Sigara nasıl özendirilir?

Sigara nasıl özendirilir?
ÇAPRAZ ATEŞ
ÜMRAN AVCI

Sigarayla Savaşanlar Derneği, TRT’de gösterilen Hülya Koçyiğit’in başrolünü oynadığı "Nisan Yağmuru" adlı dizide, sigara içmenin özendirildiğini ileri sürerek RTÜK’e şikayette bulundu. Şikayeti haklı bulan RTÜK, TRT’yi uyardı. Sigara gibi zararlı maddeler, teşvik edici olmadan medyada nasıl yer alabilirler? Koçyiğit’in filmi sigarayı teşvik ediyor mu? İşte, "Çapraz Ateşöin taraflarının söyledikleri...

İTÜ Öğretim Üyesi Prof. Orhan Kural Artık Red Kit bile sigara içmiyor...
RTÜK yüzde yüz haklı. Amerika’da filmlerde, "Film için sponsor almadık, sigara görüntüsü yoktur" yazısı yazılır. O yazı olmadan okullar, öğrencilerine o filme gitmeyi önermezler. Red Kit’in ağzındaki sigara bile kaldırıldı. Öğrencilerin yüzde 70’inin 13, 14, 15 yaşında sigaraya başladığını üzülerek görüyorum. Dünyada dördüncü büyük sigara tüketicisiyiz. Amerika kendi halkının sağlığını koruyor, milyarlarca tazminat ödüyor. Kendi halkına satamadığı sigarayı bizlere satmaya çalışıyor ve bizden aldığı paraları kendi halkına tazminat olarak ödüyor. Galasında olaylar yaşanan, "Dar Alanda Kısa Paslaşmalar" filminde sigara, futbol ve içki işlenmiş. Bu tip filmler devam ettikçe, sigara içenlerin sayısı artacak. Sigara ve içki futbolla uyuşmuyor. Belki de, Dar Alanda Kısa Paslaşmalar filminin sponsorluğunu bir sigara firması yaptı. Senaryolar insanları etkiliyor. Çocuklar özenerek başlıyorlar. Sezen Aksu kendi hayatında çok az sigara içmesine rağmen, kliplerinde hep sigarayla görünüyor; göreviymiş gibi sahnede hep sigara içiyor. "Yoksa bunların sponsoru sigara firması mı?" sorusu akla geliyor. Bu tür uyarıların sıklaştırılması lazım. Örneğin Mesut Yılmaz da hep sigarayla görülüyor, kendisini de bu yüzden uyardım. Devlet Bahçeli ve Ecevit’e teşekkür ediyorum. Halkı sigaraya kim özendiriyorsa uyarılmalı, teşhir edilmeli.

Hülya Koçyiğit İyinin yanında, kötü de gösterilmeli
Sigaranın iyi bir alışkanlık olmadığını çok iyi biliyoruz. Ancak, filmlerde, insanları gerçek hayatta olduğu gibi yansıtmalıyız. Sadece idealize ettiğimiz, olmasını istediğimiz değil, yaşayan insanları aktarmalıyız. Olumlunun yanında, olumsuz örnekleri de sunmalı ve seçimi seyircinin kendisine bırakmalıyız. Sadece kötü ya da iyi örnekleri göstererek insanları eğitemeyiz. Sigara ve alkolün filmlerde yer alması başka bir şey, özendirici olmak ise bambaşka bir şeydir. Yani, bunun reklamını yapmakla, dizide konu gereği kullanmak aynı şey değil. Ayrıca, sanat eserlerinde bu tür kısıtlamalara gitmeyi doğal bulmuyorum. Doğal akışı içerisinde gösterilirse, özendirici olacağını da zannetmiyorum. Sigara içenler de, "Bu çok keyifli bir şey, sen de iç" demiyorlar. "Bu dizi yayından kaldırılsın" deniyorsa, bu çok aceleci bir tavır olur. Oysa dizinin ilerleyen bölümlerinde farklı görüntülerle de karşılaşmak mümkün.

Yönetmen Osman Sınav Mücadele derneği değiliz
Gerek "Deli Yürek", gerekse "Hayat Bağları" dizilerinde sigarayı kullanmamaya özen gösteriyoruz. Ancak, bir karekterin gereği ise, filmde sigara ve alkol kullanılabilir. Örneğin, genelev kötü bir yerdir. Ama, konunuz buysa, genelevi göstermeden film çekemezsiniz. Drama, insanların hikayesini anlatır. Önemli olan, insanları bu konuya kışkırtıyor musunuz, özendiriyor musunuz? Ne anlatıyorsunuz? Eğer bir filmde, iyi bir karekter, "Sigara çok iyi bir şeydir, uçuyorum" derse bu olmaz. Bu tür kurallar koyup üstüne giderseniz, sinema ve drama yapamayız. Ölçü, gösterilenin sigara ve alkol reklamı mı, yoksa hayatı yansıtan bir görüntü mü olduğudur. Bu ayrım yapılmalı. Ayrıca, Sinema yapımcıları, "Sigarayla Mücadele Derneği" değil ama bir vatandaş olarak görevimiz özendirmek de değildir. Biz hassasiyet gösteriyor, sigara ve alkolü mümkün olduğu kadar göstermiyoruz.



ENTELLEKTÜEL BAKIŞ