Urfa’da hangi aşiretler var?

10 Soru - 10 Cevap Urfa’da hangi aşiretler var?
Ekonomiye, siyasete ve bürokrasiye hakim olan unsur aşiretler
NAKİ ÖZKAN

DYP Urfa milletvekili Mehmet Fevzi Şıhanlıoğlu’nun cenazesi aşiret görüntülerine sahne oldu. Urfalı yazar ve gazeteci Osman Güzelgöz, Urfa’daki aşiret yapılanması üzerine sorularımızı yanıtladı.

1 - Mehmet Fevzi Şıhanlıoğlu’nun aşiretinden söz eder misiniz?
Fevzi beyi tanıyorum. Kibar bir insandı. Aşiretinin asıl adı Şeyhhanlı’dır. Kökü şeyhlikten geliyor. Kürt aşiretidir. Urfa merkezde azlar. Viranşehir ve Siverek’in Karakeçi beldesine kadar uzanır. Nüfusu 100 bini bulur.

2 - Aşiretin devletle ilişkileri nasıl?
Devletle ilişkileri iyidir. Devletin yanındadırlar. Urfa’daki siyasal ağırlığı olan aşiretlerin başında gelirler. Necmettin Cevheri ve ANAP eski milletvekili Seydi Eyüpoğlu da bu aşiretten.

3 - "Korucu" oldular mı?
Devletle iç içedirler ama korucu olmadılar. Ayrıca, Urfa ve Viranşehir bölgesinde terör çok etkili değildi. Demokrat Parti döneminden beri aynı siyasal çizgide ve çoğunluk DYP ve ANAP’a yakınlar. Tabii bir Necmettin Cevheri faktörü var.

4 - Fevzi beyle Necmettin Cevheri’nin yakınlıkları nedir?
Babalarından dolayı biraz daha fazla yakınlıkları var. Ancak, aşirette bire bir kan bağı aranmaz. O soy ağacına bağlı olduktan sonra, herkes birbirinin akrabası kabul edilir.

5 - Şeyhhanlıların Bucak aşireti ile ilişkileri nasıl?
İlişkilerde huzur önemlidir. Ayrıca bazı yörelerde komşular da. Bilinen önemli bir anlaşmazlık olmamıştır.

6 - Bölgenin diğer önemli aşireti Bucaklar için ne diyebiliriz?
Kürt ve Zaza karışımı Bucaklar, bölgenin asırlardır yerleşik bir aşireti değildir. Sonradan Siverek bölgesine yerleştirilmiştir. Urfa’nın içinde de kalabalıktır. Bucak aşireti tamamen koruculuğu tercih etti. Artık aşiretler il merkezinde yoğunlaşıyor.

7 - İl merkezine talep neden arttı?
Bir neden, GAP’dan dolayı yapılan kamulaştırmalar. Ayrıca terör, diğer Güneydoğu illerindeki gibi Urfa il merkezinde fazla etkili olamadı. Bu yüzden, aşiretler merkezde ev alıp, işyeri açtılar. Partilerin merkez örgütlerinde ağırlıkları da arttı. Şimdi Şeyhhanlı, Bucak ve İzolların siyasette hakimiyetleri var.

8 - Urfa’da başka hangi aşiretler var?
Çokluk merkezde, biraz Siverek’te ve Hilvan’ın bir bölümünde İzol aşireti vardır. Zülfikar İzol FP’den milletvekili seçilmiştir. FP Milletvekili Ahmet Karavar da sadece Siverek’te olan Kırvar ya da Karavar aşiretindendir. Bozova ilçesinde, Göklü beldesinde ve Suruç’un Urfa’ya yakın kısımlarında ve merkezde olan Baziki aşiretine Urfalılar Deski derler. Bu soft bir aşirettir. Çok fazla aşiret özelliği göstermezler. MHP’li Muzaffer Çakmaklı’nın kökeni Hilvanlıdır. Hacı Musa aşiretindendir. Eski Güneş Moteli bakanlarından Mustafa Kılıç da aynı aşirettendir. FP milletvekili Mustafa Niyazi Yanmaz, Mürdesi ya da Mirdesi de denilen bir aşirettendir. Şehir içinde ve okumuş insanları vardır. Örneğin Yanmaz’ın kendisi de eczacıdır. ANAP milletvekili Cenap Gülpınar da bir şeyh aşiretindendir. Dedesi manevi şahsiyetlerden Şeyh Halit’tir.

9 - Urfa’da Arap aşiretleri yok mu?
Fevzi beyin arkasından dördüncü sıradan milletvekili olan Mehmet Yalçınkaya, Akçakale ve Harran civarında yoğun olan "Bin - i Muhammet" adlı bir Arap aşiretindendir. Akçakale’nin üçte ikisi, Harran’ın tamamı Araptır. Sayıları 300 - 400 bin civarındadır. İl merkezinde, Beykapısı ve Onikiler mahallesinde, Eyyübiye’de yoğunlaşmışlardır. Ceylanpınar, Viranşehir, Siverek, Hilvan, Suruç, Bozova da Kürtler yoğundur.

10 - Urfa’da aşiretlerin dışında siyaset yapılmıyor mu?
Partiler Urfa’da bu aşiret yapılanmasını benimsemiştir. Partiler aşiret yapısının dışında bir aday tespiti yapmaz. Necmettin Cevheri birinci sıraya konulur. İkincisi doğal olarak Sedat Bucak’tır. Kimse onu üçüncü sıraya koyamaz. Üçüncüyü de Fevzi bey alırdı. Örneğin FP, Urfa içinde yoğun olduğunu gördüğü İzol aşiretinden Zülfikar İzol’u birinci sıradan aday yapmıştır. Ancak yenilikçilerin tarafına geçtiği için, FP’nin gelenekçi merkezi gelecekte bir başka aşirete yönelebilir. Aşiretlerin dışında kalmaya çalışan DSP bile, aşiretten aday göstermek zorunda kaldı. Adayların her seçimde aldıkları oylar aşağı yukarı bellidir. Özellikle köylerde, "açık oy, gizli sayım" yapılır. Urfa’nın ekonomisine, siyasetine ve bürokrasisine hakim olan unsur aşiretlerdir.



ENTELLEKTÜEL BAKIŞ