Yangını yarım saatte söndürürdük

Bodrum yangını duyulur duyulmaz, yangın uçağı getiren şirket, Ankara’ya faks geçti: "Uçağımız Esenboğa'da bekliyor. Emir verin hemen gönderelim"


       Son olarak Bodrum ve Antalya bölgesinde çıkan yangınlarla Türkiye’nin akciğerleri ormanlar kül olurken, “yangın söndürme hava filosuöyla ilgili skandalların sonu gelmiyor. Orman Bakanlığı’nın sözlü olarak üç tane kiralayacağını bildirdiği amfibik uçakların, ormanlar yanarken hangarda bekletildikleri ortaya çıktı.
       Deniz, göl, gölet ve barajlardan su alarak çok kısa sürede boşaltma özelliğine sahip üç adet CL - 215 amfibik uçağı kiraya verecek olan Bombardier firmasının Türkiye İrtibat Bürosu yetkilisi Tüten Gökeri de, başlayan yangın üzerine Başbakan Bülent Ecevit’e önceki gün bir faks göndererek isyan etti. Gökeri, “Çok ivedi" başlığıyla Ecevit’e gönderdiği faksta şu görüşleri dile getirdi:

Çok ivedi faks

       “Sayın Başbakanım, çaresizlik içinde zat - ı alinizi rahatsız ediyoruz, bu bakımdan özür dileriz, ama şu anda en güzide tatil beldelerimizden biri olan Bodrum yanıyor ve dünyanın en ileri teknolojisi olan amfibik özellikle yangın söndürme uçağı CL - 215 Esemboğa Havalimanı’nda yatıyor. Hem de 20 günden beri. Maliye Bakanlığı’ndan 3.5 trilyon tahsisat bekliyor.
       Bombardier Amphibious Aircraft Division Liaison ofisi çalışanları olarak hepimiz kahroluyoruz. Böylesine mükemmel bir imkan ilgililer tarafından neden ve niçin gözardı edilmektedir?
       Lütfen emir buyurun, üç uçağımızla beraber ve dünyanın yangın söndürme konusunda en deneyimli Kanada Quebec Eyaleti pilotları ile birlikte, önümüzdeki yangın sezonu boyunca Türkiye’nin hizmetinde olalım, güzel ülkemizin ormanlarını hep beraber güvence altına alalım."

Nisan’dan beri haber bekleniyor

       Milliyet’in sorularını yanıtlayan Gökeri, Nisan ayında Orman Bakanlığı yetkililerinin kendilerine üç adet amfibik uçak kiralayacaklarını söylediğini belirterek şöyle dedi:
       “Öncelik helikoptere verildi. Yangınlar için özel olarak yapılmış uçaklar kiralanmadı. Orman Bakanlığı, 12 Mayıs’ta Maliye Bakanlığı’ndan kira bedeli için para istemiş. Ancak yeni öğrendiğimize göre Maliye Bakanı’nın bu istekten haberi bile yokmuş. Yazı Bütçe Dairesi’nde kalmış. Biz, Kanada’dan İstanbul’a fuar için gelen bir uçağı gidiş - geliş masrafı olmasın diye geri göndermedik. Bu uçağı fuarın ardından 20 gündür Esenboğa’da bekletiyoruz. İki uçağımız da Yunanistan’da duruyor. Talep geldiği anda üç uçak göreve hazır."

‘45 dakikada söndürürdük’

Bodrum’da 20 saat süren yangını iki uçakla maksimun 45 dakikada söndürebileceklerini savunan Bombardier firmasının yetkilisi Tüten Gökeri, “Su kaynağının, yangına olan mesafesi beş kilometre kabul edilirse bir uçak saatte 140 ton su atar. Bir kalkışta 3.5 saat çalışabiliyor. Biz havaalanlarına bağımlı çalışmak zorunda da değiliz, koylarda bekleyebiliriz" dedi.

Uçağı Maliye engelledi

Orman Bakanlığı, uçak almak için başvurdu. Maliye, “Size helikopter yeter" diyerek sadece 3 trilyonluk ödenek çıkarttı
       EZELHAN ÜSTÜNKAYA Ankara
       Yangın sezonu nedeniyle her yıl yaşanan yangın uçağı skandalı bu yıl da sürüyor. Maliye Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü’nün (OGM) uçak kiralanması için yaptığı başvuruyu reddetti. Maliye, OGM’ye helikopter kiralaması için üç trilyon lira ödenek ayırdı.
       Uçak ve helikopter kiralanması konusunda bilgi veren Orman Genel Müdürlüğü Koruma Daire Başkanı Hüseyin Kocaoğlu, deniz uçağı kiralanması için Maliye Bakanlığı’na ödenek talebinde bulunduklarını belirterek, “Ancak Maliye Bakanlığı, helikopter kiralanması için bize üç trilyonluk ödenek ayırdı. Kullanım gerektikçe bu parayı kullanacağız" dedi. Kocaoğlu, şunları söyledi:
       “Orman yangınlarıyla mücadelede hava araçları önemli yer tutuyor. Arazilerimiz engebeli ve iç bölgelerde uzun mesafeli su kaynakları az. Uçaklar da havaalanlarına bağımlı olduğu için kullanımı daha sınırlı. Havaalanı trafiği çok yoğun oluyor. Biz Yeşilköy’de uçak konuşlandıramıyoruz. Kurtarma ekibini keşif ve gözlem nedeniyle helikopter ağırlıklı oluşturduk. Her türlü önlemi aldık."

