Valilere süper yetki

Bu kararın alınmasının temel nedeni, Gülen cemaatinin devletteki kadrolarının tasfiyesinin yanı sıra Türkiye’nin toplumsal kılcal damarlarına kadar yayılan bütün yapılanmalarını temizlemede, hükümete ve mülki idareye hızlı hareket etme yeteneği sağlamak.

Önemli kararı açıklayacağız

Cumhurbaşkanı Erdoğan, önceki akşam yaptığı açıklamada, "Hükümetimiz şu anda önemli bir hazırlığın içinde. Çarşamba günü inşallah Milli Güvenlik Kurulumuzu toplayacağız. Sonra da bir Bakanlar Kurulu toplantısı yapacağız ve önemli bir kararı açıklayacağız, şimdi burada açıklamayacağım" demişti. Erdoğan'ın bu sözlerinin ardından gözler, Çarşamba günü açıklanacak kararın ne olabileceğine çevrilmişti.

MGK ve Bakanlar Kurulu toplantısı

MGK'nın Temmuz ayı olağan toplantısı, Çarşamba günü Cumhurbaşkanlığı'nda yapıldı. MGK’da alınan kararların ardından Bakanlar Kurulu toplantısı da, Erdoğan'ın başkanlığında Beştepe'de yapıldı.

Anayasada Cumhurbaşkanı'nın yetkileri arasında, "Başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu kararıyla sıkıyönetim veya olağanüstü hal ilan etmek ve kanun hükmünde kararname çıkarmak" yetkisi de yer alıyor.

Erdoğan'ın işareti

Erdoğan'ın açıklaması, alınacak kararın MGK'da görüşüldükten sonra Bakanlar Kurulu tarafından alınacak bir karar olabileceğine işaret ediyordu. Anayasaya göre, Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu'nun MGK'nın görüşünü alarak alma yetkisine sahip olduğu iki husus var. Birincisi olağanüstü hal, ikincisi ise sıkıyönetim ilanı.

Anayasada olağanüstü hal

Anayasada, şiddet olaylarının yaygınlaşması ve kamu düzeninin ciddi şekilde bozulması sebepleriyle olağanüstü hal ilanıyla ilgili hükümde, "Anayasa ile kurulan hür demokrasi düzenini veya temel hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelik yaygın şiddet hareketlerine ait ciddi belirtilerin ortaya çıkması veya şiddet olayları sebebiyle kamu düzeninin ciddi şekilde bozulması hallerinde, Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu, Milli Güvenlik Kurulu'nun da görüşünü aldıktan sonra yurdun bir veya birden fazla bölgesinde veya bütününde, süresi altı ayı geçmemek üzere olağanüstü hal ilan edebilir" hükmü yer alıyor.

Sıkıyönetim seçeneği tercih edilmedi

Anayasanın sıkıyönetimle ilgili maddesinde ise, "Anayasanın tanıdığı hür demokrasi düzenini veya temel hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelen ve olağanüstü hal ilanını gerektiren hallerden daha vahim şiddet hareketlerinin yaygınlaşması veya savaş hali, savaşı gerektirecek bir durumun başgöstermesi, ayaklanma olması veya vatan veya cumhuriyete karşı kuvvetli ve eylemli bir kalkışmanın veya ülkenin ve milletin bölünmezliğini içten veya dıştan tehlikeye düşüren şiddet hareketlerinin yaygınlaşması sebepleriyle, Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu, Milli Güvenlik Kurulu'nun da görüşünü aldıktan sonra, süresi 6 ayı aşmamak üzere yurdun bir veya birden fazla bölgesinde veya bütününde sıkıyönetim ilan edebilir" ifadesine yer veriliyor.

Olağanüstü hal seçeneği

Sıkıyönetim ilanı durumunda otorite, sıkıyönetim komutanında yani askerde toplanıyor. Mevcut konjonktürde bir sıkıyönetim ilanının olabilme ihtimali çok düşük görülüyordu. Olağanüstü hal ilanına karar verip vermeme ise Cumhurbaşkanı, MGK ve hükümetin önünde duran seçeneklerden biriydi.

Erdoğan başkanlığında yapılan MGK ve Bakanlar Kurulu toplantılarında bu seçenek yönünde karar alındı.

YETKİ VALİLERDE

Olağanüstü hal durumunda yönetim, mülki idarede toplanıyor. Yani valiler daha yetkili hale geliyor. Sokağa çıkma yasağı, toplanma yasağı, kişilerin ve araçların aranması, suç eşyalarına el konması, basılı yayınların toplatılması gibi bir dizi konuda mülki idarenin yetkileri artıyor. Olağanüstü hal döneminde Cumhurbaşkanlığı başkanlığındaki kabine, seri kanun hükmünde kararnameler de (KHK) çıkartabiliyor.

Anayasada 6 aylık süre öngörülmesine rağmen 3 aylık bir olağan üstü hal ilanı dikkat çekti. Bu karar ile Gülen cemaatinin hem devletteki kadrolarının tasfiyesi hem de sosyal – kültürel anlamda Türkiye’nin kılcal damarlarına kadar uzanan vakıf türü yapılanmalarının tasfiye ve temizlenmesinde mülki idare hızlı ve yetkili bir biçimde harekete geçme yeteneğine sahip olacak.

Fransa’da, IŞİD terörü kaynaklı terör eyleminin ardından olağanüstü hal kararı almıştı.