Devlet yardımların peşinde

Depremzedeler yararına açılan kampanyalarında toplanan paranın bir bölümünün usulsüz harcandığı belirlendi


       Marmara depreminin ardından kamu kuruluşlarıyla tüzel kişiler tarafından yardım toplamak amacıyla açılan hesaplardan usulsüz harcamalar yapıldığı belirlendi. Resmi Gazete'de yayımlanan müfettiş raporunda yardım paralarının bir bölümünün mevzuata aykırı şekilde kullanıldığı vurgulandı.
       Başbakanlık Teftiş Kurulu Başmüfettişi Bülent Tarhan, Maliye Başmüfettişi Süreyya Turgut ve Bankalar Yeminli Murakıbı Nuri Bodur'dan oluşan Deprem Hesapları İnceleme Komisyonu'nun raporunda, Ziraat Bankası'nda açılan ortak hesaba aktarılması zorunluluğu olduğu belirtilen bazı yardımların nasıl kullanıldığı şöyle yer aldı:
       * Çukurova Üniversitesi: Toplanan 2 milyar lira, uyarılara karşın uzun süre tutulduktan sonra Ziraat Bankası hesabına aktarıldı.
       * Akyazı Kaymakamlığı: Açtığı yardım hesabından motorin bedeli olarak 165.6 milyon lira Sami Özden'e, 85 milyon lira Vergi Dairesi Müdür Yardımcısı Hıdır Gökgöz'e ödendi. Japon Yazaki firmasının yaptığı 10 bin dolarlık (bugünkü kurla yaklaşık 5.4 milyar lira) yardım, ilçede okul yapımında kullanılma amacını taşıyor. Merkezi hesaba aktarılmaması konusunda kaymakamlık talimatı bulunuyor.
       * Altınova Belediyesi: Hesapta toplanan paranın 1.3 milyarı bizzat Belediye Başkanı Süleyman Şahin, bakiye 270 milyon lirası belediye personeli Ferit Çelik tarafından çekildi.
       * Merzifon Kaymakamlığı: Yardım hesabından 500 milyon lira akaryakıt bayii Uğur Yiğit'e, 130.2 milyon lira Uğurlu Matbaa Kitap Kırtasiye sahibi Nurettin Güngen'e kaymakamın talimatıyla ödendi.
       * İstanbul Otomobilciler Esnaf Odası: Yardım hesabından 4 milyar 80 milyon lira 13 Ekim 1999'da oda personeli Mehmet Kaymak'a esnaf odasının talimatı üzerine ödendi.
       * Mersin Valiliği: Açılan hesabın 2 milyarlık bölümü valinin talimatı üzerine 1 Eylül'de valilik personeli Sabri Yavuz tarafından çekilirken; aynı tarihte hesaptan 150 milyon liralık çıkış oldu.
       * Gaziantep Ticaret Odası: Yardım hesabından 9 Eylül 1999'da 27 milyar 205.5 milyon lira oda personeli Kasım Ölçer'e, 16 Eylül 1999'da ise 1 milyar 68 milyon lira personel Yaşar Çalışkan'a odanın talimatıyla ödendi.
       * Çatalca Kaymakamlığı: Depremden zarar gördüğü söylenen muhtelif şahıslar adına hesap açılarak, bu kişilere toplam 3 milyar 961.8 milyon lira aktarıldı.
       * Ankara Barosu Başkanlığı: Yardım hesabında biriken toplam 517 milyon lira, Baronun şube nezdindeki burs hesabına aktarıldı.
       * Bağ - Kur Genel Müdürlüğü: Yardım hesabında bulunan 1 milyar lira, depremden zarar gören kendi personeline ödenme gerekçesiyle çekildi.
       * Şırnak Valiliği: Yardım hesabında biriken para valiliğin talimatı nedeniyle merkezi hesaba aktarılmıyor.
       * Çay - Kur: Birlik çalışanlarının eylül maaş ve ücretlerinden kesinti yoluyla 121 milyar 654.2 milyon lira toplandı. Para herhangi bir bankaya yatırılmadığı gibi merkezi hesaba da aktarılmadı. Büyük faiz kaybı oldu.
       * Bazı özel sektör kuruluşlar ve bankalar tarafından açılan hesaplarda toplanan paralar, merkezi hesaba aktarılmadan depremzedeler ve hastaneler için kullanıldı. Dinar ve Adana depremleri nedeniyle açılan hesapların bazılarının hala kapatılmadığı tespit edildi.
       * ODTÜ: Rektörlüğün hesabında 19 milyar 21 milyon bağış ve yardım toplanmış, bu hesaba 177.7 milyon lira faiz alınmıştır. Toplanan paranın 13 milyar 230 milyon lirası Ziraat Bankası nezdindeki hesaba aktarıldı. Kalanı mevzuata aykırı bir biçimde burs olarak muhtelif şahıslara ödendi. Hesaptan bazı kişilere de çeşitli adlar altında ödeme yapıldı. (ODTÜ, yardım hesabından yapılan bazı tahsislerin yetkili makamların bilgisi ve izni altında gerçekleştirildiğini açıkladı).

