Trump ve Obama’nın BMGK düellosu

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK), İsrail’in Filistin topraklarındaki yasadışı tüm yerleşim faaliyetlerini durdurmasını talep eden karar tasarısını ABD’nin çekimser kalmasıyla kabul etmesi, İsrail ve ABD arasında krize neden oldu. Bugüne kadar İsrail’e yönelik BMGK kararlarında İsrail’in safını tutan ABD’nin son oylamada 15 üyeli BMGK’daki oylamada çekimser oy kullanması, tasarının 14 oyla kabul edilmesinin önünü açtı. İlk olarak Mısır tarafında BMGK’ya taşınan tasarı, ABD’nin seçilmiş başkanı Donald Trump’ın Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah el Sisi ile telefon görüşmesinin ardından ertelenmişti. Daha sonra Yeni Zelanda, Senegal, Malezya ve Venezuela’nın girişimiyle BMGK’ya taşınan aynı tasarının kabul edilmesi İsrail’in sert tepkisine neden oldu.

‘Saf dışı bırakamadı’

Henüz başkanlık görevine başlamayan Trump’ın, Obama yönetimi ‘oylamada çekimser kalacağı’ söylentisinin başlamasının ardından İsrail safında sürece dahil olması ve Obama yönetimini engellemek istemesi ise tartışmalara neden oldu. Trump, oylamanın hemen ardından ‘20 Ocak’tan sonra her şey farklı olacak’ açıklamasını yapmıştı. Trump’ın BMGK müdahalesi, Obama yönetimini şimdiden saf dışı bırakmak yönünde atılan bir adım olduğu şeklinde yorumlandı. İsrail’de yayımlanan Haaretz gazetesinde ‘Boşa harcanan 8 yıl boyunca neredeydiniz bay başkan’ başlıklı analizde, Obama’nın başkanlık döneminin bitmesine sayılı gün kala tasarının kabul edilmesine göz yummasının Obama’nın Filistin-İsrail krizinde bu zamana kadar yürüttüğü etkisiz politikalara işaret ettiğini yazdı.

500 bin kişi yaşıyor

İsrail, Yeni Zelanda ve Senegal’deki elçilerini istişare için ülkeye geri çağırdı. Kararı hazırlayan diğer ülkeler Malezya ve Venezuela’nın ise İsrail ile diplomatik ilişkisi bulunmuyor. 1967 yılında İsrail’in Batı Şeria’daki bölgeleri işgal etmesinin ardından, bölgede kurulan 140 kadar yerleşim yerinde 500 bin Yahudinin yaşadığı ifade ediliyor.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ABD Başkanı Barack Obama’yı eleştirerek, “Obama yönetimi Yahudi yerleşim birimi karşıtı BMGK kararına karşı İsrail’i savunmakta başarısız olmakla kalmayarak bunu perde arkasından gizlice tezgâhlayıp destekledi” şeklinde açıklama yaptı. İsrail Enerji Bakanı Yuval Steinitz, kararın kabul edilmesinin hemen ardından yaptığı açıklamada “ABD, Ortadoğu’daki tek müttefiki olan İsrail’i terk etti. Obama yönetimi ile sekiz yıllık dostluğun ardından kalbimiz sızlıyor” demişti. Lübnan, Ürdün ve Kuveyt yönetimleri BMGK’nın kararını memnuniyetle karşıladığını açıkladı.

Türkiye memnun

Dışişleri Bakanlığı’nın oylamanın ardından yaptığı açıklamada, “BM Güvenlik Konseyi’nin bugün gerçekleştirdiği toplantıda İsrail’in işgal altında tuttuğu Filistin topraklarında yürüttüğü yerleşim faaliyetlerinin uluslararası hukuka aykırı olduğunu kayıt altına alan bir karar kabul etmesini memnuniyetle karşılıyoruz. İsrail’in işgalci güç olarak hukuki yükümlülüklerini yerine getirmesi gerektiği vurgulanan kararda yerleşimlerin iki devletli çözüm vizyonunun önünde engel oluşturduğunun teyit edilmesi önem taşımaktadır” ifadelerine yer verildi.