Gerekçeli kararın eli kulağında

ANAYASA Mahkemesi'nin, 16 Ocak'ta RP'nin kapatılması yönünde verdiği kararın gerekçesini, bir an önce ele alarak, hafta sonunda Resmi Gazete'de yayımlanmaya hazır hale getirmesi bekleniyor.
Kapatılma kararının ardından yaşanan tartışmaları önemli ölçüde açıklığa kavuşturacak olan gerekçeli kararın taslağı, aleyhte oy kullanan Haşim Kılıç ve Sacit Adalı dışında, üç üye tarafından kaleme alınıyor. Mahkeme Başkanvekili Güven Dinçer'in de aralarında bulunduğu üyelerden diğer ikisinin ismi açıklanmıyor.
Anayasa Mahkemesi Başkanı Ahmet Necdet Sezer ve mahkeme üyeleri, RP'nin kapatılması gibi önemli bir karara ilişkin gerekçelerin yayımlanmasının geciktirilemeyeceğini vurguluyor. Gerekçeli kararın, RP'nin isteği üzerine Kılıç ve Adalı tarafından geciktirileceği iddiası da, Yüksek Mahkeme çevrelerinde kabul görmüyor. Adalı ve Kılıç'ın karşı oy yazılarını, gerekçeli karar taslağıyla birlikte hazırlayacağı belirtiliyor.

Anayasa'nın 84. maddesine göre milletvekilliği düşecek olan Necmettin Erbakan, Şevket Kazan, Ahmet Tekdal, Şevki Yılmaz, Hasan Hüseyin Ceylan ve İbrahim Halil Çelik'in durumlarına da açıklık getirecek olan gerekçeli karar, kısa kararda ismi geçenlerin, sonraki seçimlerinde bağımsız milletvekili adayı olup olamayacağını karara bağlayacak Yüksek Seçim Kurulu'na da ipucu verecek.
Gerekçeli karar, davanın görüşüldüğü sırada iptal edilerek, siyasi partilerin kapatılma davasında "Suçun oluştuğunun tespiti gereklidir" hükmünü içeren Siyasi Partiler Yasası'nın (SPY) 103 / 2. maddesinin iptalini de içerecek. Buna göre, olası parti kapatma davalarında, "Anayasa'nın mı, yoksa SPY'nin mi esas alınacağı" tartışma dışı kalarak, doğrudan Anayasa'nın 68 ve 69. maddeleri uygulanacak.
Gerekçeli kararda, kapatılan RP'nin milletvekilleri, merkez ve taşra teşkilatı yöneticileri, Merkez Karar ve Yürütme Kurulu üyeleriyle, dört milyon 250 bin üyenin başka bir siyasi partiye üye olamayacağını içeren SPY'nin 95. maddesinin "ihmal" edildiği kararı da yer alacak. Anayasa Mankemesi, 95. maddeyi gözardı etmeseydi kısa kararda açıklanmamasına rağmen "kapatılmanın otomatik sonucu" olarak, üyelerden milletvekillerine ve parti yöneticilerine kadar, teşkilattaki herkesin, başka bir siyasi partiye üye olamaması sonucu doğacaktı.

Resmi Gazete'de yayımlandıktan sonra RP'nin resmi sıfatını ortadan kaldıracak olan gerekçeli karara göre, bu partinin korkulu rüyası haline gelen ceza davaları da gündeme gelecek. Meclis üyelikleri kalkan ve haklarında fezlekeler bulunan Erbakan, Tekdal ve Kazan, Ceylan, Yılmaz ve Çelik için ceza davaları açılabilecek. Hazır bulunan fezlekelerin yanı sıra, savcılıklar gerekçeli kararı suç duyurusu olarak kabul edip, yeni soruşturmalar başlatabilecek ve dava açabilecek.

ANAYASA Mahkemesi, baktığı her dosyayı tamamladıktan sonra bir kısa karar hazırlıyor. Kısa karar ardından gerekçeli karar yazmakla görevlendirilen bir veya birkaç üyenin hazırlayacağı taslak, Mahkeme Genel Kurulu'nda ele alınarak son şekli veriliyor. Bu toplantıda kararın yazılmasına katılmayan üyeler, taslağın bazı noktalarının çıkarılmasını, bazılarının da değiştirilmesini isteyebiliyor. Anayasa Mahkemesi, taslak üzerindeki görüşmeler ardından, içtüzüğünün 13. maddesinde belirlenen esaslara göre gerekçeli kararı yazıyor.
Sav ve savunmaların da yer aldığı gerekçeli kararda, kısa kararda yer alan konulara açıklık getirilerek varılan sonucun nedenleri anlatılıyor. Parti kapatma davalarında ise kapatılmanın otomatik sonucu olduğu halde kısa kararda yer almayan konular da bulunabiliyor. Her sayfası Anayasa Mahkemesi'nin soğuk damgasını taşıyan karar örnekleri, Resmi Gazete'nin ilk çıkacak sayısında bölünmeksizin yer alıyor.

RP Lideri Necmettin Erbakan'ın seçimlere bağımsız olarak katılmasını sağlayacak olan Siyasi Partiler Yasası'ndaki (SPY) düzenleme, iktidar ortakları ve CHP'nin girişimiyle, Anayasa Mahkemesi'nin RP'nin kapatılmasıyla ilgili gerekçeli kararının yayımlanması sonrasına bırakıldı.
Erbakan'ın milletvekilliğinin resmen düşmesinden sonra seçimlere bağımsız olarak girmesine yasal engel teşkil eden SPY'nin, 1995'te yapılan Anayasa değişikliklerine uyumlu hale getirilmesi geciktirildi. Koalisyon ortakları ANAP, DSP ve DTP'yle, hükümeti dışardan destekleyen CHP, gerekçeli kararda Erbakan'ın beş yıl süreyle siyaset yapması yanı sıra, milletvekili seçilmesini de engelleyeceği olasılığından hareketle, SPY'nin Anayasa'ya uyumunu erteleme kararı aldı.
Bu nedenle Anayasa Komisyonu'nda geçen hafta görüşülmesi planlanan SPY teklifi, dört parti arasındaki gizli uzlaşma sonucu, gündemden apar topar çıkarıldı. Söz konusu düzenleme, siyasi partilerin kapatılmasına yol açanların milletvekilliği için aday olamayacağı hükmünün, 95. maddeden çıkarılmasını içeriyor.