar genellikle hayvansal ürünler olan tereyağı, peynir, tam yağlı süt, dondurma ve etlerde bulunur.
Doymamış yağ
Doymamış yağlarda toplam yağ miktarının hemen altında yer almaktadır. Bu yağlar oda sıcaklığında sıvı halde bulunmaktadır. Bitkisel yağlar, fındık ve ceviz gibi sert kabuklu yemişler ve balık doymamış yağlardan zengin olan besinlerden bir kaçıdır. Doymamış yağlar genellikle iyi yağlar olarak adlandırılır çünkü doymuş yağlar gibi kolesterol değerinizi yükseltmezler.
Kolesterol de toplam yağ miktarının hemen altında yer almaktadır. Genellikle miligram şeklinde gösterilir. D vitaminin, bazı hormonların yapımı ve diğer önemli maddelerin vücuttaki yapımı için önemlidir. Kolesterolün eğer kandaki miktarı çok yükselirse, vücutta problemlere neden olabilir.
Sodyum
Sodyum, tuz komponentidir ve besin etiket bilgilerinde miligram olarak yer alır. Sodyumdan alınan küçük miktarlar vücut sıvı dengesini sağlamak için önemlidir. Sodyum ayrıca sinirler arasında elektriksel iletimi sağlar. Fazla alınan sodyum sonucu idrarla su atımı zorlaşır ve kan basıncı yükselir. Hemen hemen bütün besinler bir parça sodyum içerirler çünkü besinleri lezzetlendirmek ve saklama koşullarını artırmak amacıyla eklenmiş olabilirler. İşlem görmüş birçok besin çok fazla miktarda sodyum içerir. Genel olarak günde 2400 miligramdan az alım önerilmektedir.
Bu değerler gram olarak listelenir; diyetteki posa, şeker ve diğer karbonhidratları da gösterir. Karbonhidratlar basit ve kompleks diye ikiye ayrılır. Karbonhidratlar en iyi enerji kaynaklarıdır. Karbonhidratların en iyi kaynakları; tahıllar, pirinç, patates, ekmek, meyve ve sebzelerdir. Karbonhidratlardan gelen enerji günlük tüketiminin yüzde 50-60’ını karşılamalıdır.
Diyet posası
Karbonhidratların altında yer almaktadır. Diyet posasının hiçbir kalorisi yoktur ve sağlıklı bir diyet için gereklidir. Diyette yüksek posa tüketimi bağırsak hareketlerini artırır ve kolon kanserine karşı korur ve kolesterol seviyesinin düşürülmesine yardımcı olur.
Karbonhidratların altında yer almaktadır, şekerler birçok besinde yer almaktadır. Nişastalı besinler, özellikle tuzlu kurabiye ve pastaların kompleks karbonhidrat oranları yüksektir ve bunlar sağlıklı diyetin bir parçasıdır. Atıştırmalık besinler, şekerler ve sodanın basit şeker içerikleri oldukça fazladır. Bununla birlikte karbonhidratların bir gramı 4 kalori vermektedir. Yüksek karbonhidrat içeriğine sahip besinlerin genelde besin değeri çok düşük ve boş kaloriye sahiptirler.
Protein
Bu değerler gram olarak listelenir ve bir porsiyondaki protein içeriklerini gösterir. Vücudun büyük bir kısmı; kas, deri ve bağışıklık sistemi protein yapısına sahiptir. Eğer vücut yeterli yağ ve karbonhidratı alamazsa proteinler enerji olarak kullanılır. Proteinden zengin olna besinler; yumurta, süt, soya fasulyesi, et, kümes hayvanları, balık, peynir, yoğurt ve sert kabuklu kuruyemişlerdir. Proteinlerden gelen enerji günlük tüketimimizin yüzde 15-20’sini karşılamalıdır.
