İnsan kobaylar

İnsan kobaylar
Son yıllarda, "Real TV" (Gerçek TV) konsepti televizyon dünyasının en çok rağbet ettiği programları içeriyor. "Büyük Birader", "Biri Bizi Gözetliyor", "Loft Story"... Felsefesi aynı, sadece program kuralları ve ayrıntılarda değişkenlikler var. Felsefe; insanların, insanlar tarafından gözetlenmesi. "The Human Zoo" işte bu anlayışın en son ürünü. Bazı psikiyatristlerin de hayallerini gerçekleşmesine önayak olan bir program. İngiltere üretilmiş, ABD’de başlayan Kanada ve İngiltere’de de gösterime girecek bir yarışma.

12 gönüllü, bir hafta kamera ve mikrofonların yığıldığı küçük bir odada bulunacaklar. Bu yarışmanın iki önemli denetleyici psikiyatristlerinden biri Philip Zimbardo. Aynı zamanda Amerika Psikiyatri Birliği Başkanı. Ve 70’li yıllarda yaptığı benzer bir deneyle psikiyatristlerin tepkisini çekmiş bir isim. Zimbardo, "Bu yarışmanın özelliği yayın sırasında bir ingiliz psikiyatrist ile karşılıklı, yarışmacıların hareketlerini yorumlayıp, izleyiciye yardım etmemiz. Küçük ayrıntıların yorumları. Nasıl iletişim kuruyorlar, bakışlarla nasıl iletişime giriyorlar gibi ayrıntılar" diyor.

Bir çeşit insan kobaylar... Bilim dünyasında sözü hayli geçen New Scientist dergisi "Real TV" projesini, "araştırmacılar için hayal olanın gerçeğe dönüşmesi" şeklinde yorumlamış. Yukarıda belirttiğim deney, Zimbardo’nun 1971 yılında 24 öğrenciyi ikiye ayırıp, bir bölümünü tutuklu, bir bölümünü gardiyan olarak hapishane görüntüsünde bir yerde araştırmaya konu etmesiydi. İki hafta boyunca gizli kamerayla öğrencilerin karşılıklı ilişkileri filme alındı. Ama öğrencilerin üstlendikleri rolü fazlasıyla sahiplenmeleri nedeniyle bir hafta sonunda bu deneye son verildi. Amerika’daki etik komitesi bir daha da böyle bir deneye izin vermedi. Vermedi, ama bu çekilen görüntüler birçok profesör tarafından derslerde öğrencilere gösteriliyor...

New Scientist TV’deki bu tip yarışmaları ve "Real TV" anlayışını şöyle yorumluyor: "Kötüyü incelemek için katılımcılara şeytani ortamlar yaratmak zorunda kalabilirsiniz. Kötüyle savaşmak için bu şart." Bizdeki "Biri Bizi Gözetliyor" da durum, sanırım aynı...