En çok yardım TRT kampanyasından

       Marmara depreminin ardından içte ve dışta toplanan yardım miktarı yaklaşık 45 trilyon liraya ulaştı. Rapora göre TRT'nin kampanyasında 12.6 trilyon lira, 5.8 milyon dolar (bugünkü kurla yaklaşık 3 trilyon lira) ve 23.3 milyon mark (Bugünkü kurla 6.6 trilyon lira) toplandı. Paralar merkezi hesaba aktarıldı.
       Türk basınının kampanyasında 842.2 milyar lira, 2.3 milyon dolar (bugünkü kurla yaklaşık 1.2 trilyon lira), 412.1 bin mark (Bugünkü kurla yaklaşık 117 milyar lira) toplanarak merkezi hesaba yatırıldı.
       Diyanet İşleri'nin düzenlediği kampanyayla 1.7 trilyon lira, 822.5 bin dolar (Bugünkü kurla yaklaşık 443 milyar lira), 5.8 milyon mark (Bugünkü kurla 1.6 trilyon lira), 611 bin Hollanda Florini (Bugünkü kurla yaklaşık 154 milyar lira), Genelkurmay Başkanlığı'nca 1.2 trilyon lira, 55 bin dolar (Bugünkü kurla yaklaşık 29 milyar lira), 35 bin mark (Bugünkü kurla yaklaşık 10 milyar lira) toplandı.
       Kızılay'ın toplandığı bağışların tutarı ise 2.2 trilyon lira, 1.9 milyon dolar (Bugünkü kurla yaklaşık 1 trilyon lira), 406 bin 600 mark (Bugünkü kurla yaklaşık 116 milyar lira), 1400 İsviçre Frangı (Bugünkü kurla yaklaşık 485 milyon lira), 6 bin 500 ECU (Bugünkü kurla yaklaşık 3.6 milyar lira), 10 bin 800 sterlin (Bugünkü kurla yaklaşık 9.6 milyar lira) olarak belirlendi.
       Raporda, Türk Telekom'un 900'lü hatlarıyla 11.1 milyon lira 199'lu hatlarıyla da 16.4 milyar lira toplandığı belirtildi.
       Deprem felaketzedeleri için milletvekilleri ve Meclis idari personelinden toplanan paranın da 250 milyar lira olduğu, yardımın deprem bölgesinde konut yapımında kullanılacağı kaydedildi.

Pakistan birinci, Japonya ikinci

       Nakdi dış yardımlar konusunda raporda verilen bilgilere göre ilk üç sırayı 10 milyon dolarla (Bugünkü kurla yaklaşık 5.4 trilyon lira) Pakistan, 8.3 milyon dolarla (Bugünkü kurla yaklaşık 4.5 trilyon lira) Japonya, 2.7 milyon dolarla (Bugünkü kurla yaklaşık 1.5 trilyon lira) KKTC aldı.