Hükümet yangından sonra ek önlem aldı

       ANKARA Milliyet
       Orman Bakanlığı, yangınların önlenmesi ve müdahale konusunda ek önlemler aldı. Buna göre, 30 Eylül’e kadar, piknik alanları da dahil ormanlık alanlarda ateş yakılması yasaklandı. Kararların bazıları şöyle:

Piknik alanı olsa dahi ormanlık alanlarda ateş yakılamayacak. Orman idaresi, jandarma ve emniyet görevlileri bu yasağın uygulanıp uygulanmadığını kontrol edecek.

Ormanlara dört kilometre mesafede ve orman köyleri sınırları içinde anız ve benzeri bitki örtüsü yakılması yasağına uyulup uyulmadığı devriye ekiplerince takip edilecek.

Görevliler dışındakilerin ormanlık alanlara girmesi valiliklerce yasaklanacak ve yasağın uygulanması titizlikle takip edilecek.

Enerji nakil hatlarından yangın çıkmasını önlemek amacıyla hat güzergahları tehlikesiz hale getirilecek.

Orman Bakanlığı yetkilileri, herhangi bir duman veya ateş gördüklerinde derhal ALO 177 no’lu telefonu aramaları gerektiğini söylediler.

Mevcut durum

       Helikopterler gümrüğe uçaklar menzile takıldı
      

Orman Genel Müdürlüğü, 10 adet genel maksat ve 10 adet su atar helikopteri olmak üzere 20 helikopter için yurtiçi firmalarla anlaştı. Yurtiçi firmalar helikopterleri yurtdışından getiriyor. 1 Haziran itibarıyla yurda 8 helikopter giriş yaptı. Diğer helikopterler ise gümrük işlemlerine takıldı. 12 helikopter gümrük işlemlerinin tamamlanmasının ardından 1 Temmuz’dan itibaren kademeli olarak yurda giriş yapacak. Helikopter personel taşımada da kullanılacak.

Saati 2 bin 200 - 2 bin 320 dolara kiralanan helikopterler için 4,5 - 5 milyon dolar ödenecek. Helikopterlerin biri İstanbul, üçü İzmir, ikisi Muğla, biri Antalya, biri Mersin - Silifke ve biri Kahramanmaraş - İskenderun’da konuşlandırıldı. OGM bünyesine ait üç helikopter de İzmir, Muğla ve Antalya’da bulunuyor.

OGM, Türk Hava Kurumu (THK) ile 10 adet M - 18 küçük uçaklar için yaklaşık 300 milyar liralık anlaşma yaptı. Uçaklar, denizden su alma özelliği taşımıyor. Meydanlardan su ikmali yapacak olan uçakların 5’i Çanakkale’de, 5’i de İstanbul Samandıra askeri meydanında 16 Haziran’da konuşlandırılabildi. Uçakların ikmalin ardından uçuş mesafesi 250 kilometre.

Helikopter göstermelik

       Amfibik uçakları bütün Akdeniz ülkelerin kullandığını belirten Gökeri, şöyle devam etti: “Uçakları helikopterlerle kıyaslamak mümkün değil. Çünkü yangın söndürme için yapılmış ilk ve son uçaklar bunlar. Helikopterin pervaneleri yangında körük vazifesi gördüğü için yaklaşamaz. Suyu yukardan attığınız zaman su buharlaşır. Helikopterle atılan su göstermelik. Amfibik uçaklar ise ağaçlara sürünerek suyu atıyor, yerden beş metre yüksekliğe kadar iniyor."

Uçakların fiyatları

       1996’da Orman Bakanlığı’nın satın almaya karar verdiği, ancak daha sonra vazgeçtiği CL 415 uçağının bir adedinin fiyatı 24 milyon dolar (yaklaşık 14 trilyon 760 milyar lira). Bu fiyatı pazarlıkla daha da aşağıya indirebilmek mümkün. Şu anda üretimi yapılmayan amfibik CL 215 uçaklarının fiyatı da 5 ile 6 milyon dolar arasında değişiyor. Uçak satıcısı firma CL 415’leri kiralama yoluna gitmiyor. Ancak artık üretilmeyen CL 215’ler kiraya verilebiliyor. Bir CL 215’in aylık kirası da yaklaşık 500 bin dolar (yaklaşık 312 milyar lira).

