Kıbrıs sorunu: Artık sıra toprak konusunu tartışmakta!

Milliyet Kıbrıs yazarımız Hasan Erçakıca'nın yazısı...

KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı’nın zorlaması ile gündeme gelen “yoğunlaştırılmış görüşmeler” tamamlandı. Temmuz ayı içinde yoğun bir şekilde devam ettirilen görüşmelerin sonucu, uzlaşmazlıklar net olarak saptanması oldu.
Şimdiye kadar üzerlerinde pek çok çalışma yapılmış olan Yönetim ve Güç Paylaşımı, Ekonomi ve AB İle İlişkiler başlıkları altındaki konularda neredeyse tümüyle anlaşmaya varıldı. Dönüşümlü başkanlık konusu uzlaşmazlık konusu olmaya devam ediyor olsa bile, Kıbrıs Türk tarafı, Rum tarafının bu uzlaşmazlığı pazarlık kozu olarak değerlendirmek istediği ve sonuçta dönüşümlü başkanlığa evet diyeceği inancını taşıyor.
Üzerinde oldukça uzun zaman harcanan Mülkiyet başlığı altında ilerleme sağlanmış olsa bile, henüz daha hiçbir kritik konuda uzlaşma sağlanabilmiş değil. Yoğunlaştırılmış müzakereler sonunda mülkiyet konusunun konuşulmaya hazır hale getirildiğini ama tarafların pozisyonlarının korunduğunu söyleyebiliriz.

Toprak ile garantiler
Yoğunlaştırılmış görüşmelerin son günü ele alınan Güvenlik ve Garantiler ile Toprak başlıklarında da mülkiyet konusunda olduğu gibi pozisyonlar ifade edilmiş oldu. Üstelik bu başlıklar için, mülkiyet konusundakine benzer ve tartışmaları yönlendirecek yol haritaları da bulunmuyor.
Türk tarafının güvenlik ve garantileri, toplumlararası görüşmelerden daha çok beşli bir konferansta ele almaktan yana olduğu biliniyor. Bu nedenle önümüzdeki dönemde bu konuda da büyük ilerlemeler olmayacak. Ancak Kıbrıs Rum tarafı, Türk tarafının garantilerin tartışmaya hazır olmasından bile memnun olmuş gibi görünüyor.
23 Ağustos-14 Eylül arasında yedi görüşme olarak planlanmış olan yoğunlaştırılmış görüşmelerin ikinci etabında liderler, en büyük zamanı toprak konusunda harcarsa buna şaşmamak gerekecek.

Pozisyonlar belli
Kıbrıs Rum tarafı, 29 Temmuz’daki görüşmede toprak ile ilgili isteklerini masaya taşıdı. Kıbrıs Rum haber ajansına göre, Kıbrıs Rum tarafı, 100 bin Kıbrıslı Rum göçmenin evlerine geri dönmesini, Karpaz yarımadasının ve Kuzey Kıbrıs’ın Güney sahillerinin Rum yönetimine verilmesini talep ediyor.
Kıbrıs Türk tarafı ise bu taleplere, mümkün olduğunca en az kişinin yer değiştirmesinin sağlanması, iki kurucu devleti ayıracak sınırın düz olması gibi kriterlerini masaya koyarak ve Güzelyurt’un iadesinin söz konusu olmadığını belirterek yanıt verdi.
Böylece 29 Temmuz’da, Kıbrıs sorununun en zor başlığı olarak toprak konusunun açılışı yapılmış oldu.

Yeni dönem
Cin şişeden çıktı bir kere... Bu durumda, 23 Ağustos’tan 14 Eylül’e kadar yapılacak yedi görüşmede, özellikle mülkiyet ve toprak konuları üzerinde durulması kaçınılmazdır.
Ve bu yedi görüşme Kıbrıs sorununun geleceğini tayin etmiş olacak. Bu süreç başarılı bir şekilde geçilebilirse her yıl Eylül ayının ikinci yarısında gerçekleştirilen BM Genel Kurul çalışmaları belki de kapsamlı bir Kıbrıs konferansına ve Kıbrıs sorununun sonuna tanıklık edecek.
Sorunlar olduğu gibi ortada durduğuna ve taraflar pozisyonlarını koruduğuna göre umutlu olmak için neden yok. Bunun tersi olarak, bunca soruna ve tarafların katı tutumlarına karşılık, iki liderin 29 Temmuz görüşmesinden sonra sağduyulu demeçler vermiş olması umutlu olmayı gerektiriyor.
Gelişmelere hangi pencereden baktığınıza bağlı olarak, umutlu olmak veya olmamak tamamen size kalmış.