Gündem Ugandalı kadınlar bedelsiz boşanacak

Ugandalı kadınlar bedelsiz boşanacak

21.08.2015 - 02:30 | Son Güncellenme: 21.08.2015 - 02:30

Dünya Taşlardan

Kadınların boşanmak için başlık parasını iade etmek zorunda olduğu Uganda’da şiddet mağduru Florence Musidika’nın başvurusunu değerlendiren Anayasa Mahkemesi çağ dışı uygulamayı iptal etti...

Uganda’da kadınların başlık parasını geri ödemeden boşanmasını yasaklayan düzenleme, bir ilkokul öğretmeninin 13 yıllık mücadelesi sonucunda değişti. Ülkenin doğusundaki Mbale kentinde yaşayan ilkokul öğretmeni Florence Musidika (40), sürekli olarak şiddet gördüğü eşinden boşanmak için 2002 yılında mahkemeye başvurdu. Ancak Uganda yasalarına göre boşanmak isteyen bir kadın, evlenirken “başlık parası” adı altında ailesinin aldığı parayı eşine geri ödemek zorunda bırakılıyor. Ataerkil toplum yapısına sahip Uganda’da ekonomik özgürlüğe sahip olmayan birçok kadın için bu parayı ödemek ise neredeyse imkansız. Bu ücreti ödeyemeyen kadınlar ise aile içi şiddete maruz kalıyor. Musidika’nın hikâyesi ise kadınlar açısından tarihi bir değişim ile sonuçlandı.

Haberin Devamı

Boşanmaya karar verdiğinde 27 yaşında olan Musidika, tam 13 yıl boyunca başlık parasını geri ödeyebilmek için para biriktirdi. Musidika’nın mücadelesini sahiplenen “Mifumi” adlı kadın hakları örgütü, Anayasa Mahkemesi’ne uygulamanın kaldırılması için başvuru yaptı. Uganda Anayasa Mahkemesi’nin 6 Ağustos’ta verdiği kararla kadınlar mutlu sona ulaştı. Mahkeme, geleneksel bir evlilik feshinde başlık parasının iade uygulamasının anayasaya aykırı olduğunu ve yasaklanması gerektiğine hükmetti.

‘Şiddet meşrulaştırılıyor’

Mahkemenin bu kararı vermesinde en büyük etken olan ‘Mifumi’ isimli kadın hakları örgütü, cinsiyete dayalı şiddet ve insan hakları ihlallerine karşı savaş yürütüyor. Toplumda eşitlik, cinsiyetçi şiddete son vermek için çalışmalar yürüten örgüt, 1992 yılında Atuki Turner isimli İngiliz bir kadın tarafından kuruldu. Örgütün 2009 yılında yürüttüğü bir araştırmada, Uganda’da aile ve ev içi şiddet vakalarının yüzde 99’unun başlık parasından kaynaklandığını ortaya kondu. Kararın ardından açıklama yapan Mifumi sözcüsü Evelyn Schiller, “Geri kalmış bir gelenek olan ‘başlık parası’ erkeklerde kadını satın aldığı fikrini sağlamlaştırıyor. Böylece kadına yönelik şiddet meşrulaştırılarak daha da artış gösteriyor. Bu karar, kadın ve kız çocuklarının haklarını korumak konusunda bize yardım sağlayacak” dedi.

Haberin Devamı

Tuvalette bile şiddet var

Uganda’da kadına yönelik şiddet en büyük toplum sorunlarının başında geliyor. Uganda’da da yaşları 15 ile 49 arasında değişen kadınların dörtte biri ilk cinsel deneyimlerinde tecavüze uğruyor ve yüzde 40’ı hayatlarının bir döneminde cinsel şiddete maruz kalıyor.

Ülkede en son yapılan ‘Nüfus ve Sağlık Araştırması’na göre, kadınların yarısı günlük veya haftalık periyotlarda şiddete maruz kalıyor. Kadınların günlük hayatta uğradığı şiddet ve cinsel istismar, tuvalete giderken bile karşılarına çıkıyor. İnsanların çoğunun hususi tuvalette sahip olmadığı ülkede, kadınlar tuvalete bile tecavüze uğrama korkusuyla gidiyor. Günlük hayatın bir parçası olan korku, genç yaşlı bütün kadınlarda hissediliyor.

Türkiye’den yardım eli

Uganda’da kadına yönelik şiddetin durdurulması için Türkiye kaynaklı çeşitli kampanyalar hayata geçirilirken, bu çalışmaları Uganda Kampala Büyükelçiliği’nden yetkililerle konuştuk. Büyükelçi Yardımcısı Hüseyin Atmaca, Uganda’da kentlerde kadınların her seviyede dikkat çekici bir işgücüne sahip olduğunu vurgularken, kadın bakan ve milletvekili sayısının ülkemizdekiden fazla olduğu, meclis başkanının da kadın olduğunu aktardı. Atmaca, kadına şiddet probleminin kaynağının kırsal bölgeler olduğunu belirtti. Ugandalı kadınlara Türkiye’den de destek gittiğini anlatan Atmaca, Türkiye’deki sivil toplum örgütlerinin kadınların mesleki becerilerini geliştirme adına dikiş-nakış kursu ve bilgisayar kursu verdiklerini söyledi. Ayrıca Türkiye bazlı başka bir sivil toplum kuruluşunun da 6-15 yaşları arasında 62 tane çocuğun kaldığı bir yetimhaneyi idare ettiği vurguladı.

Türkiye’nin Afrika’da maddi durumu zayıf olan kadınlara yardım etmek için, bu kadınların ürettikleri ürünleri Türkiye’de satma projesini hayata geçirdiğini belirten Atmaca şöyle devam etti:

“Türkiye’den hükümet yetkilileri, bu bağlamda Büyükelçiliğimizin de içinde olduğu bazı dış temsilciliklerimizle akredite olarak, ülkelerde ailesi tarafından terk edilen, maddi bakımdan zor durumda olan ve/veya engelli olan kadınlara ve çocuklara katkı sağlanabilmesini teminen bazı derneklerle irtibata geçmiş ve bu kadınların kazanç sağlayacağı şekilde el sanatları ürünleri satın alınması hususunda görüşmelerde bulunmuşlardır.”

Önümüzdeki aylarda projelerin THY, TİKA ve MUSİAD’ın da içinde bulunduğu kurumların desteğiyle hayata geçeceği, Ankara tarafından talep edilen ürünlerinden Afrika’dan temin edilerek Türkiye’de sürekli satışının sağlanacağı öngörülüyor.