400 hektarlık zeytin kül oldu

Muğla Valisi Lütfi Yiğenoğlu, Bodrum Torba’da çıkan yangının yaklaşık 20 saat sonra tamamen kontrol altına alındığını, sigara izmaritinden çıktığı kaydedilen yangında 400 hektarlık orman alanının yandığını bildirdi.
       Yangının enerji nakil hatlarına zarar vermemesi için önceki gece Torba, Yalıkavak ve Türkbükü’ne elektrik verilmedi. Bodrum’a giden karayolunda da trafik, yangının söndürülmesine kadar kontrollü sağlandı. Helikopterler, dün saat 03.00’te ara verdikleri çalışmalara sabah 07.00’de yeniden başladı. Yangının yayılmasında önemli rol oynayan poyraz da dün sabah etkisini yitirdi.
       Muğla Orman Bölge Müdürü Gürhan İpek, genellikle zeytinlik olan bölgede çıkan yangının, dengesiz esen rüzgarla büyüdüğünü dile getirdi.

3.7 trilyon yandı

       Bodrumda yanan ormanın değeri bir deniz uçağına bedel
       Bodrum’da çıkan yangında yok olan ormanın, odun cinsinden değeri yaklaşık 3 trilyon 740 milyar lira. Orman Bakanlığı uzmanlarının verdiği bilgiye göre, bir hektar alanın yeniden ağaçlandırılması için ortalama 350 milyon lira gerekiyor. Bodrum’da yanan yaklaşık 400 hektar alanın yeniden ağaçlandırılması çalışmaları 140 milyar lira tutuyor. Yanan ağaçların servet değeri ise “odun hesabı" ile belirleniyor. Uzmanlar bir hektardan alınan tomruk değerinin yaklaşık 9 milyar lira olduğunu bildirdi. Bu hesaba göre, 3 trilyon 600 milyar liralık ağaç yandı. Söndürme çalışmalarına harcanan para, insan gücü ve yok olan doğanın haricinde Bodrum yangınının kısmi faturası toplam 3 trilyon 740 milyara çıktı.
       Sadece Bodrum’da yanan alanın parasıyla bir CL - 215 uçağı satın almak mümkün. Ayrıca bu parayla üç ay boyunca dört adet CL - 215 uçağı da kiralanabilirdi.

Çağan: Sadece bir uçak var

       BODRUM DHA
       Orman Bakanı Nami Çağan, Torba’da incelemelerde bulundu. Çağan, Türk Hava Kurumu’ndan iki filo uçak kiraladıklarını, Kara Kuvvetleri Komutanlığı’nın da 1 Temmuz’da tam teçhizatlı iki uçak vereceğini belirterek, “Uçak ve helikopter kiralamak prensibimiz oldu" dedi.
       “Sabotaj dahil, her olasılık titizlikle araştırılıyor" diyen Çağan “11 bin 250 yangın işçisi çalıştırıyoruz. Bu tip çalışmalar için Maliye Bakanlığı’ndan yıllık 50 trilyon lira ödenek aldık. Şu an elimizde sadece bir uçak var" dedi.

Milliyet uyarmıştı

       Orman yangınları Türkiye’nin kanayan yarası... Ama yangınların söndürülmesi için alınması planlanan uçakların durumu tam anlamıyla kangren... Yıllardır süren bu komedi Milliyet’in manşetlerine sayısız kez yansıdı. Geçen yıl, Marmaris’te yangın söndürmek için alınan helikopterler, kiralanan uçaklar kullanılmadığı için binlerce hektar kül oldu. O zaman da uyarmıştık, yine uyarıyoruz. Umarız bu kez kafalar değişir.

Antalya Serik’te kasten yaktılar

       Bodrum Torba’daki orman yangını kontrol altına alınırken, dün de yurdun çeşitli yerlerinde irili ufaklı 16 ayrı yangın çıktı. Antalya Serik’te beş noktada aynı anda başlayan yangının kasten çıkarıldığı bildirildi.
       Serik - Kumköy mevkiindeki ormanlık alanda, dün saat 10.00 sıralarında çıkan ve rüzgarın da etkisiyle büyüyen yangına beş ekip, sekiz arazöz, altı dozer ve Muğla’dan gönderilen helikopterle müdahale edildi. Yetkililer, Marmaris’e geçici gönderilen söndürme helikopterinin yangının ardından acilen Antalya’ya çağrıldığını ve diğer helikopterle söndürme çalışmasına girdiğini belirtti.
       Yangın Harekat Merkezi de, yangının kasten çıkarıldığının anlaşıldığını bildirdi. Yangın, dün saat 14.00 sıralarında kontrol altına alındı. Yetkililer yangında, yaklaşık 10 hektarlık fıstık çamının yandığını bildirdi.
       Orman Müdürlüğü yetkilileri, 12 Haziran’da İbradı yakınlarında 51 hektar orman alanının yok olmasına yol açan yangınla 13 Haziran’da Serik’e bağlı Akbaş köyü yakınlarında çıkan yangının da kasıtlı çıkarıldığının saptandığını belirttiler. Yetkililer, yangınların, yanan alanda tomruk ve odun istihsali yapmak ve nakliye işini üstlenmek isteyenlerce çıkartılmış olabileceğini vurguladılar.
       Dünkü yangınlarda toplam 310 hektar orman kül oldu. Haber Merkezi